Παρασκευή 29 Απριλίου 2011

Ελλάδα: μεταξύ της σιγουριάς του θανάτου (Μνημόνιο) και των αβεβαιοτήτων της ζωής., χωρίς Μνημόνιο

ΣΤΑΥΡΩΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΣΤΑΣΗ

Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

“Μνημόνιο ή χρεωκοπία;”, εξακολουθεί να υποστηρίζει μια χρεωκοπημένη κυβέρνηση μιας χρεωκοπημένης χώρας, την ίδια στιγμή που δεν περνάει μέρα χωρίς να επιβεβαιώνεται η δραματική πορεία της Ελλάδας προς την καταστροφή. Οι “γιατροί” μας, Τρισέ, Μέρκελ και Στρως Καν, αφού πρώτα μας έβαλαν στην εντατική δια του Μνημονίου, μας αφαιρούν τώρα ένα-ένα τα όργανα, ισχυριζόμενοι, μαζί με τον τέταρτο από αυτούς τους άθλιους σωματοφύλακες, την ελληνική κυβέρνηση, ότι έτσι θα μας σώσουν! Μας αφαίρεσαν πρώτα, σε λιγότερο από ένα χρόνο, το υποτυπώδες κοινωνικό κράτος που αποκτήσαμε σε διάστημα ενός αιώνα. Ετοιμάζονται τώρα να κατακρεουργήσουν το κράτος μας λεηλατώντας ότι έχει απομείνει από τον δημόσιο πλούτο μας. Και θέλουν να ακρωτηριάσουν τον στρατό μας. Πριν μας επέβαλαν εξοπλισμούς για να βοηθάνε τις βιομηχανίες τους, τώρα τους περικόπτουν για να ενισχύσουν τις τράπεζές τους.

Μα υπάρχει άλλη λύση; Ποιος θα σχηματίσει κυβέρνηση; Με ποιό τρόπο θα αντιμετωπίσει η χώρα το χρέος της; Μην έχοντας θετικά επιχειρήματα για να υποστηρίξει την πολιτική της, αυτή η κυβέρνηση ειδικεύεται στην τρομοκράτηση και ενοχοποίηση του ελληνικού λαού και στη δυσφήμηση μιας χώρας, που έχει καταλήξει να σέρνεται, αναξιοπρεπής και προδομένη, στα πόδια της Τρόικας. ¨Ολοι ξέρουμε ότι τα πολιτικά υποκείμενα που διαθέτουμε είναι, στην καλύτερη περίπτωση, ανεπαρκή για την αντιμετώπιση της κρίσης. Αλλά το πραγματικό δίλημμα που έχουμε δεν είναι μεταξύ μιας αμφίβολης σωτηρίας δια του Μνημονίου και της αβεβαιότητας μιας πολιτικής κρίσης. Το πραγματικό δίλημμα είναι μεταξύ της βεβαιότητας του θανάτου με αυτή την κυβέρνηση και με τις πολιτικές του Μνημονίου αφενός, τις αβεβαιότητες και τα ρίσκα της προσπάθειας να βρούμε άλλη διέξοδο, αφετέρου. Το πραγματικό δίλημμα μπροστά μας είναι μεταξύ της βεβαιότητας του θανάτου και της αβεβαιότητας της ζωής. Ποιος θα διάλεγε την πρώτη;

Το πρόβλημα με αυτή την κυβέρνηση δεν είναι μόνο η πολιτική της, είναι η ίδια. Δεν μπορεί να κάνει άλλη πολιτική, δεν έχει την κουλτούρα, τα προσόντα, το θάρρος, την ανεξαρτησία. Η απομάκρυνσή της είναι αναγκαία συνθήκη για τη σωτηρία της χώρας, παρόλο που δεν είναι από μόνη της ικανή. Η πτώση της σημερινής κυβέρνησης ή οι εκλογές δεν θα οδηγήσουν αναγκαστικά σε λύση του προβλήματος. ¨Ετσι όμως που τα καταφέραμε, δεν έχουμε άλλη λύση από το να πληρώσουμε το τίμημα της αβεβαιότητας και της κρίσης, για να βρούμε βασανιστικά μια διέξοδο. Το χειρότερο που μπορεί να μας συμβεί, είναι να προκαλέσουμε την καταστροφή που έχει προδιαγράψει με ακρίβεια το Μνημόνιο. Το καλύτερο είναι να βρούμε τελικά, μέσα από μια σειρά επικίνδυνους και οδυνηρούς σπασμούς ασφαλώς, το δρόμο για να σώσουμε τη χώρα μας.

Η κυβέρνηση προσπαθεί και κατάφερε μέχρι τώρα να κατεβάσει τις δυνατότητες της χώρας στο μέτρο των ανύπαρκτων δικών της. ‘Ότι θέλετε μπορείτε να προσάψετε π.χ. στον Ανδρέα Παπανδρέου και είναι μεγάλες, ιστορικές οι ευθύνες του για το σημερινό μας χάλι. Αλλά μπορείτε να τον φαντασθείτε, έστω και μία στο εκατομμύριο βρε αδερφέ, να χειρίζεται μια τέτοια κρίση με τον τρόπο που την χειρίζεται η σημερινή κυβέρνηση; Μπορείτε να τον φανταστείτε να υπογράφει ότι χαρτί βάζουν μπροστά τους οι υπερατλαντικοί τραπεζίτες και η Μέρκελ; Τον φαντάζεστε να προσυπογράφει μια πολιτική διάλυσης της ελληνικής κοινωνίας και του κράτους, που μετατρέπει την Ελλάδα σε αποικία των τραπεζών και της Γερμανίας, ανήμπορη χώρα απέναντι στις ορέξεις της Τουρκίας, του Ισραήλ και οποιουδήποτε άλλου. Δεν έχει βρεθεί ακόμα η χώρα που μπορεί να είσαι πατριώτης, πολύ περισσότερο σοσιαλιστής, εφαρμόζοντας τις επιταγές του Διεθνιύς Νομισματικού Ταμείου.

Η Ελλάδα δεν είναι όμως τόσο αδύναμη, όσο την παρουσιάζουν οι αδύναμοι. Μια χρεωκοπία της θα προκαλούσε παγκόσμια οικονομική κρίση και θα συγκλόνιζε ολόκληρο το οικοδόμημα της Ευρωπαϊκής ‘Ενωσης. Κάποτε, ο Ντε Γκωλ εφήρμοσε στην ΕΟΚ την πολιτική της άδειας καρέκλας. Η ΕΟΚ παρέλυσε και οι εταίροι του αναγκάστηκαν να κάνουν ένα συμβιβασμό μαζί του. Η Ελλάδα έχει τεράστια γεωπολιτική αξία. Αντί να κάνει διαρκώς τον δουλοπρεπή πρόθυμο, θα μπορούσε η κυβέρνηση Παπανδρέου να πουλήσει ακριβά τη θέση της χώρας. Δείτε τι κάνει ο Ερντογάν δίπλα, πως έπαιζε το ΝΑΤΟ μια ολόκληρη βδομάδα για τη Λιβύη. Οι ξένοι αισθάνονται ότι μπορούν να κάνουν ότι θέλουν με την Ελλάδα, γιατί η Ελλάδα είναι αποφασισμένη να μην κάνει τίποτα μαζί τους! Μια Ελλάδα που φτιάχνει συμμαχίες με τον Πούτιν και την Κίνα, μια Ελλάδα που προσπαθεί να συμπήξει μέτωπο των υπερχρεωμένων της Ευρώπης (σε λίγο η μισή ήπειρος θα είναι σε μνημόνιο), θα τη λογάριαζαν πολύ περισσότερο. Κρύος ιδρώτας θα τους έπιανε αν αντιμετώπιζαν έστω και μικρή πιθανότητα είτε να προχωρήσει η Αθήνα σε επιθετική χρεωκοπία, είτε να τους αρνηθεί τον στρατηγικό έλεγχο του χώρου, πόσο μάλλον να τους προσφέρει σε άλλους.

Στο σημείο πούφτασαν τα πράγματα μόνο μια Ελλάδα αποφασισμένη να γίνει Κούγγι, να τους πάρει μαζί της, θα μπορέσει να αμυνθεί. Να ζητήσει αναδιάρθρωση του χρέους της με αξιοπρεπείς όρους και αναθεώρηση των όρων του Μνημονίου. Αυτά όμως, όλοι το ξέρουμε, δεν μπορεί να τα κάνει η παρούσα κυβέρνηση. Και όσο συνεχίζεται η πολιτική του Μνημονίου, τόσο περιορίζονται οι δυνατότητες της χώρας να αποφύγει την τελική, ανυπολόγιστων διαστάσεων καταστροφή.

Konstantakopoulos.blogspot.com

Μια συντομευμένη εκδοχή αυτού του άρθρου δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Επίκαιρα, στις 21.4.2011

Πέμπτη 28 Απριλίου 2011

"ΣΤΡΟΦΗ" ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ/ΛΟΝΔΙΝΟΥ ΣΕ ΚΥΠΡΙΑΚΟ ΚΑΙ ΕΥΡΩΤΟΥΡΚΙΚΑ

Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

Μείζονα στροφή της αγγλοαμερικανικής προσέγγισης στο κυπριακό υποδηλώνει η τελευταία, έκτη κατά σειρά, έκθεση της «Διεθνούς Ομάδας Κρίσεων» (ICG). H έκθεση είναι σημαντική γιατί η ICG συνιστά ένα από τα βασικά εργαλεία που δημιούργησαν οι Ηνωμένες Πολιτείες και, ευρύτερα, το «ατλαντικό λόμπυ», για να προωθήσουν διεθνώς την πολιτική τους, με εργαλεία πιο ευέλικτα από την παραδοσιακή, κρατική διπλωματία.

Η ίδια η ICG παρουσιάζεται ως μη κυβερνητική οργάνωση, μόνο που χρηματοδοτείται από μια σειρά κυβερνήσεων και διεθνών επιχειρηματικών ομίλων, μεταξύ των οποίων η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τα Υπουργεία Εξωτερικών πολλών ευρωπαϊκών χωρών και της Τουρκίας, οι Ροκφέλλερ και δεν συμμαζεύεται. Αντίστροφα, η ICG επηρεάζει, «ρίχνει ιδέες» για την πολιτική πολλών κυβερνήσεων. Στο παρελθόν μάλιστα, αρκετές από τις «ιδέες»-προτάσεις της για την Κύπρο υλοποιήθηκαν, όπως π.χ. η ανάγκη απομάκρυνσης του Τάσσου Παπαδόπουλου από την Προεδρία και, σε ένα βαθμό τουλάχιστο, η de facto διακοπή λειτουργίας του «ενιαίου αμυντικού δόγματος» Ελλάδας-Κύπρου.

Το «δόγμα Χόλμπρουκ»

Η αγγλοαμερικανική προσέγγιση στο τρίγωνο «Ελλάδα-Κύπρος-Τουρκία», όπως διαμορφώθηκε ιδίως από τον Ρίτσαρντ Χόλμπρουκ, στη δεκαετία του 1990, περιελάμβανε την επίλυση του κυπριακού και των ελληνοτουρκικών και την ένταξη Κύπρου και Τουρκίας στην ΕΕ. Αν αυτά πραγματοποιούνταν, η ζώνη από την Αδριατική μέχρι την Κύπρο, το Κουρδιστάν και τον Καύκασο, θα ενοποιούνταν ως πόλος αμερικανο-τουρκικής κυριαρχίας εντός της ΕΕ. Θα «έκλεινε» τον δρόμο της Ρωσίας προς τη Μεσόγειο και θα συμπλήρωνε την «περικύκλωση» της «Γαλλογερμανίας», σε συνδυασμό με τους πόλους ατλαντισμού της Βρετανίας και της Αν. Ευρώπης («Νέα Ευρώπη»).

Από αυτό το σύνολο πραγματοποιήθηκε μόνο η κυπριακή ένταξη, ενώ η επίλυση του κυπριακού προσέκρουσε στην απόρριψη του σχεδίου Ανάν και η επίλυση των ελληνοτουρκικών δεν προχώρησε. Η άρνηση της Τουρκίας να εφαρμόσει το τελωνειακό πρωτόκολλο με την ΕΕ, που προνοούσε την ελεύθερη πρόσβαση των κυπριακών σκαφών στα αεροδρόμια/λιμάνια της Τουρκίας είχε ως αποτέλεσμα το μπλοκάρισμα αρκετών κεφαλαίων της ενταξιακής διαπραγμάτευσης Τουρκίας-ΕΕ, ενώ οι «διερευνητικές επαφές» Αθήνας και ‘Αγκυρας δεν κατέληξαν σε κανένα οριστικό αποτέλεσμα. Η εκλογή του κ. Χριστόφια το 2008, οδήγησε σε επανάληψη των συνομιλιών για το κυπριακό, πάλι χωρίς αποτέλεσμα μέχρι τώρα. Ακόμα όμως κι αν η τουρκική πλευρά συμφωνήσει αύριο το πρωί με τις προτάσεις Χριστόφια, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα εγκριθεί η λύση, αφού η συντριπτική πλειοψηφία των Ελληνοκυπρίων διαφωνεί σταθερά, σε όλες τις δημοσκοπήσεις, με τις προτάσεις που κάνει ο Πρόεδρος εν ονόματί τους!

Η νέα τακτική που προτείνει η ICG

Στο παρελθόν, η ICG εξέφραζε την προσδοκία ότι η πτώση Παπαδόπουλου θα οδηγούσε στην έγκριση μιας παραλλαγής του σχεδίου Ανάν. ‘Όμως, το δημοψήφισμα του 2004 απεδείχθη ότι άφησε μονιμότερο κατάλοιπο στην κυπριακή «συλλογική συνείδηση», που καθιστά πολύ δύσκολη την έγκριση ενός σχεδίου στις γραμμές που γίνεται τώρα η διαπραγμάτευση. Ο ίδιος ο Κύπριος Πρόεδρος και το κόμμα του βρίσκονται πολιτικά σε πολύ δύσκολη θέση. Επιπλέον, η ‘Αγκυρα εγκολπώθηκε ευχαρίστως όποιες παραχωρήσεις έκανε ο κ. Χριστόφιας, δεν δείχνει όμως καμία διάθεση να κάνει η ίδια οποιεσδήποτε παραχωρήσεις, πόσο μάλλον που δεν γνωρίζει αν θα καταλήξουν σε ένταξη. Οι τωρινές τουλάχιστο κυβερνήσεις σε Παρίσι και Βερολίνο, δεν έχουν καμία διάθεση να πιέσουν τη Λευκωσία να λύσει το κυπριακό, ανοίγοντας τον τουρκικό δρόμο για την ΕΕ. (Αυτό βεβαίως είναι ένα δεδομένο που μπορεί πιθανότατα να μεταβληθεί μετά τις επόμενες εκλογές σε Γαλλία και Γερμανία)

Προ του διαφαινομένου αδιεξόδου και προκειμένου να προωθήσει τις άλλες επιδιώξεις τους, δηλαδή την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ (και την ομαλή λειτουργία της στρατιωτικής συνεργασίας ΝΑΤΟ-ΕΕ, που έχει επίσης μπλοκαριστεί λόγω του κυπριακού), η ICG, για πρώτη φορά, παρακάμπτει αυτό που αποτελούσε την κύρια αρχική επιδίωξη, την επίλυση δηλ. του κυπριακού και προτείνει μια σειρά «μέτρων εμπιστοσύνης» το κύριο αποτέλεσμα των οποίων, αν εφαρμόζονταν, θα ήταν η απρόσκοπτη συνέχιση της ενταξιακής διαπραγμάτευσης, όπως επίσης η αυξημένη στρατιωτική συνεργασία Τουρκίας και ΕΕ, η διευκόλυνση μεγάλων ενεργειακών σχεδίων που προβλέπουν τη μεταφορά υδρογονανθράκων μέσω Τουρκίας, η περαιτέρω άρση του όποιου κόστους για την ¨Αγκυρα από την κατοχή μέρους της Κύπρου και μια μείζων πρόοδος στην ντε φάκτο ανεξαρτοποίηση του “ψευδοκράτους”. Το μόνο ουσιαστικό “αντάλλαγμα” για την αποδοχή όλων αυτών από την Κυπριακή Δημοκρατία θα είναι η επιστροφή στους ιδιοκτήτες τους των περιουσιών που διαθέτουν στην Αμμόχωστο, υπό “προσωρινή” διοίκηση του ΟΗΕ και βεβαίως με ένα τεράστιο κόστος για την ανοικοδόμηση μιας ακατοίκητης σήμερα υπό τουρκική κατοχή “πόλης-φαντάσματος”. Eνδεχομένως μάλιστα ούτε κι αυτό θα συμβεί, δεδομένου ότι τα έξη μέτρα δεν συνιστούν “πακέτο”: οι δύο πλευρές καλούνται να τα εφαρμόσουν μονομερώς,

