Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου
Μπορεί να πέφτουν στη Λιβύη οι βόμβες, κύριο θύμα τους όμως, προς το παρόν, είναι το … ΝΑΤΟ (και η ΕΕ), που αντιμετωπίζει μια από τις σοβαρότερες κρίσεις της ιστορίας του, ανήμπορο να αποφασίσει τι θέλει να κάνει και υπό ποίου την ηγεσία! Γεγονός που ανάγκασε τον Ομπάμα να επιστρέψει εσπευσμένως από τη Λατινική Αμερική στην Ουάσιγκτον.
Κύριο αποτέλεσμα της σύρραξης είναι οι πρωτοφανείς διαμάχες που διατρέχουν τους επιτιθέμενους, Δύση, ΝΑΤΟ, ΕΕ, το αμερικανικό κατεστημένο, αλλά και το Κρεμλίνο! ‘Οσο για τον ίδιο τον Καντάφι, ο εναντίον του πόλεμος τον ενίσχυσε πολιτικά, συσπειρώνοντας δυνάμεις γύρω του, εσωτερικά και διεθνώς, αφού τείνει να τον μετατρέψει από απομονωμένο «δικτάτορα που σφάζει το λαό του» σε «’Αραβα ηγέτη που υπερασπίζεται τη χώρα του» απέναντι στη «δυτική αποικιοκρατία και τον ιμπεριαλισμό». Δεν βοηθάει την κατάσταση το ότι, τη στιγμή που οι Δυτικοί επεμβαίνουν στρατιωτικά στη Λιβύη, παρακολουθούν αδιάφορα την σαουδαραβική εισβολή στο Μπαχρέιν, την αιματηρή καταστολή στην Υεμένη και τους ισραηλινούς βομβαρδισμούς της Γάζας!
Η σκιά των Σταυροφόρων
Εκ των πραγμάτων, ο βομβαρδισμός της Λιβύης μετατοπίζει σταδιακά την προσοχή της κοινής γνώμης από την κανταφική καταστολή στις νωπές και τραγικές αναμνήσεις των στρατιωτικών επεμβάσεων και των αποτελεσμάτων τους σε Γιουγκοσλαβία, Αφγανιστάν και, ιδίως, Ιράκ, με τουλάχιστον ένα εκατομμύριο νεκρούς αμάχους, βασανιστήρια και σφαγές, την καταστροφή μιας ιστορικής χώρας. Μια εμπειρία που αποδίδει με συγκλονιστικο τρόπο η τελευταία ταινία του Κεν Λόουτς «Ο ιρλανδικός δρόμος» που, κατά τραγική σύμπτωση, προβάλλεται αυτές τις μέρες στους κινηματογράφους της Αθήνας. Κι αυτά χωρίς να λογαριάσουμε την ανάμνηση πέντε ή δέκα (αν ξεκινήσουμε από τους Σταυροφόρους) αιώνων ευρωπαϊκής αποικιοκρατίας και ενός αιώνα αμερικανικού ιμπεριαλισμού, που παραμένει παρούσα στη συλλογική μνήμη, έτοιμη να ξεπηδήσει στην πρώτη αφορμή. ‘Όπως συνέβη με τον «Ρισελιέ» του Σαρκοζί, τον σημαίνοντα σύμβουλό του Κλωντ Γκεάν, που ξεσήκωσε θύελλα διαμαρτυριών χρησιμοποιώντας τον όρο «σταυροφορία», προσπαθώντας να εξάρει τον γαλλικό ρόλο υπέρ της Βεγγάζης. ‘Η με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, που χρησιμοποίησε τον ίδιο όρο, για να επικρίνει όμως τη δυτική επέμβαση.
Προς διαμελισμό της Λιβύης;
Βεβαίως, πόλεμος πατήρ πάντων, έλεγε ο Ηράκλειτος και κάθε πρόβλεψη παρακινδυνευμένη. Αν όντως ο Καντάφι είναι ένας δικτάτορας που απώλεσε κάθε εσωτερική/φυλετική υποστήριξη, όπως λένε οι αντίπαλοί του και πολλά ΜΜΕ, το καθεστώς θα καταρρεύσει εντός ημερών. Πολύ πιθανότερο όμως μοιάζει να έχουν δίκηο οι νονοί της επέμβασης «Αυγή της Οδύσσειας». Η «Οδύσσεια» κράτησε πολύ καιρό. Και δεν ξέρουμε καν αν υπάρχει τώρα Ιθάκη. Μια ματιά σε Κόσοβο, Καμπούλ και Βαγδάτη υπερεπαρκεί για να έχει κανείς σοβαρότατες αμφιβολίες για το αν και πότε θα τελειώσει η νέα περιπέτεια κι αν δεν εξελιχθεί σε νέο μεγάλο πόλεμο σε Μέση Ανατολή και Μεσόγειο, με ενδεχόμενη συμμετοχή και χερσαίων δυνάμεων. ‘Ηδη, στρατιωτικοί αναλυτές θεωρούν πρακτικά βέβαιη τη συμμετοχή χερσαίων ομάδων καταδρομέων, παρά την απαγόρευση του ΟΗΕ. Σύμφωνα με τη Wall Street Journal, o αιγυπτιακός στρατός εφοδίαζε, με αμερικανική ανοχή ή ενθάρρυνση, τη Βεγγάζη με όπλα, πολύ πριν πάρει απόφαση ο ΟΗΕ.