Τα ΅μέτρα εμπιστοσύνης΅

Ειδικότερα, τα έξη “μέτρα εμπιστοσύνης” περιλαμβάνουν:

1. Εφαρμογή του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου Τελωνειακής ¨Ενωσης με την ΕΕ, με το άνοιγμα των τουρκιών λιμανιών και αεροδρομίων στα κυπριακά σκάφη, όπως και δικαίωμα χρήσης του τουρκικού εναέριου χώρου από τα “ελληνοκυπριακά αεροσκάφη” (όπως ονομάζει τα κυπριακά αεροσκάφη η έκθεση υιοθετώντας, όπως και πολλά άλλα σημεία της, την τουρκική ορολογία)
2. Οι Ελληνοκύπριοι πρέπει να επιτρέψουν τη χρήση του λιμανιού της Αμμοχώστου για το κυπριακό, ελληνοκυπριακό και τουρκοκυπριακό εμπόριο με την ΕΕ, υπό τουρκοκυπριακή διαχείριση και υπό εποπτέια της ΕΕ. Πρέπει να σταματήσουν την “πρακτική μπλοκαρίσματος” των κεφαλαίων της ευρωτουρκικής διαπραγμάτευσης και, εφόσον εφαρμοσθεί το Πρωτόκολλο και αρχίσει το εμπόριο με την Τουρκία, να ανοίξουν την «πράσινη γραμμή» στη διέλευση τουρκικών προϊόντων.
3. Η Τουρκία και οι Τουρκοκύπριοι πρέπει να επιστρέψουν την περιουσία τους στην Αμμόχωστο στους Ελληνοκύπριους ιδιοκτήτες της, υποκείμενη σε ένα «μεταβατικό» καθεστώς υπό τον ΟΗΕ, που θα επιβλέπει την ανοικοδόμηση
4. Οι Ελληνοκύπριοι πρέπει να επιτρέψοιυν πτήσεις τσάρτερ που θα παρακολουθούνται (monitored) από την ΕΕ.
5. Η Τουρκία, η Ελλάδα, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι δύο κοινότητες πρέπει να δημιουργήσουν μηχανισμό επαλήθευσης των επιπέδων των στρατευμάτων. Οι δύο κοινότητες πρέπει να οργανώσουν απογραφή του πληθυσμού.
6. Οι Ελληνοκύπριοι πρέπει να συνεργασθούν με τις τουρκοκυπριακές διοικητικές οντότητες, εν αναμονή μιας πολιτικής ρύθμισης.

Στις έξη αυτές προτάσεις η ICG προσθέτει και μία παρότρυνση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συνεχίσει να λειτουργεί, υπό την Προεδρία της ΕΕ, ως «έντιμος διάμεσος» (honest broker) για να εξασφαλίσει συμφωνία για τα μεταβατικά βήματα. Οι ηγέτες των μελών της ΕΕ πρέπει να αποφεύγουν δηλώσεις που παίρνουν το μέρος μιας πλευράς, «όσο συνεχίζονται οι συνομιλίες και κανένα μέρος δεν είναι σαφώς αρνητικό (obstructive)”. Με άλλα λόγια, η ΕΕ πρέπει να συμπεριφέρεται ως η Κυπριακή Δημοκρατία να μην είναι μέλος της και κακώς η Κυρία Μέρκελ υπερασπίστηκε τη Λευκωσία στην τελευταία της επίσκεψη.

Κύπρος/Ελλάδα: χωρίς πολιτική, χωρίς σοβαρότητα

Οι προτάσεις της ICG είναι τόσο ακραία μεροληπτικές υπέρ της Τουρκίας και τόσο περιφρονητικές για την κρατική υπόσταση της Κυπριακής Δημοκρατίας, που δύσκολα θα βρούν κυβερνήσεις πρόθυμες να συμφωνήσουν στη Λευκωσία. Δεν παύουν όμως να έχουν τη σημασία τους για τρεις κυρίως λόγους:

α) δείχνουν το κλίμα διεθνώς και συντείνουν με τη σειρά τους στην άσκηση πιέσεων επί της Λευκωσίας και της Αθήνας

β) αποδεικνύουν ότι οι κυβερνήσεις Λευκωσίας και Αθήνας είναι πλήρως απούσες από τη διεθνή πολιτική, σε ότι αφορά το κυπριακό, αλλά και έχουν αφήσει, πολιτικά και διπλωματικά ανυπεράσπιστες την Κύπρο και την Ελλάδα. Οι συντάκτες της έκθεσης είναι φιλότουρκοι. Κυρίως όμως δεν τους περνάει καν από το μυαλό ότι πρέπει να βρουν ένα τρόπο να ικανοποιήσουν και την άλλη πλευρά, γιατί η άλλη πλευρά δεν έχει αιτήματα. Κι όταν έχει αιτήματα, συνίστανται σε μια παραλλαγή του σχεδίου Ανάν, δηλαδή ενός σχεδίου διάλυσης του κυπριακού κράτους!

γ) αναδεικνύουν τα προφανή κενά της κυπριακής διπλωματικής στρατηγικής. Τι θα κάνει η Λευκωσία αν αύριο ανοίξει τα λιμάνια η Τουρκία; Θα την αφήσει ανενόχλητη στην ενταξιακή πορεία, χωρίς να την αναγνωρίζει και με στρατιωτική κατοχή; Τι θα κάνει αν ο ¨Ερογλου δεχτεί τις προτάσεις Χριστόφια που απορρίπτουν οι Ελληνοκύπριοι;

Oι διαθέσεις των Ελληνοκυπρίων απομάκρυναν, τουλάχιστο προσωρινά, τον μείζονα κίνδυνο αυτοδιάλυσης του κυπριακού κράτους. Στο σημείο που βρισκόμαστε, αυτό το τελείως αυτονόητο, πρέπει να θεωρείται ήδη μεγάλη εθνική νίκη. Αλλά βέβαια όταν παίζεις επί μονίμου βάσεως “άμυνα”, κάποια στιγμή θα υποστείς την ήττα. Ακόμα κι αν δεν είναι τελειωτική, δηλ. η διάλυση του κράτους, Κύπρος και Ελλάδα ήδη καταβάλλουν και θα καταβάλλουν στο μέλλον ακόμα μεγαλύτερο τίμημα για την μη πολιτική τους στο κυπριακό.

Η Τουρκία έχει τεράστια διπλωματική και πολιτική ανάγκη να λύσει το κυπριακό. Είναι το κύριο πρόβλημά της διεθνώς, γιατί δεν είναι δυνατόν να έχει εισβάλει και να κατέχει ευρωπαϊκό έδαφος, όση προσπάθεια κι αν καταβάλλουν, Αθήνα και Λευκωσία, να μειώσουν το τίμημα που πληρώνει. Αντί όμως Ελλάδα και Κύπρος να χρησιμοποιήσουν αυτή την ιστορική δυνατότητα για να πιέσουν την Τουρκία για λύση (ή να αυξήσουν το κόστος που θα έπρεπε να καταβάλλει για τη μη λύση), αφού πρώτα καταφέρουν βέβαια να αποφασίσουν μια αξιοπρεπή λύση που να θέλουν, αντί για τις σαχλαμάρες που διαπραγματεύονται, έχουν καταφέρει να πιέζονται οι ίδιες και να κατηγορούνται από την Τουρκία!

Η υποτέλεια στους ξένους και η αρλουμπολογία χαρακτηρίζουν διαχρονικά τη στάση των ελλαδικών και κυπριακών ελίτ. ¨Όλα τα πράγματα έχουν όμως ένα τέλος. Κάποια στιγμή έρχεται ο λογαριασμός, όπως ήδη ήρθε στην Ελλάδα, απειλώντας την ίδια την υπόστασή της. Ελλαδίτες και Κύπριοι πολιτικοί εξακολουθούν να διαγκωνίζονται για τα ωφέλη της εξουσίας σε δύο κράτη που είναι αμφίβολο ότι θα συνεχίσουν να υπάρχουν επί μακρόν, όπως πολιτεύονται!

Konstantakopoulos.blogspot.com
Δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Επίκαιρα, τον Μάρτιο 2011

Τρίτη 26 Απριλίου 2011

ΤΟ ΠΟΚΕΡ ΤΗΣ ΑΝΑΔΙΑΡΘΡΩΣΗΣ

Toυ Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

Η Κασσάνδρα δεν ήταν απαισιόδοξη. ‘Ηταν υπερβολικά αισιόδοξη, ελπίζοντας ότι μπορεί, με τα λόγια της, να συνετίσει τους Τρώες αποτρέποντας την καταστροφή. Με τέτοια ασυνήθιστη ερμηνεία του Ομήρου, ο Jean-Pierre Gerard, πρώην μέλος του Συμβουλίου Νομισματικής Πολιτικής της γαλλικής Κεντρικής Τράπεζας, υπερασπίζεται τους “αιρετικούς” επικριτές του ευρώ έναντι των “ταλιμπάν” της “ευρωφιλελεύθερης” ορθοδοξίας των “αγορών”. Οι Ευρωπαίοι είναι μονίμως “μια κρίση πίσω”, “σώζουν” την Ελλάδα, δεν κάνουν τίποτα για την Ιρλανδία, “σώζουν” την Ιρλανδία, δεν κάνουν τίποτα για την Πορτογαλία κ.ο.κ., λέει ο τραπεζίτης, που δεν βλέπει την ιστορία να παρατείνεται πάνω από ένα-δύο χρόνια, παραλληλίζοντας την αξία των ευρωπαϊκών διαβεβαιώσεων με αυτή των Ιαπώνων υπευθύνων για τα πυρηνικά…

Επισημάνσεις που μοιάζουν επίκαιρες καθώς, ένα χρόνο μετά τη διαμάχη του 2010 περί την Ελλάδα, που συγκλόνισε την Ευρώπη, ένας νέος “καυγάς” ξεκίνησε για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Διαμάχη που διχάζει την τρόικα, αντιπαραθέτοντας αφενός τη Γερμανία, που άνοιξε τη σχετική συζήτηση, αφετέρου την ΕΚΤ και ΔΝΤ, πόλους αμιγούς “τραπεζικής ορθοδοξίας”. Το πρώτο θύμα της σύρραξης ήταν τα ελληνικά επιτόκια δανεισμού που άγγιξαν ιστορικό ρεκόρ και τα ασφάλιστρα κινδύνου, CDS, Ελλάδας, Πορτογαλίας, Ισπανίας.

Εκ πρώτης όψεως, η ανοδική πορεία επιτοκίων-CDS αντανακλά τη συζήτηση περί αναδιάρθρωσης. Δεν λείπουν όμως οι καχύποπτοι, που υποπτεύονται ότι οι “αγορές” δεν βγάζουν μόνο λεφτά από την αβεβαιότητα, αλλά και επεμβαίνουν έτσι στην συζήτηση, απειλώντας άμεσα την Ελλάδα, έμμεσα τη Γερμανία. Αυτοί επικαλούνται τον πολύ ολιγοπωλιακό, πλήρως αρρύθμιστο, ολικά αδιαφανή χαρακτήρα ιδίως της αγοράς CDS. Πρόσφατα, ο επικεφαλής των σοσιαλιστών ευρωβουλευτών Μάρτιν Σούλτς, υπογράμμισε ότι “αρχίζει πάλι η κερδοσκοπία κατά του ευρώ. Τράπεζες που δανείστηκαν χρήματα από την ΕΚΤ με 1% δανείζουν τώρα τις υποβαθμισμένες χώρες με 10%”.

Eίτε οι “αγορές” αντιδρούν, είτε “προδρούν”, η κίνησή τους έρχεται “κουτί” για να στηρίξει τις απειλητικές, αν όχι εκβιαστικές, θα μπορούσε κανείς να πει, δηλώσεις του μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου της ΕΚΤ Lorenzo Bini Smagui με τις οποίες, απαντώντας στον Σόιμπλε, απείλησε ουσιαστικά την Αθήνα με οικονομική “καταστροφή”, ειδικότερα “χρεωκοπία μεγάλου μέρους του ελληνικού τραπεζικού συστήματος”, αν εφαρμόσει αναδιάρθρωση, χωρίς βέβαια να πει τι θα συνέβαινε στον ευρωπαϊκό τραπεζικό τομέα αν άφηνε τον ελληνικό να χρεωκοπήσει. Ο Ντομινίκ Στρως-Kαν και το ΔΝΤ από την πλευρά τους προτίμησαν να υπενθυμίσουν ότι υπάρχει εν ισχύ “πρόγραμμα μεταρρύθμισης” που πρέπει να συνεχισθεί και το οποίο συνετάγη στη βάση της υπόθεσης μη αναδιάρθρωσης.

Σε αντίθεση με τις “αγορές”, που είναι πολύ αποφασιστικές και αγωνίζονται με νύχια και με δόντια να μην καταβάλουν ούτε πενηνταράκι για την αντιμετώπιση του “βουνού” του παγκόσμιου χρέους, στη δημιουργία του οποίου συνέβαλαν αποφασιστικά, το Βερολίνο είναι πολύ διστακτικότερο, αβέβαιο στη στρατηγική του. Συμμάχησε και χρησιμοποίησε τις “αγορές” το 2009-10 για να “τιμωρήσει” την Ελλάδα και να “πειθαρχήσει” την ευρωζώνη, έκτοτε όμως επιδεικνύει νευρικότητα και ανησυχία για την υπερβολική δύναμη των διεθνών τραπεζών και τη δυνατότητά τους να επιβάλουν πολιτικές. Θέλει όμως να αποφύγει μια ευθεία σύγκρουση μαζί τους. Στην τελευταία συνέντευξή του, ο κ. Σόιμπλε απέφυγε να είναι κατηγορηματικός ως προς την αναδιάρθρωση, δήλωσε ότι περιμένει την τριμηνιαία έκθεση της τρόικας, τον Ιούνιο, για τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους και αναγνώρισε ότι μια αναδιάρθρωση ενδέχεται να συνεπάγεται κινδύνους για τα γερμανικά ομόλογα και το ευρώ. Η γερμανική ελίτ δεν θέλει μετωπική σύγκρουση με τις αγορές, βλέπει όμως να περιορίζονται οι δυνατότητες να την αποφύγει. Περισσότερο ενδεικτικό της πραγματικής τωρινής τοποθέτησης των γερμανικών ελίτ είναι το ακόλουθο σχόλιο της εγκυρότερης ίσως εφημερίδας Die Welt:

“Τα παραδείγματα της Ελλάδας και της Ιρλανδίας κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου. Παρά τα δισεκατομμύρια της ευρωβοήθειας, αμφότερες δεν ανέκαμψαν στο ελάχιστο. Η Ελλάδα και η Πορτογαλία χρειάζονται “κούρεμα” χρέους το δυνατόν συντομότερο και όχι το 2013. Είναι καιρός οι ιδιώτες επενδυτές να συμμετάσχουν στα ρίσκα των επενδυτικών τους δραστηριοτήτων”

Η δυσφορία του διεθνούς πολιτικού συστήματος με την απίστευτη δύναμη του διεθνούς χρηματιστικού κεφαλαίου είναι περισσότερο από εμφανής, όχι μόνο στη Γερμανία, αλλά και στις ΗΠΑ, όπου μια τελευταία έκθεση του Κογκρέσσου καυτηριάζει τον ρόλο της Goldman Sachs. ¨Όταν όλος ο πλανήτης νοιώθει ανασφάλεια, οι νέοι δεν βρίσκουν δουλειά και οι συνταξιούχοι δεν ξέρουν αν θα μπορέσουν να έχουν τα φάρμακα που χρειάζονται για να επιβιώσουν, το μόνο σίγουρο επάγγελμα είναι του κατόχου χρήματος και του επικεφαλής των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων! ¨Ότι και να κάνει βγαίνει κερδισμένος. Μέχρι τώρα όμως, η δυσφορία αυτή δεν κατέληξε σε κανένα ουσιώδες πρακτικό μέτρο. Οι διεθνείς τραπεζίτες ήταν πολύ ανήσυχοι στο Νταβός το 2009, παρέμεναν ανήσυχοι το 2010, ήταν όμως πλήρως καθησυχασμένοι και κυττούσαν πάλι αφ¨ υψηλού τους πολιτικούς φέτος, σχολίασε χαρακτηριστικά ένας αρθρογράφος των Νιού Γιορκ Τάιμς.

Ασφαλώς, η αναδιάρθρωση του χρέους μιας χώρας όπως η Ελλάδα θέτει εξαιρετικά δύσκολα, διεθνώς πρωτότυπα προβλήματα, για τα οποία μόνο περιορισμένη χρήση μπορούν να έχουν οι αναλογίες με τις αναδιαρθρώσεις πολύ μικρότερων χρεών σχετικά “περιφερειακών” χωρών. Αναφερόμενος στην περσινή ελληνική κρίση, ένας από τους δύο Γερμανούς Επιτρόπους είπε ότι η Μέρκελ έπαιξε μια παρτίδα πόκερ και την κέρδισε. Τώρα, αν δεν επιτευχθεί κάποιος παρασκηνιακός συμβιβασμός στα πλαίσια της τρόικας και της ΕΕ, μπορεί η διαμάχη για την αναδιάρθρωση να εξελιχθεί σε νέα παρτίδα πόκερ με τρεις παίκτες: Αθήνα, Βερολίνο, αγορές, οι τελευταίες εκπροσωπούμενες από την ΕΚΤ και το ΔΝΤ.

Η απειλή μιας “καταστροφής” του ελληνικού τραπεζικού τομέα, ή μιας γενικότερης κρίσης αξιοπιστίας των ευρωπαϊκών ομολόγων και του ευρώ, δεν είναι ασφαλώς κάτι που μπορεί κανείς να πάρει αψήφιστα, αν και όλα εξαρτώνται από τις εναλλακτικές που διαθέτει. Εντούτοις, στο πόκερ όπως και στην πυρηνική στρατηγική, η επανειλημμένη χρήση απειλών μπορεί να αποβεί μπούμερανγκ. Πρέπει οι απειλές να γίνονται πιστευτές και, κυρίως, η υλοποίησή τους να μην οδηγεί σε “απαράδεκτου κόστους” αντίποινα των πληττομένων.

Ουδείς μπορεί να προβλέψει τι συγκλονισμό μπορεί να επιφέρει στον ευρωπαϊκό χρηματοπιστωτικό τομέα μια κρίση του ελληνικού αντίστοιχου. Ούτε πως θα αντιδράσει η Ευρώπη σε τυχόν μαζική επίθεση των αγορών ή μείζονα κρίση του ευρώ. Θα υποταγεί στα οποιαδήποτε κελεύσματα των αγορών ή θα αντιδράσει, αλλάζοντας τη δική της δομή, κατά τρόπο αντίθετο με το συμφέρον του διεθνούς χρηματοπιστωτικού τομέα; “Για να τα βγάλεις πέρα με τις αγορές χρειάζεσαι κάτι ισχυρότερο. Η Ευρώπη μπορεί να συγκεντρώσει τη δύναμη που χρειάζεται”, είπε στον γράφοντα, σε μια συνέντευξη στον Κ.τ.Ε. τον Ιούνιο, ο διάσημος Αμερικανός οικονομολόγος και φίλος του κ. Παπανδρέου Γκαλμπρέιθ, εισηγητής μιας αντιμετώπισης της κρίσης μέσω φιλόδοξου πανευρωπαϊκού προγράμματος επενδύσεων. Που ο Γάλλος δημογράφος Εμανουέλ Τοντ συμπλήρωσε με την πρόταση για ευρωπαϊκό προστατευτισμό, πρόταση στην οποία φάνηκε τελευταία να συγκλίνει και ο Μισέλ Ροκάρ.

Αυτά φαίνονται τελείως ουτοπικά σήμερα, μπορεί να γίνουν όμως ρεαλιστικά αύριο, αν η κρίση απειλήσει την ύπαρξη της ΕΕ ή προκαλέσει μείζονα πολιτικο-κοινωνικά γεγονότα. Ανάγκα, έλεγαν οι αρχαίοι, και θεοί πείθονται. ¨Ηδη ο Θαπατέρο, αφού έγινε άτρωτος στις πολιτικές πιέσεις, αναγγέλοντας την προσεχή εγκατάλειψη της θέσης του, φαίνεται ότι στρέφεται στο Πεκίνο για συνδρομή, ώστε να μη μπει στον μηχανισμό. Και ο Νέστορας του “μεσογειακού σοσιαλισμού”, σύντροφος του Φρανσουά Μιτεράν και του Ανδρέα Παπανδρέου, Mαριο Σοάρες, πολύ κριτικός σήμερα απέναντι στoν πολιτική των τριων σοσιαλιστικών κυβερνήσεων της Νότιας Ευρώπης, προειδοποιεί από τη Λισσαβώνα:

“Αν η Ευρώπη δεν αντιληφθεί τη δυσαρέσκεια που βασιλεύει παντού εναντίον των εθνικών κυβερνήσεων και των ευρωπαϊκών θεσμών και την απόσταση που τους χωρίζει από τους λαούς τους, είναι αναμφίβολο ότι βαδίζουμε προς την παρακμή της ΕΕ σε έναν κόσμο υπό μετασχηματισμό, ότι βαδίζουμε προς την πιθανή αποσύνθεση της ΕΕ”.


Konstantakopoulos.blogspot.com

Kόσμος του Επενδυτή
16.04.2011

Κυριακή 24 Απριλίου 2011

H ΕΛΛΗΝΙΚΗ “ΔΙΝΗ ΘΑΝΑΤΟΥ” ΚΑΙ ΟΙ ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΜΙΑΣ ΕΝΔΕΧΟΜΕΝΗΣ ΣΩΤΗΡΙΑΣ

‘Εντεκα μήνες μετά το μνημόνιο: που πάει η Ελλάδα;


Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

Πριν συμπληρωθεί χρόνος από την υπογραφή του Μνημονίου και της Δανειακής Σύμβασης, είναι σαφές, ακόμα και σε όσους την επέβαλαν, ότι οδηγεί σε ανήκεστο βλάβη, αν όχι καταστροφή της ελληνικής οικονομίας-κοινωνίας. Ο πραγματικός σκοπός τους δεν είναι η έξοδος μιας Ελλάδας στο επίπεδο περίπου που την ξέραμε στις αγορές, μετά από μια περίοδο θυσιών, αλλά η μετατροπή της σε χώρα του Τρίτου Κόσμου, υπό συγκαλυμμένο αποικιακό έλεγχο. Αν η ελληνική κοινωνία δεν βρει τρόπο αντίδρασης, θα καταστραφούν οι οικονομικές προϋποθέσεις ύπαρξης στοιχειωδώς κυρίαρχου, ανεξάρτητου, δημοκρατικού κράτους. Η ύπαρξη τέτοιου κράτους, στην ουσία, όχι μόνο στον τύπο, είναι προϋπόθεση για την προκοπή, αν όχι επιβίωση του ελληνικού λαού.

Tρεις από τους πέντε «σοφούς», για οικονομικά θέματα, που συμβουλεύουν τη Μέρκελ, διατύπωσαν δημοσίως την πεποίθηση ότι το μνημόνιο «δεν βγαίνει». Τα ίδια δηλώνει η Βάσω Παπανδρέου, ιστορικό στέλεχος του ΠΑΣΟΚ. Σε πρόσφατο «γκάλοπ» του BBC μεταξύ αναλυτών, η πλειοψηφία προέβλεψε ελληνική χρεωκοπία. ‘Οσοι λένε ακόμα ότι το μνημόνιο μπορεί να βγει, να αντιμετωπίσει το πρόβλημα χρέους και ελλειμμάτων, πρέπει να θεωρηθούν είτε ανόητοι, είτε, πιθανότερο, απατεώνες.

Ο ελληνικός λαός γνωρίζει την πραγματικότητα, ακόμα κι όταν την κρύβει από τον εαυτό του. Μαρτυρά την επίγνωση αυτή το «βλέμμα μελλοθανάτων» των επιβατών σε κάθε βαγόνι του μετρό, ο διπλασιασμός των αυτοκτονιών στη χώρα, το 80% των νέων που δηλώνει ότι θάθελε να φύγει από τη χώρα. ‘Oλοι ξέρουμε τι σημαίνουν τα ενεχυροδανειστήρια που ξεφυτρώνουν σε κάθε γειτονιά, οι διαφημίσεις των κορακιών που αγοράζουν χρυσαφικά κι ασημικά. Κάνουμε ότι δεν καταλαβαίνουμε, αλλά πίσω από κάθε «ενοικιάζεται» κλειστού μαγαζιού, κρύβονται ανθρώπινες και οικογενειακές τραγωδίες. Σύντομα, ορισμένοι ήδη από τώρα, εκατομμύρια συμπολίτες, βρίσκονται ή θα βρεθούν προ της “επιλογής” να πεθάνουν από ασιτία ή από έλλειψη φαρμάκων, που δεν μπορούν ή δεν θα μπορούν να αγοράσουν. Θα χρειαζόμαστε βιβλίο για να περιγράψουμε αναλυτικά την ταχύτατη, συστηματική κατεδάφιση της χώρας, στην οποία επιδίδονται, με τόση επιτυχία, τα ανθρωπάκια μιας υποτελούς κυβέρνησης, άψογης σε ρόλο “διαχειριστή πτωχευμένης επιχείρησης”, για λογαριασμό των δανειστών. Αφού γκρέμισαν, σε λιγότερο από χρόνο, το υποτυπώδες κοινωνικό κράτος που απέκτησαν οι ¨Ελληνες σε διάστημα ενός αιώνα, ετοιμάζονται τώρα να οργανώσουν την λεηλασία της χώρας με το πρόγραμμα των “50 δισεκατομμυρίων”.

Γράφω από παιδί, είναι η δουλειά μου. Αλλά τώρα δυσκολεύομαι κι εγώ, δεν ξέρω τι να γράψω. Διαλέγω την αλήθεια, τρέμοντας μήπως ενισχύσω άθελά μου τη μαζική κατάθλιψη, κατ’ εξοχήν όπλο των εχθρών μας, στοιχείο ενός ψυχολογικού πολέμου κατά του ελληνικού λαού που στηρίζεται στην καθολική ενοχοποίηση, στην ιδιοτελή αντιπαράθεση ενός στρώματος στο άλλο, στην καλλιέργεια φόβου και πανικού, για να παραλύσουν τους ¨Ελληνες, “σακατεύοντας” κάθε εθνική αυτοπεποίθηση (και καταστρέφοντας, en passant, τη διεθνή εικόνα της χώρας). Tο σχέδιο αυτού του πολέμου εκτελεί, υπό την καθοδήγηση μιας στρατιάς ξένων συμβούλων, η παρούσα “ελληνική κυβέρνηση”. Σχέδιο που εκπονήθηκε στα «στρατηγεία» μιας παγκόσμιας «Αυτοκρατορίας του Χρήματος», του τέρατος του διεθνούς χρηματιστικού κεφαλαίου που προέκυψε από τέσσερις δεκαετίες αποφορολόγησης του κεφαλαίου, διαρκών “απελευθερώσεων” και “απορρυθμίσεων” “αγορών”, ροών κεφαλαίων και εμπορευμάτων.

Απαλλαγμένες από το αντίπαλο σοβιετικό δέος, με υποταγμένους και εξαγορασμένους ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία και συνδικάτα, οι “αγορές” επιχειρούν να κατεδαφίσουν ότι απέμεινε από τον μεταπολεμικό ιστορικό συμβιβασμό Κεφαλαίου-Εργασίας, το κοινωνικό κράτος, τη Δημοκρατία, τον πολιτισμό της Ευρώπης. Επιχειρούν, με την καιροσκοπική συνδρομή της γερμανικής ηγεσίας, να ευθυγραμμίσουν ευρωπαϊκούς οικονομικοπολιτικούς θεσμούς με τον νέο συσχετισμό δυνάμεων, που προέκυψε από τη γιγάντωση του χρηματιστικού κεφαλαίου, τη σοβιετική κατάρρευση, την ευρωπαϊκή παρακμή.

Η Ιστορία, και οι επόμενες γενιές των Ελλήνων, θα καταγράψουν την κολοσσιαία ευθύνη της παρούσας ηγεσίας της ελληνικής κυβέρνησης και του ΠΑΣΟΚ, όχι μόνο στην ελληνική καταστροφή, αλλά και γιατί επέτρεψε, από δω, να εκδηλωθεί ευκολότερα ο μεγάλος πόλεμος κατά της ευρωπαϊκής δημοκρατίας, που συνεχίζεται ήδη σε Ιρλανδία και Πορτογαλία, αύριο Ισπανία, μεθαύριο Ιταλία, κάποια στιγμή Γαλλία. Σύμμαχος σήμερα των “αγορών”, το Βερολίνο κινδυνεύει να συνειδητοποιήσει πολύ αργά, το φοβερό τίμημα του Φάουστ για τη συμμαχία του με τις “αγορές” και τις πρόσκαιρες επιτυχίες εις βάρος της ευρωπαϊκής περιφέρειας.

Αυτό το γενικό πλαίσιο “υπερκαθορίζει” την ελληνική κρίση. Χωρίς το πρώτο δεν μπορούμε να ερμηνεύσουμε τη δεύτερη. Αλλά δεν μπορούμε να την ερμηνεύσουμε κι αν αγνοήσουμε τρεις παράγοντες, χωρίς τους οποίους η Ελλάδα δεν θα ήταν πιθανώς η πρώτη που θα υφίστατο την επίθεση:

α) την κατάρρευση όχι μόνο της ελληνικής παραγωγικής-εξαγωγικής βάσης, αλλά και του συνόλου των ελληνικών δομών και συστημάτων συλλογικών αξιών, καθώς η χώρα ολοκλήρωνε τον μετασχηματισμό της σε απέραντο “λαμογιστάν, εργολαβιστάν, ρουσφετιστάν”. Αναγκαστική ή οικειοθελής, η προσχώρηση ευρύτατων κοινωνικών στρωμάτων στις πρακτικές και την ιδεολογία του “λαμογιστάν”, ο εξωφρενικός κυνισμός, η ιδιοτέλεια, ο ξετσίπωτος ατομικισμός, η κουλτούρα της απάτης που χαρακτηρίζουν σημαντικό τμήμα των μεσαίων και ανώτερων κοινωνικών στρωμάτων, σήμερα περισσότερο από χθες, όταν δεν θίγονται άμεσα τα ίδια, εμποδίζουν την ελληνική κοινωνία να αμυνθεί

β) τη γεωπολιτική θέση της χώρας, που αλληλεπιδρά πολύπλευρα με την οικονομική της θέση. Π.χ. η Ελλάδα υφίσταται μια γεωπολιτική πίεση που οδήγησε στην παροχέτευση τεράστιων πόρων στην άμυνα. ‘Εγινε η κύρια πύλη εισόδου μεταναστών από τις ζώνες των πολέμων και της εξαθλίωσης. Η επιλογή των ελληνικών κυβερνήσεων να στηρίξουν ενθουσιωδώς την αμερικανική πολιτική τουρκικής ένταξης στην ΕΕ, προσέθεσε και άλλα σοβαρά κίνητρα στη Μέρκελ να επιτεθεί στην Ελλάδα. Αν η Αθήνα έπαιζε το γεωπολιτικό “χαρτί” της έξυπνα, θα βελτίωνε ασφαλώς τη διαπραγματευτική της θέση. Θα την έπαιρναν στα σοβαρά και θα τη λογάριαζαν πολύ περισσότερο, αν αρνούνταν αίφνης τη χρήση του ελληνικού χώρου στον πόλεμο κατά της Λιβύης, σε συμμαχία με σημαντικές διεθνείς δυνάμεις που δεν θέλουν τον πόλεμο, παρά παίζοντας διαρκώς ρόλο δουλοπρεπούς “προθύμου”, χωρίς καν να διαπραγματεύεται αντάλλαγμα. Μια μικρή χώρα πρέπει να είναι απρόβλεπτη, είπε ο Ανδρέας σε μια ιστορική συνέντευξη στο Τάιμ, λίγο μετά την ανάληψη της εξουσίας, επί των ημερών όμως του Γιώργου η χώρα είναι απολύτως προβλέψιμη

γ) τα πνευματικά, ηθικά, ψυχολογικά χαρακτηριστικά της σημερινής ηγεσίας κυβέρνησης και ΠΑΣΟΚ, την καθιστούν ιδεώδη “φορέα αυτοκαταστροφής” του ελληνικού “συστήματος”, κατά το κλασικό πρότυπο Γκορμπατσώφ. Το ότι το κάνει αυτό χωρίς ενδεχομένως πλήρη συνείδηση των συνεπειών, την καθιστά περισσότερο, όχι λιγότερο επικίνδυνη, γιατί είναι πιο αποφασισμένη και γιατί μπορεί, με την επιμέρους ειλικρίνειά της, να εξαπατά αποτελεσματικότερα. Δεν υπάρχει μόνο το Μνημόνιο, υπάρχει και το “Μνημόνιο πίσω από το Μνημόνιο”, το πρόγραμμα διαχείρισης της ελληνικής κατάστασης και των αντιδράσεων του ελληνικού λαού και στην εκτέλεσή του η κυβέρνηση τα κατάφερε καλύτερα κι από ότι με το ίδιο το Μνημόνιο.