‘Όπως εμφανίζονται πάντως σήμερα τα πράγματα, το πιθανότερο αποτέλεσμα της επέμβασης θα είναι η «ντε φάκτο» διχοτόμηση της Λιβύης, η διατήρηση πιθανόν ενός απομονωμένου, υπό διαρκή πίεση, Καντάφι, κατά το πρότυπο Σαντάμ, η ευρύτερη περαιτέρω αποσταθεροποίηση του αραβομοσουλμανικού κόσμου, η ενθάρρυνση των δυνάμεων που επιδιώκουν την αναζωπύρωση του «πολέμου των πολιτισμών» μεταξύ Δύσης και Ισλάμ και η επιβάρυνση μιας ήδη βαθειάς παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και ενός σοβαρού προσφυγικού προβλήματος. Οι πιθανότητες να οδηγήσουν οι επαναστάσεις της Αιγύπτου και της Τυνησίας στην εμφάνιση ενός αναγεννημένου, διεθνώς αξιόπιστου αραβικού πόλου, αν δεν εξαφανίζονται, πάντως μειώνονται.
Θουκυδίδης, Νετανιάχου και το ιρακινό προηγούμενο
Ο Θουκυδίδης περιγράφει έξοχα πως μια, αρχικά μάλλον εχθρική προς την ιδέα της Σικελικής Εκστρατείας, συνέλευση των Αθηναίων αποφάσισε τελικά τον μοιραίο πόλεμο, κάτω από την επιρροή μιας αποφασισμένης μειοψηφίας περί τον Αλκιβιάδη, και με δεδομένο ότι οι αντίπαλοι της ιδέας δεν ήταν αρκούντως αποφασιστικοί και σαφείς, αλλά περιορίζονταν σε επιφυλάξεις, μουρμουρητά και γκρίνιες, αντί στη διατύπωση σαφούς εναλλακτικής.
Στην περίπτωση του Ιράκ, τον ρόλο του Αλκιβιάδη έπαιξαν οι Αμερικανοί νεοσυντηρητικοί, μια ομάδα επιφανών Αμερικανών στελεχών και διανοουμένων γύρω από τους Περλ και Βούλφοβιτς, που επεξεργάστηκαν επτά χρόνια πριν από την έκρηξη του πολέμου το σχέδιό του, και το εισηγήθηκαν το 1996 στον Μπέντζαμιν Νετανιάχου, που το αποδέχθηκε ασμένως. Μετά τη δολοφονία του Ράμπιν, κύριου φορέα της αναζήτησης ειρηνικής εναλλακτικής, ο Νετανιάχου έγινε ο κύριος εισηγητής της «επιστροφής» του Ισραήλ στην παραδοσιακή, «σκληρή» στρατηγική που αναπτύσσει από τη δεκαετία του 1950, κατάτμησης του αραβομουσουλμανικού κόσμου, αποτροπής εμφάνισης ισχυρών και σταθερών καθεστώτων, υποστήριξης των μειονοτήτων, αλλά και των εξτρεμιστικών και ισλαμιστικών δυνάμεων, η εμφάνιση των οποίων θα οδηγούσε τη δυτική κοινή γνώμη σε μεγαλύτερη υποστήριξη προς το Ισραήλ, αν όχι τους δυτικούς στρατούς στην Αραβία. ‘Όταν οι ίδιοι Αμερικανοί νεοσυντηρητικοί που συνέταξαν την έκθεση του 1996 πήραν την εξουσία στις ΗΠΑ, μπόρεσαν να θέσουν σε εφαρμογή το σχέδιό τους εξαπολύοντας τον πόλεμο.
Από την άποψη των αμερικανικών συμφερόντων, το αποτέλεσμα του πολέμου στο Ιράκ ήταν μια σοβαρότατη ήττα και μια μεγάλη απώλεια. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο από την άποψη του Ισραήλ, με τον τρόπο που σκέφτονται τα «γεράκια». Αυτό ακριβώς εξηγεί τη μεγάλη σύγκρουση στο εσωτερικό του αμερικανικού κατεστημένου για το ενδεχόμενο πολέμου στο Ιράν και για την επιρροή του Ισραήλ στην αμερικανική εξωτερική πολιτική, της οποίας είχαμε πολλές δημόσιες εκδηλώσεις τα τελευταία χρόνια, με τους Ομπάμα. Γκέιτς, Μπρεζίνσκι, Σόρος και τις μυστικές υπηρεσίες στο ένα «στρατόπεδο», τους Κλίντον, Μπάϊντεν και Νετανιάχου στο άλλο.
Ο Σαρκοζί σε ρόλο Μπους
Στην περίπτωση της λιβυκής «εκστρατείας», τον ρόλο των Αμερικανών νεοσυντηρητικών έπαιξαν οι Γάλλοι μιμητές τους, καθώς οι αμερικανικές τάσεις έρχονται στην Ευρώπη με καθυστέρηση. ‘Όταν κορυφώθηκε από τα γαλλικά ΜΜΕ η αγωνία για την τύχη των εξεγερμένων της Βεγγάζης, ο Γάλλος «νέος φιλόσοφος» Μπερνάρ Ανρί-Λεβί εισηγήθηκε στον εσωτερικά πολύ στριμωγμένο Σαρκοζί την επέμβαση στη Λιβύη. Πασίγνωστος από παληά (εξέγερση των προαστίων κλπ.) για τα «τυχοδιωκτικά» του «ένστικτα», ο Γάλλος Πρόεδρος εμφανίστηκε δημόσια ζητώντας επιδρομές στη Λιβύη και καταλαμβάνοντας εξ απίνης τον κάπως «γκωλικό» Υπουργό Εξωτερικών Αλάν Ζιπέ. Πίσω από τον Σαρκοζί και την ιδέα της δια βομβαρδισμού σωτηρίας της Βεγγάζης συντάχθηκε και η «αυτοκρατορική» και η «δημοκρατική» Γαλλία της παρακμής. Σε κάποιο βαθμό συνέβαλε και ο Καντάφι με τη στάση του, είτε μην αντιλαμβανόμενος το παιχνίδι, είτε θέλοντας μια ηρωϊκή έξοδο ή τέλος. Αν και δεν του άφησαν, για να είμαστε ειλικρινείς και πολλά περιθώρια, από τη στιγμή που η μεν εξέγερση πήρε ένοπλο χαρακτήρα, η δε απομάκρυνσή του όρος οποιασδήποτε λύσης.