Για να εξηγήσουμε το τελευταίο σημείο, πολιτικοί όπως οι Γκορμπατσώφ ή Παπανδρέου οδηγούν σε αυτά τα αποτελέσματα γιατί μπερδεύουν τον εχθρό με τον φίλο. Πάρτε το παράδειγμα μιας επιχείρησης που έχει πρόβλημα με την τράπεζά της. Η επιχείρηση και η τράπεζα επιχειρούν να βρουν έναν συμβιβασμό, έχοντας συνείδηση ότι βασικά είναι αντίπαλοι, αφού ο ένας θέλει να αυξήσει το βάρος του άλλου στον διακανονισμό. Τι θα συνέβαινε όμως στην επιχείρηση αν ο ιδιοκτήτης της πίστευε ότι η τράπεζα είναι βασικά καλοί άνθρωποι που θέλουν να βοηθήσουν την επιχείρησή του, που είναι μόνη υπεύθυνη για το πρόβλημά της; Τι θα συνέβαινε στην επιχείρηση, αν ο ιδιοκτήτης της έβγαινε και έλεγε στον κόσμο ότι είναι υπερχρεωμένη, στην εντατική, Τιτανικός, διεφθαρμένη και κακοδιοίκητη; Το πιθανότερο είναι ότι μια τέτοια επιχείρηση θα έκλεινε σε σύντομο χρονικό διάστημα, ακόμα κι αν δεν αντιμετώπιζε πρόβλημα. Ασφαλώς τα προβλήματα της Ελλάδας είναι πολύ προγενέστερα της κυβέρνησης Παπανδρέου. Αλλά η κυβέρνηση αυτή έδρασε και δρα όπως ένας γιατρός που τον φωνάζουν για εγκεφαλική αιμορραγία και δίνει αντιπηκτικά στον ασθενή, οδηγώντας τον μια ώρα αρχύτερα στα θυμαράκια. Το πρώτο πράγμα που πρέπει κάποιος να κάνει σε έναν τέτοιο περιστατικό, είναι να διώξει τον γιατρό.

¨Όταν αντιμετωπίζουν κίνδυνο τα ζώα είτε φεύγουν, είτε παλεύουν. Το χειρότερο που μπορεί να τους συμβεί, και συμβαίνει τώρα στον ελληνικό λαό, είναι να παραλύσουν. Αλλά για να μπορέσει να αντιδράσει ο ελληνικός λαός και να είναι κάπως αποτελεσματική η αντίδρασή του, χρειάζεται, ούτε λίγο, ούτε πολύ, να βρει τη δύναμη, τη φαντασία, το κουράγιο, τις ιδέες να “επανιδρύσει” τη χώρα του, πρωταγωνιστώντας ταυτόχρονα στην ευρωπαϊκή επανίδρυση. Nα αποκαταστήσει συλλογικότητες, να ξαναβρεί την αλληλεγγύη, να αποκτήσει νέα πολιτικά υποκείμενα, που θα αποσπάσουν το ελληνικό κράτος και την κυβέρνηση από τον έλεγχο των ξένων δανειστών και δυνάμεων, ώστε να μπορέσει ο ελληνικός λαός να υπερασπισθεί τον εαυτό του διεθνώς. Θα χρειαστούν ίσως οι ¨Ελληνες τις ηρωϊκές παραδόσεις τους, για να στηρίξουν τον αγώνα τους, στις πολύ διαφορετικές σημερινές συνθήκες, θα χρειαστούν όμως να τον συνδέσουν με τον ευρύτερο αγώνα για μια ριζοσπαστική μεταρρύθμιση της Ευρώπης, μόνο πλαίσιο που, αν φαίνεται κάπως ουτοπικό σήμερα, μπορεί να αποβεί μακροπρόθεσμα νικηφόρο. Είμαστε ακόμα πολύ μακριά από αυτά. Ούτε φως, ούτε άκρη δεν φαίνεται στο τούνελ. Η ιστορία όμως είναι καμιά φορά πονηρή. Ϊσως, αν υπάρχει μια πιθανή παρηγοριά μέσα στη μαυρίλα, την προσφέρει παραδόξως το ίδιο το πάχος του σκοταδιού. Είναι τόσο σοβαρή, σχεδόν θανάσιμη η απειλή, που ενδέχεται να προκαλέσει, στο τέλος, σωτήρια έγερση.

Επίκαιρα, 14.4.2011
Konstantakopoulos.blogspot.com

Τετάρτη 20 Απριλίου 2011

ΤΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ ΠΙΣΩ ΑΠΟ ΤΟ ΜΝΗΜΟΝΙΟ: Ο έλεγχος των αντιδράσεων του ελληνικού λαού

Aναρτήθηκε στο ιστολόγιο gremistis.blogspot.com

Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου


‘Ένα πείραμα ευρωπαϊκής και παγκόσμιας σημασίας διεξάγεται στην Ελλάδα. Στο έδαφος μιας βαθειάς και αναμφισβήτητης κρίσης όλων των ελληνικών δομών που σοβούσε επί δεκαετίες, η χώρα δέχθηκε μια επίθεση του διεθνούς χρηματιστικού κεφαλαίου και της Γερμανίας, που επιχειρούν να λύσουν εδώ πολύ γενικότερα προβλήματα, πρώτα και κύρια την παγκόσμια και ευρωπαϊκή κρίση χρέους. Η μεθοδολογία του πολέμου κατά της Ελλάδας είναι άγνωστη παρ’ ημίν, έχει όμως εφαρμοσθεί πλειστάκις σε χώρες του τρίτου κόσμου και υπάρχει σχετικά μια πλούσια βιβλιογραφία, όπως το εξαίρετο βιβλίο της Ναόμι Κλάιν «Το δόγμα του σοκ», από τις εκδόσεις Λιβάνη.

Η ελληνική ηγεσία άργησε να αντιληφθεί τι συνέβαινε, δεν οργάνωσε την άμυνα της χώρας, δεν τόλμησε να αναζητήσει εναλλακτικές λύσεις όπως η Κίνα και τελικώς παρέδωσε τη χώρα, δεμένη χεροπόδαρα με το μνημόνιο, στους δανειστές της. Προσπαθεί έκτοτε να παρουσιάσει την καταστροφή ως σωτηρία. Παντελώς απροετοίμαστος για όσα συμβαίνουν, ο ελληνικός λαός τελεί σε κατάσταση μαζικού τρόμου και κατάθλιψης. Οι αντιδράσεις του παραμένουν προς το παρόν σχετικά περιορισμένες.

Πόσα από όσα συνέβησαν και συμβαίνουν έτυχαν και πόσα σχεδιάστηκαν και από ποιόν; Το βέβαιο είναι ότι το ΠΑΣΟΚ και ο Πρωθυπουργός δεν διέθεταν κανενός είδους μηχανισμό παραγωγής εθνικού σχεδίου και πολιτικής. Αντίθετα, ο Πρωθυπουργός έχει μια σωρεία ξένων συμβούλων για κάθε ζήτημα, συμβούλων που κυρίως απηχούν μια ορισμένη πλευρά του αμερικανικού κατεστημένου. Οι σύμβουλοι υπερτερούν απολύτως αυτών που συμβουλεύουν γιατί διαθέτουν πολύ καλύτερη εικόνα της συνολικής κατάστασης και ξέρουν τι θέλουν.







Το κείμενο που δημοσιεύουμε στη συνέχεια γράφτηκε πριν από τις δημοτικές εκλογές, αποφασίσαμε όμως να μην το αλλάξουμε, γιατί πιστεύουμε ότι τα όσα συνέβησαν έκτοτε δίνουν μια πρώτη ευκαιρία απόρριψης ή επιβεβαίωσης της ανάλυσης. Στηρίζεται στην αναπόδεικτη, αλλά πολύ πιθανή υπόθεση εργασίας ότι η επικοινωνιακή πολιτική της κυβέρνησης στηρίζεται κυρίως, όπως και πολλοί άλλοι τομείς, στις κατευθυντήριες γραμμές της «Διεθνούς των Συμβούλων»

ΤΑ ΜΗΝΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΔΙΑΚΑΝΑΛΙΚΗΣ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗΣ

Η τηλεόραση στο γραφείο μου είναι χαλασμένη εδώ και μήνες. Παρακολουθώ την επικαιρότητα κυρίως από το ραδιόφωνο, τις εφημερίδες και το internet. Νομίζω ότι από τότε που έπαψα να παρακολουθώ τηλεόραση, άρχισα να ξεπερνάω το αίσθημα κατάθλιψης που μου προκαλούσαν όσα συνέβαιναν στη χώρα μου, το μείγμα επικίνδυνης καταστροφής που μας απειλεί, αδυναμίας να την αποτρέψουμε και κάποιας ενοχής. Δεν έπαψα να στενοχωριέμαι για όσα συμβαίνουν, αλλά το μυαλό μου, χωρίς τηλεόραση, έγινε πιο ψυχρό στην αναλυτική του λειτουργία και η βούλησή μου πιο πραγματιστική.

Για κάποιο λόγο κάθησα σπίτι τις τελευταίες μέρες. Είδα όλη σχεδόν τη δίωρη συνέντευξη του Πρωθυπουργού. Μου χάλασε τη διάθεση, κάτι που, παραδόξως, δεν μου συνέβη με τον Μητσοτάκη που ακολούθησε. Με τον Παπανδρέου ένοιωσα αναγούλα, μια σχεδόν σωματική δυσφορία, με τον Μητσοτάκη οργιζόμουν κάπως, αλλά στο τέλος ήταν σαν παληά ελληνική ταινία. Ηξερα τι θα πει, προέβλεπα την οργή μου και χαμογελούσα απλώς γιατί δεν καταλάβαινε ότι έκανε μάλλον ζημιά, παρά καλό στον Παπανδρέου υποστηρίζοντάς τον.

Οι εγχώριοι προπαγανδιστές του νεοφιλελευθερισμού δεν πολυσκέφτονται. Δεν τους οδήγησε η σκέψη στα συμπεράσματά τους. Επέλεξαν τις ιδέες που ανταποκρίνονται στο συμφέρον τους. Δεν καταλαβαίνουν ότι οι δέκτες της προπαγάνδας σκέφτονται διαφορετικά.

Υποθέτουμε ότι δεν συμβαίνει το ίδιο με τους εξοχώριους επικοινωνιακούς συμβούλους του Πρωθυπουργού. Αυτοί ούτε πιστεύουν τίποτα, ούτε τους ενδιαφέρει θετικά ή αρνητικά η χώρα. Ο σκοπός τους είναι α) να «πουλήσουν» το «προϊόν» Παπανδρέου, β) να πετύχει το ελληνικό «πείραμα», μεταφορά στην Ευρώπη συνταγών που δοκιμάστηκαν επανειλημμένα στη Λατ. Αμερική και αλλού.

Το ελληνικό πείραμα είναι πρωτότυπο και πανευρωπαϊκής σημασίας. Επιχειρείται κάτι πρωτοφανές στην ιστορία του αναπτυγμένου καπιταλισμού σε περίοδο ειρήνης, δηλ. η μαζική φτωχοποίηση του πληθυσμού και μιας χώρας του «πρώτου κόσμου», χωρίς να προκληθεί εξέγερση, με είδος αυτοπαραίτησης. Αυτή είναι η προτιμητέα για το διεθνές χρηματιστικό κεφάλαιο απάντηση στη σοβαρότατη κρίση χρέους που προκάλεσε η παγκόσμια επικράτηση του νεοφιλελευθερισμού. (Στην Ελλάδα μπορεί να υπάρχουν και άλλες, παράλληλες επιδιώξεις, γεωπολιτικές κ.α. ‘Όταν βρεθεί ο παπάς, θα θάψουνε πεντέξι). Δεν είναι εύκολο και το ξέρουν. Η ευστάθεια του δυτικοευρωπαϊκού καπιταλισμού, του οποίου η Ελλάδα παραμένει περιφερειακό τμήμα, στηρίζεται στην προσδοκία ασφάλειας και ευημερίας, όχι φτώχειας και καταστροφής. Το πρόβλημα που έχουν τώρα να λύσουν είναι πως θα πείσουν τον ελληνικό λαό να καθήσει ήσυχος ενώ θα καταστρέφεται.

Το επόμενο πρωί εκνευρίστηκα διαπιστώνοντας ότι παρέμενε η κακή μου διάθεση. Ο εκνευρισμός συναντήθηκε με την μισοαναπάντητη απορία που τριγυρνάει καιρό τώρα στο μυαλό μου: πως τα καταφέρνει ο Γιώργος; Πως μπόρεσε να περάσει σχεδόν αμαχητί τέτοια καννιβαλικά μέτρα; Πως ένας άνθρωπος θεωρούμενος, κατά γενική ομολογία, ότι εκπέμπει μάλλον αδυναμία παρά δύναμη, μπόρεσε να παράγει ένα τόσο δυνατό πολιτικό αποτέλεσμα;

Ρώτησα γνωστούς και φίλους πως τους φάνηκε η συνέντευξη. Βρήκα μόνο μια ξαδέρφη μου που δεν μούπε κάτι αρνητικό, περιορίστηκε να πει “τι να κάνουμε, έτσι που τα καταφέραμε”. Κι αυτή τρέμει, τη νοιώθω, ότι έχει τελειώσει και η χώρα και το κόμμα των ελπίδων και σχεδίων. Αλλά ελπίζει στο θαύμα όσο δεν βλέπει επίσημο πιστοποιητικό θανάτου. ‘Oλοι οι άλλοι μούπαν ότι βρήκαν απαράδεκτη, μη πειστική, ακόμα και αηδιαστική (!) τη δίωρη συνέντευξη. Μούκανε εντύπωση η αηδία και η βαρεμάρα που άκουσα στις αντιδράσεις: γιατί αηδιασμένοι και όχι εξοργισμένοι;

Εκαναν άραγε λάθος οι σύμβουλοι από τη Μάντισον, δεν κατάφεραν να στήσουν καλά τον Πρωθυπουργό ή, μήπως, ήταν άλλη η στρατηγική τους; Ολος ο κόσμος, πολύ περισσότερο σε περίοδο οξείας, δραματικής εθνικής κρίσης, περιμένει συνήθως να δει έναν στιβαρό Πρωθυπουργό, ή τουλάχιστον κάποιον που να προσπαθεί να δείξει στιβαρός. Κάποιον που να εμπνέει δύναμη, όχι αδυναμία, περηφάνεια, όχι μιζέρια, να κεντρίζει το ενδιαφέρον, όχι να αποκοιμίζει.

Μήπως η Μάντισον δεν έκανε λάθος; Μήπως, αντί να φτιασιδώσει την αδυναμία του Παπανδρέου, τη χρησιμοποιεί; Στους εξοχώριους δεν λείπει πείρα και φαντασία. Πάει καιρός που οι πιο καπάτσες από τις καπνοβιομηχανίες κατάφεραν να χρησιμοποιήσουν ως διαφημιστικό ατού τις προειδοποιήσεις για τις φοβερές συνέπειες του καπνού! Ο μηχανισμός που εκμεταλλεύτηκαν είναι απλός στη βάση του: αν τρομάξεις έναν καπνιστή το πρώτο που σκέφτεται είναι να ανάψει τσιγάρο. Πειράματα μαγνητικής σάρωσης του ανθρώπινου εγκέφαλου, που αναφέρει ο Linostrom στο βιβλίο του για τη βιολογία της κατανάλωσης (εκδ. ¨Εσοπτρον) επιβεβαίωσαν ότι οι προειδοποιήσεις για τους κινδύνους του καπνίσματος ενεργοποιούν την περιοχή ανταμοιβής, κάνουν δηλ. τα πειραματόζωα να θέλουν τσιγάρο. Τον ίδιο μηχανισμό ανακάλυψε εμπειρικά ο Carr, ο περισσότερο γνωστός παγκοσμίως θεραπευτής από το κάπνισμα.

Γενικά μιλώντας, είναι απείρως αποτελεσματικότερο να χρησιμοποιεί κανείς την αλήθεια για να παραπλανήσει, από το να κατασκευάζει εξ υπαρχής ψεύτικη πραγματικότητα. Οποιοσδήποτε ηθοποιός, ή πολιτικός εν προκειμένω (τα δύο επαγγέλματα διαφέρουν κυρίως ως προς την ηθική συγκρότηση όσων τα ασκούν), είναι πολύ πειστικότερος παίζοντας τον εαυτό του, απότι παριστάνοντας κάτι τελείως διαφορετικό. Σε τι όμως μπορεί να ωφελήσει η αδυναμία του Πρωθυπουργού;

Το μυαλό μου ξαναγύρισε στη συνέντευξη. Ο κ. Παπανδρέου μιλούσε μονότονα επί δύο ώρες, με διαρκείς επαναλήψεις. Αυτό είναι σοβαρό μειονέκτημα για κάποιον που θέλει να πείσει τους ακροατές του με τα επιχειρήματά του ή να τους καρφώσει στο μυαλό πέντε σαφείς, κοφτές ιδέες, όπως έκανε ο πατέρας του. Αυτός που το κάνει, κινδυνεύει, αντί να προσελκύσει την προσοχή σε όσα λέει, να αποκοιμίσει τον ακροατή του.

Για να το ξανασκεφθούμε όμως μια στιγμή. Τι ακριβώς συμβαίνει σε κάποιον που κοιμάται ή μισοκοιμάται; Αδυνατίζει η διαδικασία λογικής επεξεργασίας και φιλτραρίσματος των πληροφοριών που δέχεται. Οι “φύλακες“ της συνείδησης παραμερίζουν και “ανοίγει” το υποσυνείδητο ευκολότερα στα έντονα φορτισμένα συναισθηματικά μηνύματα. Αυτό ακριβώς κάνουν όσοι ασκούν την ύπνωση, μια τεχνική από την χρήση της οποίας στη θεραπεία της υστερίας ξεκίνησε τις μελέτες του ο Φρόιντ. Δεν υπάρχει φυσικά υπνωτιστής που να βάζει αγριοφωνάρες. ¨Ολοι σιγά μιλάνε και μονότονα. Χωρίς εντατικά λειτουργούσα συνείδηση, είναι γενικά ευκολότερο να γίνουν αποδεκτά, όχι μόνο τυχόν θεραπευτικά μηνύματα, αλλά και διάφορες αντιφάσεις ή, ακόμα, καθαροί παραλογισμοί.

Είδηση, με τη δημοσιογραφική έννοια του όρου, δεν υπήρχε στη συνέντευξη, πλην μιας μάλλον αόριστα διατυπωμένης και μη δεσμευτικής απειλής για πρόωρες βουλευτικές εκλογές. Ο Πρωθυπουργός περιορίστηκε να πει γνωστά πράγματα. Η “απειλή” του για εκλογές δεν διατυπώθηκε με τη δέουσα ένταση, το απειλητικό μήνυμα δεν βγήκε έντονο και σαφές από την ίδια τη συνέντευξη, αυτό έγινε με τη διαμεσολάβηση των ΜΜΕ. Από μόνο του, το δίλημμα Παπανδρέου ή εκλογές δεν ενεργοποιεί συναισθηματικά τους πολίτες. Χρησιμοποιείται για να προσφέρει ορθολογικό πρόσχημα στη λειτουργία του πραγματικού εκβιασμού που θα δείξουμε ποιος είναι. Ποιο ήταν λοιπόν το μήνυμα της συνέντευξης;

Το πρώτο μήνυμα είναι ότι δεν μπορούσες να αποφύγεις τον Πρωθυπουργό, αφού τον έπαιζαν ταυτόχρονα επί δύο ώρες όλα τα κανάλια, στη ζώνη υψηλότερης τηλεθέασης. ¨Όπως και με τα άλλα διλήμματα που συνηθίζει να θέτει στους δυστυχείς υπηκόους του, η επιλογή ήταν πάλι είτε Παπανδρέου είτε Παπανδρέου.

Το δεύτερο μήνυμα ήταν η αδυναμία του Πρωθυπουργού. Θα διερωτάσθε βέβαια: από πότε η αδυναμία ενός ηγέτη μπορεί να είναι πλεονέκτημα; Στους συμβατικούς πολιτικούς όντως, είναι πολύ σοβαρό μειονέκτημα. Δεν είναι σε αυτούς που ονομάζω γκορμπατσωφικού τύπου: ηγέτες που μπορούν να καταλύσουν αυτοκαταστροφικές διαδικασίες στις δομές των οποίων ηγούνται.

Νομίζουμε ότι είμαστε μοντέρνοι, λογικοί, αυτεξούσιοι, πολιτισμένοι, ευφυείς. Νομίζουμε επίσης ότι δεν έχουμε καμιά σχέση με τα ζώα, ούτε καν με τη γενηά των παππούδων μας. Στην πραγματικότητα, η συντριπτική πλειοψηφία των αντιδράσεών μας, των πράξεων και προτιμήσεών μας, ακόμα και των απόψεών μας είναι προκαθορισμένη και ετεροκαθορισμένη και μάλιστα με τρόπο που διαφεύγει από τον έλεγχο της συνείδησής μας. Παρά τα επιτεύγματα του τεχνολογικού μας πολιτισμού, που μας δημιουργούν την εντύπωση ότι είμαστε μικροί θεοί, παραμένουμε σε μεγάλο βαθμό προϊόντα μιας μακρότατης εξελικτικής πορείας, τα ‘συμπεράσματα’ της οποίας έχουν εγγραφεί στα κύτταρά μας και παραμένουν, ακόμα κι όταν εξαφανισθούν οι συνθήκες που τα δημιούργησαν.

Για το προϊστορικό, ζωώδες ασυνείδητό μας ο Γιώργος Παπανδρέου είναι ο πατέρας, ο αρχηγός, ο φύλαρχος, με τριπλή μάλιστα έννοια: αρχηγός της χώρας, αρχηγός του μεγαλύτερου κόμματός της, που οργάνωσε κάποτε τον αγώνα για ανεξαρτησία, λαϊκή κυριαρχία και κοινωνική δικαιοσύνη, αρχηγός της δυναστείας Παπανδρέου, γιος και άρα μετενσάρκωση του Ανδρέα Παπανδρέου. Τι θα συνέβαινε σε μια οικογένεια που βλέπει τον πατέρα, το στήριγμά της, αδύνατο σε μια τόσο κρίσιμη στιγμή; Θα θελήσει να τον στηρίξει, αγνοώντας τις αδυναμίες του. Τι θα συμβεί σε έναν στρατό που ο αρχιστράτηγος εμφανίζεται αδύναμος μέσα στη μάχη; Θα τα χάσει και δεν θα ξέρει τι να κάνει. Σε κάθε περίπτωση, απέραντη θλίψη και απέραντη αποθάρρυνση θα κυριαρχήσει. Τα συναισθήματα αυτά, αν επικρατήσουν, θα οδηγήσουν τους ψηφοφόρους είτε να απόσχουν, το πιθανότερο, είτε να ξαναστηρίξουν, με βαριά καρδιά έστω, Παπανδρέου.

Η τακτική αυτή θα μπορούσε να γίνει μπούμερανγκ και να καταστρέψει τον Πρωθυπουργό σε μια περίπτωση. Αν ο Αντώνης Σαμαράς σήκωνε το γάντι και του απαντούσε: κάνε τώρα εκλογές. Οι εξοχώριοι σύμβουλοι όμως ξέρουν ότι δεν θα το κάνει. ‘Ισως καλύτερα και από τον ίδιο τον Σαμαρά.

Θα μου πείτε ίσως ότι έχω μεγάλη φαντασία. Κι ότι όλα αυτά είναι αποκυήματα της φαντασίας μου. Δεν έχω όμως μόνο εγώ φαντασία. Φαντασία έχουν και όσοι κατάφεραν τον μισό πλανήτη να πίνει Κόκα Κόλα και τον υπόλοιπο να λατρεύει ένα απωθητικό και πολύ επικίνδυνο δηλητήριο, τα τσιγάρα Μάρλμπορο.

Το τρίτο μήνυμα είναι αναμφισβήτητα το σπουδαιότερο: συγκεκριμενοποιεί και κάνει πιο απτά τα δύο προηγούμενα. Είναι η μαγική λέξη χρεωκοπία. Ο Πρωθυπουργός την επανέλαβε δεκάδες φορές, όπως ακριβώς φροντίζει η Κόκα Κόλα να περιλαμβάνει εικόνες ή υπαινιγμούς για το προϊόν της στα σήριαλ που χρηματοδοτεί.

Είναι μια τρομερή λέξη, το ισοδύναμο του θανάτου στο συλλογικό υποσυνείδητο μιας μοντέρνας δυτικής κοινωνίας, όπως η ελληνική. Αν βέβαια, όπως μας λέει συνεχώς ο Πρωθυπουργός, το πρόβλημα είναι η διεθνής εικόνα της Ελλάδας, ιδίως στις αγορές, ο κ. Παπανδρέου θα έπρεπε να αποφεύγει τη λέξη αυτή όπως ο διάβολος το λιβάνι. Αυτοί που του συνέστησαν να χρησιμοποιήσει όχι μία, αλλά τριάντα ή σαράντα φορές σε δύο ώρες αυτή τη λέξη, δεν έδιναν δεκάρα τσακιστή για τη διεθνή εικόνα της Ελλάδας. ¨Όπως άλλωστε και η Κόκα Κόλα αδιαφορεί παντελώς για την ιστορία που διαδραματίζεται στα σήριαλ, έτσι κι αυτοί αδιαφορούν παντελώς για τις ερωτήσεις της Τρέμη και τις απαντήσεις Παπανδρέου. Αυτό που τους ενδιαφέρει είναι να μην ξεχνάει ο Πρωθυπουργός να μιλάει για χρεωκοπία κάθε τρία λεπτά. Και δεν το ξέχασε. Η μονοτονία εδώ έχει γίνει, όπως είπαμε, πλεονέκτημα, γιατί χαμηλώνει το βαθμό εγρήγορσης της συνείδησης και το ασυνείδητο του τηλεθεατή προσλαμβάνει πιο εύκολα το κύριο μήνυμα της συνέντευξης, που δεν είναι βέβαια Παπανδρέου ή εκλογές, αλλά Παπανδρέου ή χρεωκοπία. Μπορεί να πει ότι θέλει για τον Παπανδρέου, να βρίσκει αηδιαστική τη συνέντευξη, ή να μιλάει απαξιωτικά, αλλά το φοβερό ερώτημα “που θα βρω τα λεφτά”, “πως θα αποφύγω τη χρεωκοπία”, κυκλοφορεί κάτω από τον φλοιό του εγκεφάλου του και γι¨αυτό πιο αποτελεσματικά.

Αξίζει άλλωστε να δούμε τη λεπτή υφή του μηνύματος. Δεν είναι ότι απλώς κινδυνεύουμε με χρεωκοπία, είναι ότι χρεωκοπήσαμε ήδη, όπως υποδηλώνει η όλη περιγραφή της χώρας ως απέραντα διεφθαρμένης και αναποτελεσματικής. Το μήνυμα αποθαρρύνει, παραλύει, πανικοβάλλει, τρομοκρατεί. Δε σηκώνεσαι να κάνεις φασαρίες αν φοβάσαι ότι πέφτει το αεροπλάνο, πολύ περισσότερο αν σε έχουν πείσει ότι ήταν στην πραγματικότητα σαράβαλο. Το πολύ πολύ κάνεις τον σταυρό σου.

Η αποθάρρυνση, η ηττοπάθεια, η αίσθηση ματαιότητας είτε προκαλεί ένα κοινωνικό σύνδρομο της Στοκχόλμης, την γνωστή ταύτιση των ομήρων με τους απαγωγείς, είτε, το πιθανότερο, διευρύνει το ρεύμα της αποχής, που είναι το προϊόν της εξουδετέρωσης αντίθετων συναισθηματικών μηνυμάτων. Η φράση όλοι ίδιοι είναι, που συχνά ακούμε, δεν χρησιμοποιείται εδώ ως εργαλείο εξέγερσης, αλλά υποταγής: σηματοδοτεί παραίτηση, όχι αγώνα, προσφέρει ένα καλό, δήθεν ηρωϊκό πρόσχημα για να μη μπούμε στον δρόμο του Παπανδρέου και του μνημονίου. Το πολιτικό μήνυμα των εκλογών δεν θα κριθεί από το ποσοστό συμμετοχής, αλλά από τα σχετικά ποσοστά. Από το πολιτικό μήνυμα των εκλογών θα εξαρτηθεί η δυνατότητα της κυβέρνησης να συνεχίσει την πολιτική του μνημονίου, να επιφέρει νέα σκληρά πλήγματα στο λαό, να αντισταθεί ή να δεχθεί ασμένως τις επιταγές της τρόικας.

Το τέταρτο και πέμπτο μήνυμα, που ενισχύει αποφασιστικά το τρίτο είναι η προσλαμβανόμενη από το ασυνείδητο του τηλεθεατή ειλικρίνεια και εντιμότητα του πομπού. Ο κ. Παπανδρέου είναι αληθώς τρομαγμένος από την προοπτική μιας χρεωκοπίας, που δεν θα είναι μόνο της χώρας, αλλά και δική του. Οποιοσδήποτε στη θέση του θα ήταν τρομοκρατημένος. Είτε θα μετέτρεπε τον φόβο σε μαχητικότητα και θα απειλούσε με τα όποια πιστόλια έχει η χώρα, κάτι που μοιάζει κοντύτερα στην ψυχολογία του πατέρα του, είτε θα πήγαινε πάσο, όπως έκανε ο ίδιος. Πάντως ο φόβος του εγκρίνεται ως αυθεντικός από το ασυνείδητο του τηλεθεατή. Σε αυτόν προστίθεται και η εντιμότητα. Σκεφθείτε το, είναι σχεδόν αυτονόητο. Ο πρωθυπουργός της Ελλάδας είναι το τελευταίο πρόσωπο που θάθελε να εκφράζει αμφιβολίες για τη χώρα. Λογικά δεν έχει κανένα λογο να το κάνει. Οι τηλεθεατές είναι προετοιμασμένοι να ακούσουν βερεσέ έναν Πρωθυπουργό που τους μιλάει για ισχυρή ‘Ελλάδα, όχι όμως έναν που τους μιλάει για αδύναμη (στο σοβιετικό προηγούμενο, οι κατηγορίες κατά του κομμουνισμού, διατυπωμένες από τον ΓΓ, απέκτησαν αυτομάτως ισχύ αναμφισβήτητης αλήθειας, που δεν είχαν ασφαλώς όταν τις διατύπωνε η Φωνή της Αμερικής).

Το έκτο μήνυμα είναι οι αναφορές στη διαφθορά. Δεν έχουν να κάνουν με το υπαρκτό πρόβλημα, που, αν πιστέψουμε την έκθεση της Διεθνούς Διαφάνειας, επιδεινώθηκε στον ένα χρόνο διακυβέρνησης ΠΑΣΟΚ. Μέσω της αναφοράς στη διαφθορά επιδιώκεται η διάχυση των ευθυνών στην κοινωνία, ώστε να εξουδετερωθεί το αίσθημα της αδικίας, που μπορεί να προκαλέσει εξέγερση. Από την άλλη, οι αγανακτισμένοι έχουν μια ευκαιρία να ταυτισθούν με τον αδιάφθορο πρωθυπουργό. Πένθος και ενοχή ορίζουν την κατάθλιψη σύμφωνα με τους ψυχιάτρους. Ο όλος τρόπος με τον οποίο ο Πρωθυπουργός αναφέρεται σε όλα τα προβλήματα της χώρας, ως να είναι παρατηρητής και όχι ο επικεφαλής ενός κόμματος που κυβερνά επί δεκαετίες, είναι επίσης σχεδιασμένος ως αλεξικέραυνο του ιδίου από την οργή.