Η κίνηση Σαρκοζί και η απουσία αποφασισμένων αντιπάλων δημιούργησε το κατάλληλο κλίμα διεθνώς που επέτρεψε στην Χίλλαρυ να κάμψει τις αντιρρήσεις του στρατού και των υπηρεσιών, αλλά και στον Μεντβιέντεφ να επιβάλλει τη δική του γραμμή. Το Συμβούλιο Ασφαλείας ενέκρινε την επιχείρηση και ο νέος πόλεμος άρχισε.
Αλλά η αντιπαράθεση των «γραμμών» δεν έχει τελειώσει ούτε στην Ουάσιγκτον, ούτε στη Μόσχα, όπου έχουμε τη σοβαρότερη κρίση στο Κρεμλίνο μετά την παραίτηση Γέλτσιν, ούτε μια ακόμα, σοβαρότατη ρήξη Γαλλίας και Γερμανίας. Η Μέρκελ, φορέας μιας τάσης «στρατηγικής ενηλικίωσης» του Βερολίνου, «τάψαλλε» εξάλλου απερίφραστα στον Νετανιάχου κατά την τελευταία επίσκεψή της στο Ισραήλ. ‘Οσο για την Τουρκία του Ταγίπ Ερντογάν, αγωνίζεται να πρωταγωνιστήσει στις εξελίξεις, ισορροπώντας ανάμεσα στη ΝΑΤΟϊκή προσήλωσή της και τον ρόλο που διεκδικεί, εκφραστή των δικαίων του αραβομουσουλμανικού κόσμου, ζητώντας ιδιαίτερα να μπει η όλη επιχείρηση υπό τον έλεγχο του ΟΗΕ.
konstantakopoulos.blogspot.com
Kόσμος του Επενδυτή, 25.3.2011
Πέμπτη 31 Μαρτίου 2011
Κυριακή 27 Μαρτίου 2011
ΟΔΥΣΣΕΙΑ ΧΩΡΙΣ ΙΘΑΚΗ
Νετανιάχου-Ομπάμα: σημειώσατε 1
Ο νέος πόλεμος στη Μέση Ανατολή.
Ευθυγράμμιση Παπανδρέου-Ισραήλ
Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου
Την περασμένη Παρασκευή, η Wall Street Journal είχε ένα μικρό δημοσίευμα, στο οποίο ελάχιστη σημασία απέδωσε ο παγκόσμιος τύπος και οι απεσταλμένοι των διεθνών ΜΜΕ΅στη Βεγγάζη. Ο αιγυπτιακός στρατός, με την έγκριση των ΗΠΑ, τροφοδοτούσε με όπλα τους εξεγερμένους της Αν. Λιβύης. Πολύ προτού εγκριθεί η τελευταία απόφαση του ΟΗΕ, είχε ήδη εκδηλωθεί η ξένη στρατιωτική επέμβαση! Στοιχηματίζουμε ότι πολλά τέτοια, αόρατα ακόμα για τα διεθνή ΜΜΕ, που «κατασκεύασαν» το απαραίτητο κλίμα για τον πόλεμο στη Λιβύη, θα τα πληροφορηθούμε στη συνέχεια, όπως τα μάθαμε για το Ιράκ. Από την εποχή κιόλας της Αρχαίας Αθήνας, η δημοκρατία έχει δυσκολία να συμπορευθεί με τον ιμπεριαλισμό…
Χωρίς Ιθάκη είναι η Οδύσσεια που μας υπόσχονται οι στρατηγοί του «πολέμου των πολιτισμών», πραγματικοί αρχιτέκτονες του νέου μεσανατολικού πολέμου, που δεν κρατήθηκαν, αποκάλυψαν προθέσεις και μακροχρόνιο σχεδιασμό, ακόμα και στο όνομα που διάλεξαν για την επιχείρηση, «Αυγή της Οδύσσειας».
‘Οποιος πιστεύει, έστω για ένα δευτερόλεπτο, την άθλια «ανθρωπιστική» προπαγάνδα με την οποία ξεκίνησε ο πόλεμος, μπορεί να επισκεφθεί τους αθηναϊκούς κινηματογράφους, όπου, κατά τραγική σύμπτωση, παίζεται τώρα η εκπληκτική ταινία για το Ιράκ του μεγάλου Βρετανού σκηνοθέτη Κεν Λόουτς, ο «Ιρλανδικός Δρόμος». Θα διαπιστώσει ξανά, ιδίοις όμμασι, στην περίπτωση που προτίμησε να τις ξεχάσει, τις επιδόσεις «δημοκρατών» και «ανθρωπιστών», που σκοτώνουν τώρα Λίβυους αμάχους εν ονόματι της προστασίας τους, καταστρέφοντας τη χώρα τους.
Θα ήταν πολύ χρήσιμο να πάει να δει την ταινία, αμφιβάλλουμε όμως ότι θα το κάνει, ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας και Πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς που νοιώθει τις ΗΠΑ δεύτερη πατρίδα του και καλούσε μάλιστα, το 2004, τους συνέδρους του κόμματός του να «μην τις δαιμονοποιούν».
Στοιχειώδεις ιστορικές και πολιτικές γνώσεις επιτρέπουν να αντιληφθεί, όποιος θέλει να το αντιληφθεί, ότι η δυτική στρατιωτική επέμβαση μετατρέπει έναν εμφύλιο πόλεμο σε νεοαποικιακή επιχείρηση, προσθέτοντας νέα εκρηκτικά υλικά στην φλεγόμενη Μέση Ανατολή και Μεσόγειο. Το καθεστώς Καντάφι μόνο δημοκρατία, και μάλιστα άμεση, δεν είναι. Το να πιστεύει όμως κανείς, ή να παριστάνει ότι το πιστεύει, πως τα βομβαρδιστικά των ιμπεριαλιστικών και αποικιακών δυνάμεων, ΗΠΑ, Βρετανίας, Γαλλίας, Ιταλίας, είναι κατάλληλο μέσο για την εμπέδωση της δημοκρατίας στη Λιβύη ή οπουδήποτε, είναι να σα να προτείνεις έναν serial killer ή βιαστή, ως επικεφαλής της Αστυνομίας Ηθών!
Αφού άλλωστε είναι τόσο καταπιεστικό το καθεστώς Καντάφι, εντυπωσιάζει ότι οι εξεγερμένοι έχουν επικεφαλής τους τους πρώην Υπουργούς Δικαιοσύνης και Εσωτερικών, κατεξοχήν αρμόδιους για την .,. καταπίεση που καταγγέλλουν. Στη Λιβύη, για κάποιο λόγο, συμβαίνουν τα αντίθετα από την Αίγυπτο και την Τυνησία, όπου οι επικεφαλής των αστυνομικών δυνάμεων παραμένουν ο εχθρός αρ. 1 των εξεγερμένων.
Ας υποθέσουμε ότι οι δυτικές κυβερνήσεις, που βομβαρδίζουν τώρα τη Λιβύη, αφού εξόντωσαν ένα εκατομμύριο Ιρακινούς, χρησιμοποίησαν ανείπωτα βασανιστήρια εναντίον κρατουμένων και κατέστρεψαν τη Μεσοποταμία, έπαθαν ξαφνική κρίση «ανθρωπισμού». Γιατί δεν ενδιαφέρονται να σταματήσουν τη στρατιωτική εισβολή της Σαουδικής Αραβίας στο Μπαχρέιν για να καταστείλει την επανάσταση; Γιατί δεν τους απασχολεί η αιματηρή καταστολή στην Υεμένη, το μεσαιωνικό καθεστώς των Σαουδαράβων; Γιατί ανέχονται τη μετατροπή της Γάζας σε τεράστιο, σύγχρονο «Γκέτο της Βαρσοβίας», με ενάμισυ εκατομμύριο εγκλείστους; Γιατί η Σοσιαλιστική Διεθνής, με Πρόεδρο τον κ. Παπανδρέου, διατηρούσε, μέχρι πρόσφατα, Μπεν Αλί και Μουμπάρακ στις τάξεις της χωρίς να ενοχλείται, όπως δεν ενοχλείται από το ότι αντιπρόεδρός της είναι ο Μπάρακ, άμεσος αυτουργός της δολοφονικής επίθεσης, σε διεθνή ύδατα, κατά του «στολίσκου της ελευθερίας»; Το δυτικό ενδιαφέρον για τους Λίβυους αμάχους, θα καταγραφεί ως μια ακόμα από τις μεγάλες απάτες που συνόδευσαν χίλια χρόνια μιας δυτικής αποικιοκρατίας, τις εκδηλώσεις της οποίας γνωρίσαμε καλά και διαχρονικά οι ‘Ελληνες, από τις επιδρομές των Σταυροφόρων στα χρόνια του Βυζαντίου έως τις σύγχρονες, αγγλικές και αμερικανικές επεμβάσεις στη χώρα μας και στην Κύπρο.
Πόλεμος πατήρ πάντων, κάτι που καθιστά παρακινδυνευμένη οποιαδήποτε πρόβλεψη. Η μόνη βεβαιότητα που μπορούμε να έχουμε είναι ότι η δημοκρατία στη Λιβύη δεν μπορεί να είναι ούτε στόχος, ούτε αποτέλεσμα αυτής της επιχείρησης.
Αν όντως το καθεστώς Καντάφι έχει απωλέσει κάθε λαϊκή και φυλετική υποστήριξη και αν η λιβυκή κοινωνία είναι έτοιμη να συνταχθεί με τους Ευρωπαίους αποικιοκράτες για να απαλλαγεί από τον συνταγματάρχη, τότε θα πέσει γρήγορα και ένα νέο καθεστώς, το πιθανότερο δυτικών ανδρεικέλων, θα εγκατασταθεί στη χώρα και θα παραχωρήσει την ίδια και τον μεγάλο πλούτο της στους δυτικούς. Εντούτοις, η τεράστια εμπειρία της τελευταίας δεκαετίας, με τις «ανθρωπιστικές» επεμβάσεις σε Γιουγκοσλαβία, Αφγανιστάν, Ιράκ, Λίβανο, Γάζα υποδεικνύει μάλλον προς την αντίθετη κατεύθυνση. Η επέμβαση στη Λιβύη μπορεί ίσως να εξηγηθεί από τον πετρελαϊκό ενδιαφέρον της χώρας. Αλλά ο στρατηγικός χαρακτήρας της παρέμβασης είναι ευρύτερο. Ο πόλεμος αυτός είναι πιθανότερο να μην αποβεί παρά η αρχή μιας μακρόχρονης διαδικασίας αποσταθεροποίησης του αραβικού και μεσανατολικού κόσμου, που θα επιδεινώσει τη διεθνή οικονομική κρίση, θα εντείνει τα κύματα μετανάστευσης, την απήχηση του ισλαμισμού και του εξτρεμισμού στον μουσουλμανικό κόσμο, θα αυξήσει τους κινδύνους τρομοκρατίας, θα αποτρέψει την ενότητα των Αράβων και την πρόοδο των δημοκρατικών επαναστάσεων στην Αίγυπτο και την Τυνησία, θα βαθύνει τη σύγκρουση Ισλάμ και Δύσης, κύρια έκφραση του «πολέμου των πολιτισμών», θα αυξήσει τους κινδύνους πολύ μεγαλύτερης ανάφλεξης.