Αυτά είναι τα συναισθήματα που διαχέονται μαζικά από τη Διεθνή Των Συμβούλων, μέσω της ελληνικής κυβέρνησης: φόβος, παράλυση, πανικός, αποθάρρυνση, ματαίωση, πένθος, ενοχή. Για να πετύχει αυτός ο σχεδιασμός, απαραίτητος για μέτρα ακρωτηριασμού της ελληνικής κοινωνίας, καταβλήθηκε βέβαια ένα μεγάλο τίμημα: αποσυντέθηκε έτι περαιτέρω η όποια εθνική αυτοπεποίθηση, εντάθηκε η οικονομική ύφεση, καταστράφηκε η διεθνής εικόνα της χώρας.

Είναι μια σύγκρουση ανάμεσα στη Μάντισον και το αδιαμφισβήτητο πολιτικό ένστικτο του ελληνικού λαού.
Το δεύτερο κανονικά θα νικήσει κάποια στιγμή, όπως συνέβη στη μεταρρύθμιση του ασφαλιστικού επί Σημίτη, στο δημοψήφισμα για το Ανάν και στην εκλογή Σαμαρά. Το πρόβλημα είναι ότι δεν διαθέτει σήμερα ηγέτες έτοιμες να το εκφράσουν και ιδέες να το μορφοποιήσουν.

Ο Γιώργος Παπανδρέου υπερτερεί των πολιτικών του αντιπάλων για δύο βασικά λόγους:

- εκμεταλλεύτηκε τα σοβαρά προβλήματα της χώρας, για να μετατρέψει τις αδυναμίες του σε πλεονεκτήματα, κάνοντας πειστικά το δικό του, πρόβλημα της Ελλάδας

- έχει ισχυρότερο από τους αντιπάλους του συναισθηματικό κίνητρο: απειλείται ο ίδιος με χρεωκοπία, μόνο καταφύγιό του είναι το εξωτερικό, ο διεθνής παράγων, αν αποτύχει, πρέπει άρα να μείνει πάση θυσία πιστός στο πρόγραμμα. Ο φόβος της αποτυχίας είναι, σε άτομα με την ψυχολογία του, ισχυρότατο κίνητρο ψυχικής κινητοποίησης, που ενίοτε μπορεί να είναι πλεονέκτημα έναντι ασφαλέστερων ή και γενικά ανώτερων αντιπάλων. Αντίθετα με τον κ. Παπανδρέου που μπήκε στον χορό, η μεν Δεξιά φοβάται την εξουσία, η δε Αριστερά το τελευταίο που σκέφτεται είναι να τη διεκδικήσει.

Τρίτη 12 Απριλίου 2011

GOLDMAN SACHS KATA ΕΛΛΑΔΑΣ

Συνέντευξη του Μαρκ Ρος στον Δημήτρη Κωνσταντακόπουλο

Στην Αθήνα ξαναβρέθηκαν, αυτές τις μέρες, ο Σόρος και τα στελέχη της Goldman Sachs, τα δύο ονόματα που συνοδεύουν την ελληνική κρίση, αλλά και δύο ονόματα που προξενούν ανατριχίλα, λόγω του ρόλου τους στις μεγαλύτερες καταστροφές στην οικονομική ιστορία. Ο Σόρος γονάτισε τη Βρετανία το 1992, η Λιμπερασιόν περιέγραψε το 2010 την Γκόλντμαν ως «τράπεζα-βαμπίρ», που «ρουφάει το αίμα» των πελατών-θυμάτων της.

Στην Αθήνα βρέθηκε όμως αυτές τις μέρες και ο «βιογράφος» της Goldman Sachs, ανταποκριτής της «Μοντ» στο Λονδίνο, για να παρουσιάσει το βιβλίο του, που κυκλοφόρησε στα ελληνικά από το «Μεταίχμιο», Μαρκ Ρος. Το βιβλίο του, όπως και αυτό της Ναόμι Κλάιν για το «Δόγμα του Σοκ», τον «καπιταλισμό της καταστροφής», γνωρίζουν μεγάλη επιτυχία, καθώς μια συγχυσμένη έως πανικόβλητη ελληνική κοινή γνώμη προσπαθεί να καταλάβει τι συνέβη.

Toν Φεβρουάριο του 2010, ο «Κ. τ. Ε.» απεκάλυπτε, για πρώτη φορά, τον ρόλο της Goldman ως αρχιτέκτονα της κερδοσκοπικής επίθεσης στην Ελλάδα. Ρόλος ακόμα πιο αξιοσημείωτος, αφού, η ισχυρότερη παγκοσμίως τράπεζα, «αρχηγός» της επίθεσης των «αγορών» κατά της χώρας μας, πληρωνόταν επίσης αδρά ως … σύμβουλος διαδοχικών ελληνικών κυβερνήσεων στη διαχείριση του χρέους και τις ιδιωτικοποιήσεις! Ο «γιατρός», που διαλέξαμε για την οικονομία μας, και ξέρει τα πάντα για μας, κέρδιζε ταυτόχρονα οργανώνοντας στοίχημα στον θάνατό μας.

Στην περίπτωση της Ελλάδας η ευθύνη είναι του Σημίτη, πιστεύει ο Μαρκ Ρος. Αυτός δέχθηκε τις προτάσεις της τράπεζας για να μπει στο ευρώ, η Γκόλντμαν τις έκανε για να βγάλει λεφτά και οι Ευρωπαίοι ήθελαν τη διεύρυνση της ευρωζώνης γιατί με περισσότερα μέλη θάταν καλύτερα προστατευμένοι απέναντι στις αμερικανικές επιθέσεις, όπως του Σόρος. Αντίθεtα, ο Παπανδρέου ορθώς δεν δέχθηκε τις προτάσεις της Γκόλντμαν το φθινόπωρο του 2009».

Το βιβλίο του Roche φέρει τον τίτλο: «Η Τράπεζα. Πως η Goldman Sachs διευθύνει («κυβερνά» στην ελληνική μετάφραση) τον κόσμο». Βραβεύτηκε ως το καλύτερο γαλλικό οικονομικό βιβλίο, παρουσία της Υπουργού Οικονομικών Κριστίν Λαγκάρντ. Το Παρίσι δεν είδε με καλό μάτι την επίθεση των «αγορών» κατά μιας χώρας της ευρωζώνης, ή την ανάμειξη του ΔΝΤ. Αντιμετώπισε κάποια στιγμή, μας επιβεβαίωσαν πηγές της γαλλικής προεδρίας, την ιδέα συνδυασμένης ευρωπαϊκής αντεπίθεσης που θα τσάκιζε τους «κερδοσκόπους», προτού συνταχθεί τελικά με το Βερολίνο και η ελληνική κρίση καταλήξει στο Μνημόνιο.

Το βιβλίο του Roche αντανακλά το αυξημένο ευρωπαϊκό ενδιαφέρον για την Goldman μετά την «ελληνική» και ήδη «ιρλανδική», «πορτογαλική», ίσως αύριο «ισπανική» κρίση. ‘Όπως η καταπληκτική έρευνα του περιοδικού Rolling Stone για το ίδιο θέμα (ελληνικά στα «Τετράδια», αρ. 57-58), τη συνειδητοποίηση στις ΗΠΑ του ρόλου που έπαιξε η τράπεζα στην κρίση του 2008.

«Θα μπορούσε νάναι χειρότερο, τα βιβλία αυτού του τύπου είναι συνήθως χειρότερα», ήταν το μόνο σχόλιο της Goldman στον εκδότη του βιβλίου. «Είναι δυσαρεστημένοι, ιδίως για το κεφάλαιο περί Ελλάδος, αποφεύγουν όμως να απαντήσουν ή να σχολιάσουν. Η Goldman είναι ένας πολύ sophistiqué οργανισμός. Λέει θα δώσουμε τη μικρότερη δυνατή δημοσιότητα και η καταιγίδα θα περάσει».

Η τράπεζα προτιμά, όσο μπορεί, τη σκιά και σπανίως απασχολεί την δημοσιότητα. Στους επαϊοντες, είναι γνωστός ο κεντρικός ρόλος της στις οικονομικές κρίσεις. Ο Γκαλμπρέιθ, από τους μεγαλύτερους οικονομολόγους του 20ού αιώνα, αφιέρωσε ένα κεφάλαιο του βιβλίου του για το 1929, στον ρόλο της Γκόλντμαν. Το όνομά της ακούστηκε σε όλες τις μεγάλες κερδοσκοπικές φούσκες των τελευταίων χρόνων.

Οι δραστηριότητες της επηρεάζουν άμεσα τη ζωή εκατομμυρίων ανθρώπων στον πλανήτη. Επηρεάζει την τιμή του ψωμιού, κερδοσκοπώντας στο στάρι, την τιμή του ατσαλιού, ευνοώντας το σχηματισμό ομίλων, την τιμή του πετρελαίου κλπ., μας λέει ο Γάλλος ερευνητής. «Ελέγχοντας» τους περισσότερους «αναλυτές» της πετρελαϊκής αγοράς, επηρεάζει την «αγορά» μέσω των αναλύσεών τους. Προβλέπει τις διακυμάνσεις της αγοράς, αφού τις προκαλεί η ίδια, και μπορεί να κάνει φανταστικά κέρδη αγοράζοντας στα κάτω και πουλώντας στα πάνω.

Η Γκόλντμαν άνοιξε τον λογαριασμό χρεωκοπίας της Ελλάδας στην αγορά CDS τον προεκλογικό μήνα Σεπτέμβριο 2009. Αυτό δεν μοιάζει «αυτοματισμός» της αγοράς, αλλά καλοσχεδιασμένο εγχείρημα, παρατηρούμε στον κ. Ρος. Ο Γάλλος συγγραφέας όμως, αν και παραθέτει ένα σωρό στοιχεία που συνηγορούν υπέρ της στοχευμένης παρέμβασης των αγορών, δεν θέλει να βγάλει ένα τέτοιο συμπέρασμα:

«Οι τράπεζες δεν είναι κράτη, δεν σχεδιάζουν μακροχρόνια, με στρατηγική. Δεν είναι στρατηγοί, είναι τακτικοί. Μια τράπεζα δρα γρήγορα. Βλέπει μια αγορά, μια ευκαιρία, μπαίνει. Δεν σχεδιάζει ένα ή πέντε χρόνια πριν. Οι τραπεζίτες δεν κάνουν μακροχρόνια πολιτική, κάνουν deals. Βγάζουν τα λεφτά και περνάνε σε άλλα. Σήμερα στοιχηματίζουν κατά, αύριο υπέρ του ευρώ. Δεν είναι πολιτικοί με πρόγραμμα. Τους ενδιαφέρει το χρήμα.».

Η άποψη Ρος είναι βέβαια η «πολιτικά ορθόδοξη» άποψη που θα περίμενε κανείς από έναν δημοσιογράφο της Μοντ σήμερα. Για τη γαλλική και όχι μόνο «πολιτική ορθοδοξία», υπάρχουν ορισμένα αξιώματα: δεν υπάρχουν συνωμοσίες, δεν πρέπει να αναφέρονται λέξεις όπως «εθνικοποίηση» ή «προστατευτισμός» και μερικά ακόμα. Το ίδιο πάντως το βιβλίο περιέχει πληθώρα στοιχείων που θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν ως επιχειρήματα υπέρ όσων, πίσω από τους «αυτοματισμούς των αγορών», ακριβέστερα μέσω αυτών, διαβλέπουν την ανάπτυξη περισσότερο εξελιγμένων στρατηγικών, που εκδηλώνονται σε κατάλληλη ευκαιρία.

«Επιτελώ το έργο του Θεού». Αν εγώ ή εσείς πούμε κάτι τέτοιο θα μας περάσουν για «ψώνια» και, αν επιμένουμε, θα μας στείλουν στο τρελοκομείο. ‘Όταν όμως αυτό το λέει ο Πρόεδρος της μεγαλύτερης τράπεζας στον κόσμο Λόιντ Μπλακφέιν, «συνοψίζει», όπως υπογραμμίζει στον πρόλογό του ο συγγραφέας, «την απίστευτη, υπέρμετρη δίψα για εξουσία που έχει η Τράπεζα, η εταιρεία που κυβερνά τον κόσμο με απίστευτη μυστικότητα». Αυτή δεν είναι εικόνα μιας δύναμης που κυττάει απλώς και μόνο να βγάζει λεφτά σε κάθε ευκαιρία, παρόλο που ασφαλώς το κάνει κι αυτό. ‘Όταν ο Πόλσον, άνθρωπος της Goldman Sachs, γίνεται Υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ, είναι μάλλον αναμενόμενο στην κρίση του 2008 να οδηγήσει στη χρεωκοπία τη Λήμαν Μπράδερς, κύριο ανταγωνιστή της Γκόλντμαν, σώζοντας και μάλιστα με κέρδος την τελευταία!

Το εκπληκτικό ατού της τράπεζας είναι το δίκτυο επιρροής της. Οι τροτσκιστές σκέφτηκαν τον εισοδισμό, η Γκόλντμαν τον εφήρμοσε όμως επιτυχώς! «Είναι πολύ καλός ο όρος εισοδισμός», μας απαντάει ο Ρος, «και ξέρουν να τον εφαρμόζουν καλά. Η Γκόλντμαν έχει μια χρηματιστική λειτουργία, όπως και η JP Morgan, η Morgan Stanley, η Barklays, η ΒΝΡ και την κάνει καλύτερα, γιατί προσλαμβάνει τους καλύτερους. Αλλά μπορεί, σε αντίθεση με τις άλλες, να στηριχθεί και σε διεθνές δίκτυο πολιτικής επιρροής, άσχετο με την αγορά. Ο Πρόεδρος της Κομισιόν και πρωθυπουργός της Ιταλίας, ο Ρομάνο Πρόντι, ο επικεφαλής της Μπούντεσμπανκ και αρχιτέκτονας του ευρώ ‘Οτμαρ Ίσσινγκ, Υπουργοί Οικονομικών και κεντρικοί τραπεζίτες. Στην Ελλάδα έχετε τον Πέτρο Χριστοδούλου, επικεφαλής του Οργανισμού Διαχείρισης Δημόσιου Χρέους. Ρωτάω τους ‘Έλληνες συνομιλητές μου γιατί δεν διερευνήθηκε ο ρόλος του, κανείς όμως δεν μούδωσε απάντηση».

«Η ισχύς της Γκόλντμαν προέρχεται από μια μοναδική κουλτούρα επιχείρησης, δουλεύουν ως ομάδα για το καλό της εταιρείας, σχεδόν ως σέχτα, δεν υπάρχουν σταρ, δεν τρως τον καιρό σου να τσακώνεσαι, δεν κρατάς τις πληροφορίες για σένα, τις μοιράζεσαι με όλους. Δεν υπάρχει ανταγωνισμός εξουσίας όπως αλλού, είναι λίγο όπως η ΙΒΜ. Κυρίως προσλαμβάνουν τους καλύτερους, που αποβάλλουν την αλαζονεία τους για να λειτουργήσουν ομαδικά. Διώχνουν όσους δεν το κάνουν. Οι άλλοι, όπως η Μόργκαν, έχουν ατομικιστική κουλτούρα».

Τα δύο τρίτα των ανώτερων στελεχών της Γκόλντμαν, περιλαμβανομένου του Προέδρου και Αντιπροέδρου είναι Εβραίοι. «Στην αρχή ήταν εβραϊκή τράπεζα. Τώρα δεν είναι, όπως η JP Morgan δεν είναι προτεσταντική και η Merill Lynch καθολική», παίρνει την πρόνοια να μας πει ο Ρος για την Γκόλντμαν, προτού εξηγήσει ότι υπάρχει «μια κληρονομιά της διαμάχης του 19ου αιώνα μεταξύ προτεσταντικών και εβραϊκών τραπεζών». Αν ο συγγραφέας διαψεύδει μετά βδελυγμίας κάθε σκέψη ότι έχουμε να κάνουμε με εβραϊκή τράπεζα σήμερα, αφιερώνει ένα ολόκληρο κεφάλαιο στη διαμάχη των Εβραίων και Προτεσταντών τραπεζιτών, τον … 19ο αιώνα όμως. «Το μόνο κεφάλαιο του βιβλίου που ο εκδότης μου θα προτιμούσε να μην είχα γράψει!» Και εδώ άλλωστε παίρνει την πρόνοια να τονίσει ότι «η ίδρυση των εβραϊκών τραπεζών οφείλεται στον αντισημιτισμό των προτεστανταντικών»! Αναγνωρίζει πάντως ότι του θυμίζει Βίβλο η δήλωση του Μπλακφέιν ότι «επιτελεί το έργο του Θεού», αυτό όμως, σπεύδει να διαβεβαιώσει, δεν σημαίνει ότι επιδιώκει κάποια μορφή παγκόσμιας κυριαρχίας, αν και «βεβαίως, το τραπεζικό λόμπυ είναι πάρα πολύ ισχυρό». Κλείνει τελικά τη συζήτηση λέγοντας ότι «είναι καλύτερα να μην μιλάμε για τις σχέσεις θρησκείας και τραπεζών».

Η δυτική κοινωνιολογία ερεύνησε εξαντλητικά τον ρόλο Αγγλοσαξώνων, Ισπανόφωνων, ομοφυλόφιλων, γυναικών, όλων των κοινωνικών, εθνικών, θρησκευτικών, σεξουαλικών κλπ. ομάδων, συχνά υιοθετώντας νόμους για την αντιπροσώπευσή τους, πλην μίας. ‘Ισως δεν πέρασε από το μυαλό όσων επέβαλαν αυτή την κατάσταση πραγμάτων, ότι, αντί να προστατεύουν τους Εβραίους από τον αντισημιτισμό, μάλλον τον τροφοδοτούν!

«Δεν πιστεύω στις θεωρίες συνωμοσίας», μας λέει ο Ρος, που αναγνωρίζει όμως ότι οι τράπεζες είναι υπερβολικά μεγάλες και έχουν υπερβολικά μεγάλη δύναμη. «Πρέπει να σπάσουμε τις τράπεζες, να διαχωρίσουμε τις εμπορικές από τις επενδυτικές τράπεζες, να διαχωρίσουμε την παραδοσιακή τράπεζα από το καζίνο. Εμείς, οι φορολογούμενοι σώσαμε τις τράπεζες. Αλλά τώρα δεν υπάρχουν άλλα χρήματα. Πρέπει να επιστρέψουμε στη ρύθμιση. Κάτι προσπάθησε ο Ομπάμα, αλλά είναι πολύ λίγα. Η ΕΕ πρέπει να το κάνει»

Πως βλέπουν οι τράπεζες την κρίση του ευρώ; Περιμένουν τις αποφάσεις των κυβερνήσεων, τη δημοσιονομική εξυγίανση, τη μεταρρύθμιση της αγοράς εργασίας, την αύξηση των πόρων και των φόρων, την πάλη κατά της φοροδιαφυγής. Αλλά δεν μπορεί να πάμε σε περισσότερη λιτότητα. Για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους; Είναι πολύ νωρίς, δεν το πιστεύω.

Konstantakopoulos.blogspot.com
Κόσμος του Επενδυτή, 6.4.2011

Κυριακή 10 Απριλίου 2011

"Σχέδιο Β'" για κυπριακό και τουρκική ένταξη στην ΕΕ

Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

«Σχέδιο Β» για την ενταξιακή πορεία της Τουρκίας καταρτίζουν και ετοιμάζονται να εφαρμόσουν οι Αγγλοαμερικανοί, για να «απελευθερώσουν» την ‘Αγκυρα από το κυπριακό. Μετατοπίζουν το βάρος από τη λύση του κυπριακού, που φαίνεται μάλλον ανέφικτη με τα τωρινά δεδομένα, επιδιώκοντας την εξεύρεση φόρμουλας με την οποία θα «παραμερίσουν» αυτό το θέμα, που δημιουργεί μεγάλα προβλήματα στην ενταξιακή πορεία της Τουρκίας, τη στρατιωτική συνεργασία Τουρκίας-ΝΑΤΟ, την αναβάθμιση, προ εντάξεως, του τουρκικού ρόλου στις ευρωπαϊκές υποθέσεις και τον αγωγό Ναμπούκο.

Ταυτόχρονα, οι πολιτικές εξελίξεις σε Γερμανία και Γαλλία καθιστούν πολύ πιθανή ήττα Μέρκελ και Σαρκοζί, και την άνοδο στην εξουσία δυνάμεων που τάσσονται υπέρ της τουρκικής ένταξης.

Συνδυαζόμενες οι δύο τάσεις, εκτιμούν διπλωματικοί παρατηρητές θα αυξήσουν μεσοπρόθεσμα τις πιέσεις σε Λευκωσία (και Αθήνα) να άρουν το βέτο σε σειρά «κεφαλαίων» της ευρωτουρκικής διαπραγμάτευσης, Το βέτο τέθηκε εξαιτίας της απαγόρευσης ελλιμενισμού κυπριακών πλοίων σε τουρκικά λιμάνια και αεροσκαφών σε αεροδρόμια και συνιστά το κυριότερο θεσμικό/πολιτικό εμπόδιο στην τουρκική ενταξιακή πορεία.

Η έκθεση της Διεθνούς Ομάδας Κρίσεων

Χαρακτηριστική της «στροφής» στην τακτική του αγγλοαμερικανικού παράγοντα είναι η τελευταία έκθεση της «Διεθνούς Ομάδας Κρίσεων» (ICG), από τα σημαντικότερα διεθνώς think tank των ατλαντιστών. Θεωρητικώς «μη κυβερνητική οργάνωση», η ICG, χρηματοδοτείται από σειρά κυβερνήσεων και «παράγοντες» της παγκοσμιοποίησης όπως οι Σόρος και Ροκφέλερ, και χρησιμοποιείται ως διαμορφωτής, αλλά και άτυπο, άρα πιο ευέλικτο εργαλείο άσκησης πολιτικής.

Στο παρελθόν, οι εκθέσεις της ICG πρότειναν την ανατροπή του Παπαδόπουλου και την αναστολή του «ενιαίου δόγματος», ώστε να γίνει δυνατή η επίλυση του κυπριακού με επαναφορά παραλλαγής του σχεδίου Ανάν. Η τελευταία όμως έκθεση για την Κύπρο «σφραγίζεται» από απαισιοδοξία για την προοπτική λύσης.

Η «απαισιοδοξία» δεν μοιάζει αδικαιολόγητη. Τρία χρόνια μετά την ήττα Παπαδόπουλου, που κατηγορήθηκε ως «εθνικιστής» και «εμπόδιο για τη λύση», Χριστόφιας και Ταλάτ δεν κατέληξαν σε αποτέλεσμα. Η τουρκική πλευρά εγκολπώθηκε ευχαρίστως τις παραχωρήσεις του Κυπρίου Προέδρου και σκλήρυνε τη θέση της. Ο ‘Ερογλου αντικατέστησε τον Ταλάτ. ‘Όχι μόνο η ‘Αγκυρα δεν άνοιξε τα λιμάνια και αεροδρόμιά της, αλλά και οι πολλοί Ευρωπαίοι φίλοι της, περιλαμβανομένης της Κομισιόν, εξεστράτευσαν υπέρ της «άρσης του αποκλεισμού» των κατεχομένων, δηλαδή της ντε φάκτο ημιαναγνώρισης της τουρκικής κατοχής! Ακόμα κι αν, Χριστόφιας και ‘Ερογλου κατέληγαν αύριο σε συμφωνία, δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι οι Ελληνοκύπριοι θα την ενέκριναν σε δημοψήφισμα. Σε όλες τις δημοσκοπήσεις απορρίπτουν διαρρήδην, με συντριπτική πλειοψηφία, όχι τις τουρκικές, αλλά τις προτάσεις του … δικού τους Προέδρου!

Με την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί, το λογικό θα ήταν να τεθεί η ‘Αγκυρα προ των οφθαλμοφανών ευθυνών της και να πιεσθεί για να συμβάλλει στη λύση. (‘Όπως θα ήταν λογικό να βρεθεί ένας τρόπος άρσης της ελαφρώς «σουρεαλιστικής» κατάστασης που επικρατεί στις διαπραγματεύσεις, τρόπος δηλαδή να διαπραγματεύεται η ελληνοκυπριακή ηγεσία σε συμφωνία και όχι σε αντίθεση με τα desiderata των Ελληνοκυπρίων!)

Ο ατλαντικός παράγων όμως μόνο προς τα εκεί δεν κινείται. Εκτιμώντας ότι το κυπριακό μάλλον δεν λύνεται σύντομα, θέλει να πετύχει τουλάχιστο άλλες βασικές του επιδιώξεις, όπως την προώθηση της τουρκικής ένταξης, την στρατιωτική συνεργασία ΝΑΤΟ και ΕΕ, ουσιαστικά δηλαδή ΕΕ και Τουρκίας και έναν αυξημένο ρόλο της Τουρκίας στην αμυντική πολιτική της ‘Ενωσης ήδη από τώρα, προτού και ανεξάρτητα από την ένταξή της στην ΕΕ. Επιδιώκεται επίσης η διευκόλυνση μεγάλων ενεργειακών σχεδίων, όπως ο αγωγός Ναμπούκο, ευθέως ανταγωνιστικός των ευρωρωσικών αγωγών (αφού η ‘Αγκυρα εξαρτά τη συνεργασία της από το άνοιγμα του κεφαλαίου «ενέργεια», που έχει μπλοκάρει η Λευκωσία από ετών, λόγω της τουρκικής στάσης και των απειλών στις έρευνες υδρογονανθράκων στην κυπριακή ΑΟΖ).

΅Μέτρα εμπιστοσύνης΅ στην Κύπρο

Υπό αυτές τις συνθήκες και με αυτές τις στοχεύσεις η Ομάδα Κρίσεων προτείνει, στην τελευταία της έκθεση, έξη “μέτρα εμπιστοσύνης”:

1. Εφαρμογή του Πρόσθετου Πρωτοκόλλου Τελωνειακής ¨Ενωσης με την ΕΕ, με το άνοιγμα των τουρκικών λιμανιών και αεροδρομίων στα κυπριακά σκάφη, όπως και δικαίωμα χρήσης του τουρκικού εναέριου χώρου από τα “ελληνοκυπριακά αεροσκάφη” (όπως ονομάζει τα κυπριακά αεροσκάφη η έκθεση υιοθετώντας, όπως και πολλά άλλα σημεία της, την τουρκική ορολογία)

Το σημείο αυτό είναι η κυριότερη τουρκική «παραχώρηση» που ζητάει η ICG. Στην πραγματικότητα βέβαια πρόκειται για απλή υποχρέωση της Τουρκίας απέναντι στην ΕΕ! ‘Όπως έχουν όμως διαμορφωθεί τα πράγματα, μια τέτοια «παραχώρηση», αν όντως γίνει, θα φέρει σε πολύ δύσκολη θέση τη Λευκωσία και την Αθήνα. ‘Εχοντας επιλέξει το ήσσον (λιμάνια και αεροδρόμια) και όχι το μείζον αλλά και στοιχειώδες (αναγνώριση Κυπριακής Δημοκρατίας και αποχώρηση στρατού κατοχής), Κύπρος και Ελλάδα θα βρεθούν στο δίλημμα είτε να αφήσουν ανενόχλητη την κατέχουσα Τουρκία να συνεχίζει την ενταξιακή πορεία, είτε θα πρέπει να ξαναθέσουν βέτο για ζητήματα που δεν πρόβαλλαν μέχρι τώρα.

2. Οι Ελληνοκύπριοι πρέπει να επιτρέψουν τη χρήση του λιμανιού της Αμμοχώστου για το κυπριακό, ελληνοκυπριακό και τουρκοκυπριακό εμπόριο με την ΕΕ, υπό τουρκοκυπριακή διαχείριση και υπό εποπτέια της ΕΕ. Πρέπει να σταματήσουν την “πρακτική μπλοκαρίσματος” των κεφαλαίων της ευρωτουρκικής διαπραγμάτευσης και, εφόσον εφαρμοσθεί το Πρωτόκολλο και αρχίσει το εμπόριο με την Τουρκία, να ανοίξουν την «πράσινη γραμμή» στη διέλευση τουρκικών προϊόντων.

3. Η Τουρκία και οι Τουρκοκύπριοι πρέπει να επιστρέψουν την περιουσία τους στην Αμμόχωστο στους Ελληνοκύπριους ιδιοκτήτες της, υποκείμενη σε ένα «μεταβατικό» καθεστώς υπό τον ΟΗΕ, που θα επιβλέπει την ανοικοδόμηση

4. Οι Ελληνοκύπριοι πρέπει να επιτρέψουν πτήσεις τσάρτερ προς τα κατεχόμενα που θα παρακολουθούνται (monitored) από την ΕΕ.

5. Η Τουρκία, η Ελλάδα, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι δύο κοινότητες πρέπει να δημιουργήσουν μηχανισμό επαλήθευσης των επιπέδων των στρατευμάτων. Οι δύο κοινότητες πρέπει να οργανώσουν απογραφή του πληθυσμού.

6. Οι Ελληνοκύπριοι πρέπει να συνεργασθούν με τις τουρκοκυπριακές διοικητικές οντότητες, εν αναμονή μιας πολιτικής ρύθμισης.

Στις έξη αυτές προτάσεις η ICG προσθέτει και μία παρότρυνση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να συνεχίσει να λειτουργεί, υπό την Προεδρία της ΕΕ, ως «έντιμος διάμεσος» (honest broker) για να εξασφαλίσει συμφωνία για τα μεταβατικά βήματα. Οι ηγέτες των μελών της ΕΕ πρέπει να αποφεύγουν δηλώσεις που παίρνουν το μέρος μιας πλευράς, «όσο συνεχίζονται οι συνομιλίες και κανένα μέρος δεν είναι σαφώς αρνητικό (obstructive)”. Με άλλα λόγια, η ΕΕ πρέπει να συμπεριφέρεται ως η Κυπριακή Δημοκρατία να μην είναι μέλος της και κακώς η Κυρία Μέρκελ υπερασπίστηκε τη Λευκωσία στην τελευταία της επίσκεψη.

Οι προτάσεις αυτές, αν υλοποιούνταν, θα ισοδυναμούσαν ουσιαστικά με «άτυπη» λύση του κυπριακού, περίπου με αναγνώριση της σημερινής πραγματικότητας, τουλάχιστον ως προς τις πρακτικές της συνέπειες, με μόνο αντάλλαγμα την επιστροφή των ελληνικών σπιτιών στην Αμμόχωστο σους ιδιοκτήτες τους υπό την κυριαρχία του ΟΗΕ και όχι της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η Ελλάδα και η Κύπρος θα κινδύνευαν να χάσουν το μακράν μείζον, στρατηγικής σημασίας όπλο τους, τον έλεγχο δηλαδή της ενταξιακής πορείας της ‘Αγκυρας.

Η διατύπωση παρόμοιων προτάσεων δεν αντανακλά μόνο τις «προτιμήσεις» του ατλαντικού άξονα, αντανακλά και το πώς εκτιμά την κατάσταση, τις διαθέσεις των πλευρών και την πιθανότητα αντίστασής τους σε προτάσεις. Κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, υποδεικνύει την ανάγκη δυναμικότερης και σαφέστερης κινητοποίησης της κυπριακής και ελλαδικής διπλωματίας και αποσαφήνισης της κυπριακής και ελληνικής στρατηγικής απέναντι στην Τουρκία, τονίζουν διπλωματικοί παράγοντες στις δύο χώρες.

Το κυπριακό, η κατοχή δηλαδή τμήματος ενός κράτους μέλους της ΕΕ, είναι η «αχίλλειος πτέρνα» του Ερντογάν και της Τουρκίας. Το γεγονός αυτό δίνει ένα πολιτικο-διπλωματικό και νομικό όπλο τεράστιας ισχύος στη Λευκωσία (και την Αθήνα), όπλο που προστίθεται στη θεσμική δυνατότητα μπλοκαρίσματος των σχέσεων Τουρκίας-ΕΕ. Κανονικά, Λευκωσία και Αθήνα, θα περίμενε κανείς, να έχουν φέρει σε πολύ δύσκολη θέση την ‘Αγκυρα, όχι να συμβαίνει το αντίθετο!

Konstantakopoulos.blogspot.com

Κόσμος του Επενδυτή, 11.4.2011

Δευτέρα 4 Απριλίου 2011

Ο ΑΙΩΝΑΣ ΤΩΝ ΚΑΤΑΣΤΡΟΦΩΝ

Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

Κατρίνα, Μεξικό, θερμοκήπιο και τώρα Φουκουσίμα, συνδυάζονται με οικονομική κρίση και πόλεμο για να εγκαινιάσουν τον «21ο αιώνα των καταστροφών».