Ποιος όμως έχει συμφέρον από μια τέτοια εξέλιξη; Ποιες είναι οι δυνάμεις πίσω από την Κλίντον και τον Μπάιντεν που επέβαλαν μια τέτοια πολιτική στον Ομπάμα, τον Γκέιτς, τον Μπρζεζίνσκι, τον αμερικανικό στρατό και τις μυστικές υπηρεσίες; Από πού αντλούν τη δύναμή τους και γιατί η Γερμανία επιλέγει την ουδετερότητα;
Η εκδίκηση του Νετανιάχου
Σε όποιον παρακολουθεί στενά τη διεθνή πολιτική, ιδίως στο μεσανατολικό, είναι σαφές ότι, εδώ και χρόνια, μια σοβαρότατη διαμάχη εξελίσσεται στα παρασκήνια της αυτοκρατορικής εξουσίας, ανάμεσα αφενός στον πόλο των εξτρεμιστών Ισραηλινών, με επικεφαλής τον Νετανιάχου και τους συμμάχους του στο αμερικανικό πολιτικό κατεστημένο, αφετέρου σε έναν πόλο γύρω από τον Μπρζεζίνσκι και το βαθύ κράτος των ΗΠΑ (στρατός και μυστικές υπηρεσίες), με τον οποίο έχουν συμμαχήσει και σημαντικοί παράγοντες του εβραϊσμού της διασποράς, τρομοκρατημένοι από τον τυχοδιωκτισμό των Ισραηλινών ιθυνόντων και την απειλή που συνιστά μακροχρόνια για το μέλλον του εβραϊκού λαού και τα δικά τους, διεθνή και όχι αυστηρά εντοπισμένα στο κράτος του Ισραήλ συμφέροντα (π.χ. Σόρος). Αν άμεσο αντικείμενο της διαμάχης είναι κυρίως η εκάστοτε μεσανατολική πολιτική της Ουάσιγκτων, το έμμεσο πλην ουσιαστικό διακύβευμά της δεν είναι άλλο από την παγκόσμια κυριαρχία.
Οι δύο «πόλοι» συγκρούονται για το κατά πόσον οι ΗΠΑ πρέπει να υποστηρίζουν κάθε ιδιαίτερο συμφέρον του Ισραήλ σε βάρος των γενικότερων δικών τους και για το αν είναι θεμιτή η τεράστια εβραϊκή επιρροή στην αμερικανική εξωτερική πολιτική.
Πίσω από τον ένα πόλο, είναι οι δυνάμεις που πιστεύουν ότι η Δύση πρέπει να απαντήσει στη γενικευμένη αμφισβήτηση του ρόλου και της ισχύος της, από την άνοδο της παγκόσμιας περιφέρειας, με τις κλασικές μεθόδους της συντριπτικής «ισχύος» που ακόμα διαθέτει. Πίσω από τον άλλο, όσοι επιδιώκουν μια πιο «ισορροπημένη» Αυτοκρατορία, που στηρίζεται κάπως περισσότερο στη συναίνεση και κάπως λιγότερο στον διαρκή πόλεμο.
Η «σκληρή» ισραηλινή στρατηγική, όπως έχει διατυπωθεί ήδη από τις δεκαετίες του 1970 και του 1980, και επιβεβαιώθηκε ξανά μετά τη δολοφονία του Ράμπιν, είναι ο διαμελισμός των κρατών της Μέσης Ανατολής, η αποσταθεροποίηση όλης της περιοχής και η πλήρης κυριαρχία επ’ αυτής με τα «κλασικά» αυτοκρατορικά μέσα: σκληρή καταστολή, διαίρει και βασίλευε. Η ανάπτυξη του ισλαμισμού και του εξτρεμισμού διευκολύνει γιατί οδηγεί τους Δυτικούς στο πλευρό του Ισραήλ και τους εγκλωβίζει, ει δυνατόν, σε πολέμους όπως αυτός του Ιράκ. Το σχέδιο αυτού του πολέμου εκπονήθηκε από τους Αμερικανούς νεοσυντηρητικούς (Περλ και Βούλφοβιτς) κατά παραγγελία και με χρηματοδότηση του Μπέντζαμιν Νετανιάχου, ήδη από το 1996. Αν από την άποψη των ΗΠΑ, ο πόλεμος ήταν καθαρή ήττα και απώλεια, από την άποψη των ιθυνόντων του Ισραήλ, και με τον τρόπο που σκέφτονται, μπορεί να θεωρηθεί επιτυχία. Γιατί κατεστράφη και σχεδόν διαμελίστηκε η ισχυρότερη αραβική χώρα.
Μετά την εμπειρία της ιρακινής καταρτροφής, το αμερικανικό κατεστημένο ανασυντάχθηκε και εμπόδισε, τουλάχιστο προσωρινά, έναν πόλεμο κατά του Ιράν, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε παγκόσμια ανάφλεξη. Η κυβέρνηση Ομπάμα ανέχθηκε και χρησιμοποίησε τον Ερντογάν για να στριμώξει τον Νετανιάχου και ίσως αποβλέπει στις αραβικές επαναστάσεις για τον ίδιο σκοπό. ‘Όταν ξέσπασαν οι εξεγέρσεις στην Τύνιδα και το Κάιρο, οι Αμερικανοί εμπόδισαν τα καθεστώτα να προσφύγουν στην αιματηρή καταστολή, ενώ ο ισραηλινός τύπος ολοφυρόταν χαρακτηρίζοντας «προδότη» τον Ομπάμα.
Το επιτελείο όμως Νετανιάχου αντεπιτέθηκε κατά τα φαινόμενα, χρησιμοποιώντας την τεράστια επιρροή που έχει αποκτήσει στη γαλλική πολιτική τάξη, τόσο στον Πρόεδρο Σαρκοζί, όσο και στον πιθανό διάδοχό του, Ντομινίκ Στρως Καν. Με τη βοήθεια των παγκόσμιων ΜΜΕ, στα οποία είναι καθοριστική η επιρροή του δημιούργησε μια τέτοια διεθνή πολιτική ατμόσφαιρα, που κανείς, από τον Ομπάμα μέχρι τον Μεντβέντιεφ και τους Κινέζους δεν θέλησε να πει όχι στην επέμβαση. Που, όπως συνέβη και με τους Γερμανούς και τη Γιουγκοσλαβία, ξεκίνησαν μεν οι Γάλλοι, χώρα σε βαθειά και μεγάλη κρίση, που αναζητά τώρα σε πολεμικές περιπέτειες πέραν των δυνάμεών της, την ανάμνηση του μεγαλείου της, ολοκληρώνουν όμως οι Αμερικανοί, μόνοι ικανοί για τέτοιου είδους επιχειρήσεις.
Ο πόλεμος κατά της Λιβύης είναι λοιπόν και ένα ακόμη επεισόδιο της υφέρπουσας σύγκρουσης στο κέντρο της παγκόσμιας δύναμης. Επεισόδιο όμως και όχι το τέλος του πολέμου. Η μεγάλη πλειοψηφία της ανθρωπότητας, η Γερμανία, η Ρωσία, η Κίνα, η Βραζιλία δεν υπερψήφισαν την απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας. Και σε αντίθεση με τη Γαλλία του Σαρκοζί, η Γερμανία της Μέρκελ συνεχίζει την πολιτική των Σρέντερ-Σιράκ το 2002, αντιτασσόμενη στις επεμβάσεις στη Μέση Ανατολή και συνεχίζοντας, σε συμπόρευση με τη Μόσχα, μια πορεία «στρατηγικής ενηλικίωσης».
Η Ελλάδα ευθυγραμμίζεται με τη γαλλο-ισραηλινή στρατηγική
Η κρίση στη Λιβύη απέδειξε, ακόμα μια φορά, ότι, σε αυτή τη συγκυρία, βαθύτατης εσωτερικής και πολλαπλών διεθνών κρίσεων, δεν υπάρχει στην Αθήνα ελληνική κυβέρνηση. Ακριβέστερα, επί πρωθυπουργίας Γιώργου Παπανδρέου, όπως στην εσωτερική, έτσι και στην εξωτερική πολιτική, η ελληνική κυβέρνηση έχει παραιτηθεί οποιασδήποτε αυτοτελούς διαδικασίας παραγωγής εθνικής πολιτικής, γενικεύοντας το «σκονάκι», την πιστή εφαρμογή δηλαδή των έξωθεν «οδηγιών». Αν στην οικονομία ακολουθεί απαρέγκλιτα και ανεξαρτήτως συνεπειών την πολιτική της «τρόικας», συμμαχίας διεθνών τραπεζών και Γερμανίας, στην αμυντική και εξωτερική πολιτική ταυτίζεται απολύτως με ΗΠΑ και Ισραήλ, και, μάλιστα, την πιο σκληροπυρηνική τάση στην ηγεσία τους (Νετανιάχου, Κλίντον, Μπάιντεν). Απειλεί να προσθέσει έτσι στο κοινωνικο-οικονομικό ολοκαύτωμα που θα προκαλέσει και μια εθνική καταστροφή.
Η συμμετοχή πολεμικών σκαφών και ιπταμένων μέσων στην επιχείρηση, καθιστά την Ελλάδα επιτιθέμενη χώρα, έστω και σε περιορισμένη κλίμακα, χωρίς μάλιστα καμιά απόφαση της Βουλής των Ελλήνων. Η άποψη ότι αυτό δεν είναι πολεμική συμμετοχή ή ότι η χώρα έχει δήθεν υποχρέωση να προσφέρει υπηρεσίες σε πολέμους του ΝΑΤΟ είναι ένα από τα συστηματικά ψέμματα που λέει σε όλα τα ζητήματα και καθημερινά η κυβέρνηση. Οι μεγαλοστομίες Υπουργών, ότι δήθεν η επιχείρηση δεν θέτει σε κίνδυνο τη χώρα είναι μια ακόμα από τις συνήθεις αστειότητες πολιτικών που δεν ξέρουν γιατί πράγμα μιλάνε. Την ασφάλεια των Ολυμπιακών δεν την κατοχύρωσε το ανύπαρκτο C41 για το οποίο «λαδώθηκαν», αλλά η εικόνα της Ελλάδας στον αραβομουσουλμανικό κόσμο. Είναι ντροπή για την κυβέρνηση Παπανδρέου να διαθέτει τα ποσά που διαθέτει για την ελληνική συμμετοχή στον πόλεμο, όταν δεν τολμάει να στείλει ούτε για εθιμοτυπικές επισκέψεις στην Κύπρο τα αεροπλάνα και τα πλοία της και καταδικάζει φτωχά Ελληνόπουλα στην αγραμματωσύνη, σταματώντας τη χρηματοδότηση της μεταφοράς μαθητών από ορεινά χωριά στα σχολεία τους!