Θέλετε να πληροφορηθείτε τι συμβαίνει ή μπορεί να συμβεί τώρα στην Ιαπωνία; Θέλετε να μάθετε τα βασικά στοιχεία του πυρηνικού ζητήματος; Μη διαβάζετε εφημερίδες, αφήστε τις ιδιοτελείς ανοησίες των εξ επαγγέλματος απατεώνων «πολιτικής» και «ενημέρωσης», ενίοτε και της επιστήμης, όταν γίνεται θεραπαινίδα του εγωϊσμού και της εξουσίας. Δείτε την ταινία «’Ονειρα» του Ακίρα Κουροσάβα. Γυρισμένη το 1990, προβλέπει την έκρηξη των έξη αντιδραστήρων της Φουκουσίμα και όσα συμβαίνουν ή μπορεί να συμβούν στη χώρα του Ανατέλλοντος, που κινδυνεύει να γίνει Δύοντος Ηλίου. Μην κυττάτε μόνο τα πλάνα. Σκεφτείτε τους διαλόγους. Πέντε-δέκα φράσεις. Συνοψίζουν, με τη δωρική λιτότητα που χαρακτήριζε ακόμα την έκφραση των προσωκρατικών Ιώνων, θάλεγε κανείς, την «εξίσωση των πυρηνικών».

«Προφήτη» λένε τώρα τον ποιητή του γιαπωνέζικου κινηματογράφου. Σωστό και παραπλανητικό. Ο Κουροσάβα δεν είναι μάγος, δεν κάνει μεταφυσική, ούτε την αντιπαραθέτει στον Ορθό Λόγο, την Επιστήμη, το διαφωτιστικό πρόταγμα, όπου πολλοί ψάχνουν τις αιτίες πρωτοφανών απειλών. Ο σκηνοθέτης γίνεται «μάγος» αντιπαραθέτοντας, με τα καλλιτεχνικά μέσα, τον ορθολογισμό στον κοινωνικό παραλογισμό (το Εμείς στο Εγώ). Δεν ξέρει περισσότερα για τους κινδύνους της ατομικής ενέργειας από τους χιλιάδες, εξαιρετικά καταρτισμένους επιστήμονες, που πληρώνονται αδρά για να συμβουλεύουν την παντοδύναμη πυρηνική βιομηχανία και τις κυβερνήσεις. ‘Εγινε «προφήτης» γιατί, θεμελιώδης γνώση και μεγάλο «ταλέντο», συνδυάστηκαν με μια ανώτερη μορφή «ηθικής», «συναισθηματικής» νοημοσύνης και ανεξαρτησίας.

Το «περίσσευμα συνείδησης» που διαθέτει τον κάνει εκπρόσωπο ενός ανώτερου τύπου ανθρώπου, που, ευτυχώς, παράγεται ακόμα και στις πιο σκοτεινές ιστορικές περιόδους, όπως η σημερινή, αλλά και καταστρέφεται διαρκώς και ανελέητα από τον κρατούντα, προϊστορικό πολιτισμό του Εγώ, του Χρήματος και της Βίας. Αυτός ο πολιτισμός, αντανάκλαση και διαμορφωτής συνάμα του συστήματος οικονομικο-κοινωνικών σχέσεων, προκάλεσε την πυρηνική καταστροφή της Ιαπωνίας, αγνοώντας τους κινδύνους για τους ανθρώπους, εν ονόματι της διαρκούς αναζήτησης μεγαλύτερων περιθωρίων κέρδους. (Αυτός προκάλεσε και την καταστροφή στο Τσέρνομπιλ, με τους σοβιετικούς γραφειοκράτες σε διαρκή προσπάθεια αύξησης της δύναμης του συστήματος που εκπροσωπούσαν, χωρίς μηχανισμούς ελέγχου και αποτελεσματικής συμπερίληψης του κόστους).

Αν προτιμάτε πιο «παληομοδίτικες», «μαρξιστικές» εκφράσεις, μπορούμε να μιλήσουμε για τον καπιταλισμό, ως σύστημα παραγωγής και διανομής και των ιδεών που το συνοδεύουν. Ιδίως μάλιστα στην τωρινή φάση, του «καπιταλισμού της καταστροφής», που χαρακτηρίζεται από πλήρη επικράτηση του χρηματιστικού κεφαλαίου που, χάνοντας και τα όποια, ενδεχομένως «προοδευτικά» χαρακτηριστικά διέθετε στο παρελθόν, τείνει να γίνει κύριος μηχανισμός καταστροφής της ανθρωπότητας. Την πιο τρανή απόδειξη την έδωσε η πορεία του γεν μετά την καταστροφή. Θα περίμενε κανείς να υποτιμηθεί, ως αντανάκλαση της συμφοράς που έπληξε την Ιαπωνία. Στην πραγματικότητα ανατιμήθηκε, για μια σειρά καθαρά κερδοσκοπικούς λόγους, αναγκάζοντας τις κεντρικές τράπεζες σε σπάνια παρέμβαση. «Οργανωτής» του κόσμου μας, με τρόπο που επαληθεύει εκπληκτικά έναν άλλο «προφήτη», τον Μαρξ του Κομμουνιστικού Μανιφέστου και των Γκρούντρισσε, η «Αυτοκρατορία του Χρήματος» κερδίζει από τις καταστροφές, τις χρεωκοπίες χωρών και κοινωνιών, τους πολέμους που εξαπολύει. Κι αφού κερδίζει, προκαλεί τέτοια φαινόμενα.

Αν η οικονομική κρίση απέδειξε ξανά την αδυναμία «αυτορρύθμισης» της αγοράς, στην οποία θεμελιώνεται ο «φιλελευθερισμός», η πυρηνική καταστροφή αποδεικνύει την αδυναμία «αυτορρύθμισης», σε συνθήκες μάλιστα «καπιταλισμού της καταστροφής», μακράν του κοινωνικού ελέγχου, της «τεχνόσφαιρας». Ορισμένα μάλιστα είδη τεχνολογίας, όπως η πυρηνική, είναι γενικά αδύνατο να ρυθμισθούν και πρέπει να καταργηθούν, εκτός ίσως μερικών πολύ περιορισμένων χρήσεων. Ούτε υπάρχει, ούτε πρόκειται να βρεθεί τεχνολογία (γιατί προσκρούει σε νόμους της φύσης, θα ήταν «λυδία λίθος») που να επιτρέπει την ασφαλή αποθήκευση πυρηνικών αποβλήτων για χιλιάδες ή εκατομμύρια χρόνια! Ακόμα και το πιο ασφαλές σύστημα αργά ή γρήγορα θα υποστεί σφάλμα ή «ατύχημα», οι συνέπειες όμως ακόμα και μιας πυρηνικής καταστροφής υπερβαίνουν κατά πολύ το οποιοδήποτε «όφελος».

Το ίδιο ισχύει και πολύ ευρύτερα, για την ίδια την έννοια της «ανάπτυξης», όπως τουλάχιστο ορίζεται από το σύστημά μας. ‘Όχι μόνο είναι όλο και πιο εμφανείς οι αρνητικές πτυχές της (π.χ. τι νόημα έχει να μετράμε ως αύξηση του ΑΕΠ το άθροισμα της ρυπαίνουσας και της αντιρρυπαντικής βιομηχανίας;), αλλά είναι και προφανές ότι φτάσαμε στα όρια που θέτουν οι φυσικές παράμετροι του πλανήτη. Το παγκόσμιο κλίμα είναι «ευαίσθητη», «ασταθής» ισορροπία, γεγονός που μας στερεί και από τη δυνατότητα πειραματισμού. Σχετικά περιορισμένη μετακίνηση από το σημείο ισορροπίας, μπορεί να οδηγήσει σε μεγάλες ανεπίστρεπτες μεταβολές που θα καταστήσουν ακατοίκητο τον πλανήτη. ‘Αλλωστε, η ανθρωπότητα ανέπτυξε τον τελευταίο μισό αιώνα, τις παραγωγικές δυνάμεις που χρειάζεται για μια «καλή ζωή» τουλάχιστο 12 δισεκατομμυρίων πάνω στη Γη, υπό τον όρο ότι θα αλλάξει ο τρόπος παραγωγής και διανομής και ένα μουρλό καταναλωτικό πρότυπο. Είναι ο τρόπος οργάνωσης του οικονομικού και κοινωνικού συστήματος που εμποδίζει την αξιοποίησή αυτών των παραγωγικών δυνάμεων ή τις στρέφει σε καταστροφικές διεξόδους.

Είναι ευκολότερο να διασπάσεις το άτομο, παρά μια προκατάληψη, έλεγε αστειευόμενος (;) ο ‘Αλμπερτ Αϊνστάιν. Οι φυσικοί του 20ού αιώνα ήταν ο Προμηθέας της εποχής μας. Μας έδωσαν τη φωτιά της αποκάλυψης, όχι όμως τη σοφία που χρειάζεται για τη χρήση της. Δεν είναι μόνο η ατομική ενέργεια, είναι επίσης η βιοχημεία που επεμβαίνει βάναυσα στις βαθύτερες διαδικασίες της ζωής, η πληροφορική που μας απειλεί με νέο ολοκληρωτισμό, ο αυτοματισμός που θα μας απειλήσει ίσως με «δικτατορία των ρομπότ» και πολλά άλλα. Οι νέες τεχνολογικές δυνατότητες δημιουργούν στους ανθρώπους την ψευδαίσθηση ότι γίνονται Θεοί. Στην πραγματικότητα τους αποβλακώνουν, γιατί αλλάζουν δραματικά το περιβάλλον τους και αυξάνουν κατακόρυφα τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει το είδος, χωρίς να συνοδεύονται από συνακόλουθη διανοητική και, κυρίως, ηθικοσυναισθηματική ωρίμανση. Ο άνθρωπος του Νεάντερνταλ ήταν μια χαρά προσαρμοσμένος στο περιβάλλον του γι’ αυτό και μπόρεσε να γίνει Σάπιενς, Προμηθέας, Αϊνστάιν. Τώρα όμως, ο Νεάντερνταλ ή Σάπιενς, που βασικά είμαστε ακόμα, μοιάζει με επικίνδυνο ηλίθιο αντιμέτωπος με τα κατασκευάσματά του.

Αν είναι τρομερά επικίνδυνη η ραδιενέργεια της Φουκοσίμα, ακόμα πιο επικίνδυνες είναι οι τεράστιες ποσότητες ηλιθιότητας που διασπείρουν αυτές τις μέρες οι πολιτικοί μας και η κοινωνική αδράνεια. Δέστε την αλαζονεία, την απίστευτη ανοησία του αρχοντοχωριάτη γείτονα Ερντογάν, που υποστηρίζει στα σοβαρά ότι η χώρα του, η Τουρκία, θα φτιάξει ασφαλέστερους αντιδραστήρες από την Ιαπωνία και συγκρίνει πυρηνική ενέργεια και υγραέριο της κουζίνας! Τα ίδια λένε Κινέζοι και Ρώσοι, ακόμα και ο Γερμανός Υπουργός Οικονομικών που πήγε στους βιομηχάνους και τους είπε ότι μόνο για λόγους προεκλογικής σκοπιμότητας πάρθηκαν τα τελευταία μέτρα Μέρκελ.

Προ ετών συνάντησα κάπου τον Σταύρο Δήμα, τότε Ευρωπαίο Επίτροπο Περιβάλλοντος, καταχαρούμενο γιατί έβαλε στην ατζέντα φιλόδοξους στόχους για τις εκπομπές αερίων. Τούπα εντάξει, αλλά χρειαζόμαστε αποτέλεσμα, όχι μόνο διακηρύξεις. Αν οι Αμερικανοί δεν δέχονται, δεν πρέπει να βάλουμε δασμούς στα προϊόντα τους; Μα τι λες, απάντησε κατάπληκτος, σημαίνει εμπορικό πόλεμο. Για το σύστημα, οι «κίνδυνοι» εμπορικού πολέμου είναι μεγαλύτεροι από αυτούς επιβίωσης της ανθρωπότητας.

Χρειαζόμαστε ρύθμιση οικονομίας, κοινωνίας και τεχνολογίας και μάλιστα επειγόντως. Απελπισμένος για το δρόμο που τραβάει το έθνος του, ένας Ισραηλινός συγγραφέας αναζήτησε παρηγοριά στη σκέψη ότι οι λαοί, όπως και τα άτομα μπορούν να δράσουν λογικά. Αφού όμως πρώτα δοκιμάσουν όλους τους άλλους τρόπους. Το δυσάρεστο στην περίπτωση που εξετάζουμε είναι ότι οι απειλούσες καταστροφές μπορεί νάναι ανεπίστρεπτες.

Παραδόξως, η ιαπωνική καταστροφή προσφέρει σπάνια συνηγορία υπέρ της δημοκρατίας, της οποίας η αξία ή δυνατότητα αμφισβητούνται στις μέρες μας. Δεν εννοούμε ασφαλώς την κοινοβουλευτική ολιγαρχία, στα πλαίσια της οποίας, οι πολιτικοί που είναι αρμόδιοι για την επίβλεψη των πυρηνικών εργοστασίων, προσλαμβάνονται από τις πυρηνικές βιομηχανίες μετά το τέλος της πολιτικής τους καριέρας. Εννοούμε μια πολύ βαθύτερη δημοκρατία ενεργών πολιτών, που διαχειρίζονται οι ίδιοι την κοινωνία τους σε κάθε επίπεδο.

Μερικοί, έστω κι αν ντρέπονται να το βροντοφωνάξουν, πιστεύουν ότι μια παγκόσμια δικτατορία, ένας νέος ολοκληρωτισμός, είναι απαραίτητα για τη διαχείριση τέτοιων κινδύνων. Αν το 1789, οι Γάλλοι έκοψαν το κεφάλι του βασιλιά τους για να θεμελιώσουν τη δημοκρατία, οι σύγχρονοι Αυτοκράτορες του Χρήματος, οι Ρότσιλντ, οι Ροκφέλλερ, οι Γκόλντμαν Σαχς και οι πολιτικοί-υπάλληλοί τους επιδιώκουν να κόψουν το κεφάλι των κοινωνιών, αποτρέποντας την εμφάνιση ιδεών και προσώπων που θα εκφράσουν τις ανάγκες τους. Από τους Μεδίκους έως τους Σαϊεντολόγους, η άρχουσα τάξη του κόσμου μας έκανε στροφή 180 μοιρών περί τον άξονά της. ‘Εχει δίκηο όπως την περιγράφει, ως δύναμη σκοτεινής αποσύνθεσης, χωρίς αίσθηση ιστορικής αποστολής, ένας άλλος «προφήτης», ο Στάνλει Κιούμπρικ, στα «Μάτια ερμητικά κλειστά».

Το σοβιετικό σύστημα όμως ήταν στρατιωτικά οργανωμένο, όπως και η παγκόσμια πυρηνική βιομηχανία. Η Ιαπωνία είναι η πιο «πειθαρχική» κοινωνία του κόσμου. Είναι άραγε τυχαίο ότι εκεί συνέβησαν οι δύο σημαντικότερες πυρηνικές καταστροφές; ‘Ισως, μια αυτοδιαχειριζόμενη κοινωνία αυτοδιαχειριζόμενων ατόμων αποδεικνυόταν μια πιο ασφαλής, η μόνη ασφαλής λύση.

Ο ‘Ερικ Χομπσμπάουμ έκανε λόγο για τον «αιώνα των άκρων», των πολέμων και των επαναστάσεων, περιγράφοντας τον «μικρό» (1914-1991) εικοστό αιώνα. Ο μέλλων Χομπσμπάουμ θα χρειαστεί, γράφοντας για τον 21ο αιώνα, να μιλήσει για «αιώνα των καταστροφών». Ακριβέστερα, δεν θα υπάρχει Χομπσμπάουμ. Οι καταστροφές που προμηνύονται και ήδη συμβαίνουν, μπροστά στα μικροσκοπικά, από έκπληξη, πανικό, ιδιοτέλεια, ματάκια μας, έχουν μεγάλη διαφορά συγκρινόμενες με τις καταστροφές του παρελθόντος, περιλαμβανομένων των παγκοσμίων πολέμων. Δεν θέτουν σε κίνδυνο μόνο τον πολιτισμό, αλλά την ίδια την επιβίωση του ανθρώπινου γένους.

Μόνο συνείδηση της επερχόμενης καταστροφής ίσως προκαλέσει το θαύμα που χρειάζεται. Η ιστορία μετακινεί τώρα το ζήτημα της επιβίωσης των ανθρώπων από τη σφαίρα της θρησκείας, της μεταφυσικής, της μελλοντολογίας στη σφαίρα του πολιτικού. Αν όχι εμείς, τα παιδιά ή τα εγγόνια μας, θα προλάβουν να δουν αν ο 21ος θα είναι πρώτος ή τελευταίος αιώνας του ανθρώπινου γένους.

Konstantakopoulos.blogspot.com

Eπίκαιρα, 31.3.2011