Η ντροπή δεν περιορίζεται ασφαλώς στον Πρωθυπουργό, αλλά και σε όλους τους βουλευτές που τον στηρίζουν με την ψήφο τους. Ασφαλώς η Ελλάδα δεν έχει κανένα λόγο να γίνει υπερασπιστής του Καντάφι. ‘Άλλο αυτό, άλλο να στέλνει καράβια και ιπτάμενα μέσα εναντίον ενός καθεστώτος που στήριξε παντοιοτρόπως το ΠΑΚ και το ΠΑΣΟΚ και υποστήριξε την κυπριακή υπόθεση.
Είναι η πρώτη φορά που η Ελλάδα συμμετέχει τόσο ενεργά στους πολέμους κατά των Αράβων. Ακόμα και ο δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος αρνήθηκε να δώσει στις ΗΠΑ τις διευκολύνσεις που ήθελαν για τέτοιο σκοπό. Στο παρελθόν, ένας ‘Ελληνας επαναστάτης, ο Μιχάλης Ράπτης (Πάμπλο) οργάνωσε τον εξοπλισμό της Αλγερινής Επανάστασης, οι αγωνιστές της ΕΟΚΑ ανατίναξαν βρετανικά αεροπλάνα που επετίθεντο στον Νάσερ, ο Ανδρέας Παπανδρέου κέρδισε παγκόσμιο θαυμασμό σώζοντας τον Αραφάτ και τους μαχητές του, ‘Ελληνες ξεκίνησαν την πρωτοβουλία για τη Γάζα. Η σημερινή κυβέρνηση είναι ασφαλώς στον αντίποδα – δεν υπάρχει όμως λόγος να σκορπίζει στους πέντε ανέμους το τεράστιο ελληνικό πολιτικό κεφάλαιο στον αραβομουσουλμανικό κόσμο. Ούτε συμφέρει την Ελλάδα και την Κύπρο να συσπειρώσουν όλο το Ισλάμ πίσω από την Τουρκία.
Τα μέσα που διαθέτει η Ελλάδα στην επιχείρηση είναι πολύ περιορισμένα, η πολιτική ζημιά όμως πολύ μεγάλη. Στον χάρτη των προθύμων, φιγουράρει η χώρα μας στις πρώτες θέσεις, μια χώρα που, στο κάτω-κάτω της ραφής, δεν υπήρξε ποτέ τμήμα του ευρωπαϊκού αποικιακού εγχειρήματος. Η ελληνική κυβέρνηση δεν τσακώνεται με το Βερολίνο στο ζήτημα του νεοφιλελεύθερου προγράμματος κοινωνικής καταστροφής της Ευρώπης, που έχει την Ελλάδα ως πρώτο στόχο, διαφοροποιείται όμως από τη Γερμανία στο μόνο θέμα που έχει δίκηο, στην έμμεση πλην σαφή προάσπιση της ευρωπαϊκής ανεξαρτησίας. ‘Ηδη άλλωστε, η εξωτερική πολιτική Παπανδρέου, με την ενθουσιώδη υποστήριξη της τουρκικής ένταξης, συνέβαλε από το 2009, στην εκδήλωση με μεγαλύτερη δριμύτητα της γερμανικής επίθεσης κατά της χώρας μας, από τη στιγμή που η Μέρκελ θεώρησε ότι ελέγχουν την Αθήνα δυνάμεις του αμερικανικο-ισραηλινού άξονα.
Konstantakopoulos.blogspot.com
Επίκαιρα, 24.3.2011
Ο νέος πόλεμος στη Μέση Ανατολή.
Ευθυγράμμιση Παπανδρέου-Ισραήλ
Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου
Την περασμένη Παρασκευή, η Wall Street Journal είχε ένα μικρό δημοσίευμα, στο οποίο ελάχιστη σημασία απέδωσε ο παγκόσμιος τύπος και οι απεσταλμένοι των διεθνών ΜΜΕ΅στη Βεγγάζη. Ο αιγυπτιακός στρατός, με την έγκριση των ΗΠΑ, τροφοδοτούσε με όπλα τους εξεγερμένους της Αν. Λιβύης. Πολύ προτού εγκριθεί η τελευταία απόφαση του ΟΗΕ, είχε ήδη εκδηλωθεί η ξένη στρατιωτική επέμβαση! Στοιχηματίζουμε ότι πολλά τέτοια, αόρατα ακόμα για τα διεθνή ΜΜΕ, που «κατασκεύασαν» το απαραίτητο κλίμα για τον πόλεμο στη Λιβύη, θα τα πληροφορηθούμε στη συνέχεια, όπως τα μάθαμε για το Ιράκ. Από την εποχή κιόλας της Αρχαίας Αθήνας, η δημοκρατία έχει δυσκολία να συμπορευθεί με τον ιμπεριαλισμό…
Χωρίς Ιθάκη είναι η Οδύσσεια που μας υπόσχονται οι στρατηγοί του «πολέμου των πολιτισμών», πραγματικοί αρχιτέκτονες του νέου μεσανατολικού πολέμου, που δεν κρατήθηκαν, αποκάλυψαν προθέσεις και μακροχρόνιο σχεδιασμό, ακόμα και στο όνομα που διάλεξαν για την επιχείρηση, «Αυγή της Οδύσσειας».
‘Οποιος πιστεύει, έστω για ένα δευτερόλεπτο, την άθλια «ανθρωπιστική» προπαγάνδα με την οποία ξεκίνησε ο πόλεμος, μπορεί να επισκεφθεί τους αθηναϊκούς κινηματογράφους, όπου, κατά τραγική σύμπτωση, παίζεται τώρα η εκπληκτική ταινία για το Ιράκ του μεγάλου Βρετανού σκηνοθέτη Κεν Λόουτς, ο «Ιρλανδικός Δρόμος». Θα διαπιστώσει ξανά, ιδίοις όμμασι, στην περίπτωση που προτίμησε να τις ξεχάσει, τις επιδόσεις «δημοκρατών» και «ανθρωπιστών», που σκοτώνουν τώρα Λίβυους αμάχους εν ονόματι της προστασίας τους, καταστρέφοντας τη χώρα τους.
Θα ήταν πολύ χρήσιμο να πάει να δει την ταινία, αμφιβάλλουμε όμως ότι θα το κάνει, ο Πρωθυπουργός της Ελλάδας και Πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς που νοιώθει τις ΗΠΑ δεύτερη πατρίδα του και καλούσε μάλιστα, το 2004, τους συνέδρους του κόμματός του να «μην τις δαιμονοποιούν».
Στοιχειώδεις ιστορικές και πολιτικές γνώσεις επιτρέπουν να αντιληφθεί, όποιος θέλει να το αντιληφθεί, ότι η δυτική στρατιωτική επέμβαση μετατρέπει έναν εμφύλιο πόλεμο σε νεοαποικιακή επιχείρηση, προσθέτοντας νέα εκρηκτικά υλικά στην φλεγόμενη Μέση Ανατολή και Μεσόγειο. Το καθεστώς Καντάφι μόνο δημοκρατία, και μάλιστα άμεση, δεν είναι. Το να πιστεύει όμως κανείς, ή να παριστάνει ότι το πιστεύει, πως τα βομβαρδιστικά των ιμπεριαλιστικών και αποικιακών δυνάμεων, ΗΠΑ, Βρετανίας, Γαλλίας, Ιταλίας, είναι κατάλληλο μέσο για την εμπέδωση της δημοκρατίας στη Λιβύη ή οπουδήποτε, είναι να σα να προτείνεις έναν serial killer ή βιαστή, ως επικεφαλής της Αστυνομίας Ηθών!
Αφού άλλωστε είναι τόσο καταπιεστικό το καθεστώς Καντάφι, εντυπωσιάζει ότι οι εξεγερμένοι έχουν επικεφαλής τους τους πρώην Υπουργούς Δικαιοσύνης και Εσωτερικών, κατεξοχήν αρμόδιους για την .,. καταπίεση που καταγγέλλουν. Στη Λιβύη, για κάποιο λόγο, συμβαίνουν τα αντίθετα από την Αίγυπτο και την Τυνησία, όπου οι επικεφαλής των αστυνομικών δυνάμεων παραμένουν ο εχθρός αρ. 1 των εξεγερμένων.
Ας υποθέσουμε ότι οι δυτικές κυβερνήσεις, που βομβαρδίζουν τώρα τη Λιβύη, αφού εξόντωσαν ένα εκατομμύριο Ιρακινούς, χρησιμοποίησαν ανείπωτα βασανιστήρια εναντίον κρατουμένων και κατέστρεψαν τη Μεσοποταμία, έπαθαν ξαφνική κρίση «ανθρωπισμού». Γιατί δεν ενδιαφέρονται να σταματήσουν τη στρατιωτική εισβολή της Σαουδικής Αραβίας στο Μπαχρέιν για να καταστείλει την επανάσταση; Γιατί δεν τους απασχολεί η αιματηρή καταστολή στην Υεμένη, το μεσαιωνικό καθεστώς των Σαουδαράβων; Γιατί ανέχονται τη μετατροπή της Γάζας σε τεράστιο, σύγχρονο «Γκέτο της Βαρσοβίας», με ενάμισυ εκατομμύριο εγκλείστους; Γιατί η Σοσιαλιστική Διεθνής, με Πρόεδρο τον κ. Παπανδρέου, διατηρούσε, μέχρι πρόσφατα, Μπεν Αλί και Μουμπάρακ στις τάξεις της χωρίς να ενοχλείται, όπως δεν ενοχλείται από το ότι αντιπρόεδρός της είναι ο Μπάρακ, άμεσος αυτουργός της δολοφονικής επίθεσης, σε διεθνή ύδατα, κατά του «στολίσκου της ελευθερίας»; Το δυτικό ενδιαφέρον για τους Λίβυους αμάχους, θα καταγραφεί ως μια ακόμα από τις μεγάλες απάτες που συνόδευσαν χίλια χρόνια μιας δυτικής αποικιοκρατίας, τις εκδηλώσεις της οποίας γνωρίσαμε καλά και διαχρονικά οι ‘Ελληνες, από τις επιδρομές των Σταυροφόρων στα χρόνια του Βυζαντίου έως τις σύγχρονες, αγγλικές και αμερικανικές επεμβάσεις στη χώρα μας και στην Κύπρο.
Πόλεμος πατήρ πάντων, κάτι που καθιστά παρακινδυνευμένη οποιαδήποτε πρόβλεψη. Η μόνη βεβαιότητα που μπορούμε να έχουμε είναι ότι η δημοκρατία στη Λιβύη δεν μπορεί να είναι ούτε στόχος, ούτε αποτέλεσμα αυτής της επιχείρησης.
Αν όντως το καθεστώς Καντάφι έχει απωλέσει κάθε λαϊκή και φυλετική υποστήριξη και αν η λιβυκή κοινωνία είναι έτοιμη να συνταχθεί με τους Ευρωπαίους αποικιοκράτες για να απαλλαγεί από τον συνταγματάρχη, τότε θα πέσει γρήγορα και ένα νέο καθεστώς, το πιθανότερο δυτικών ανδρεικέλων, θα εγκατασταθεί στη χώρα και θα παραχωρήσει την ίδια και τον μεγάλο πλούτο της στους δυτικούς. Εντούτοις, η τεράστια εμπειρία της τελευταίας δεκαετίας, με τις «ανθρωπιστικές» επεμβάσεις σε Γιουγκοσλαβία, Αφγανιστάν, Ιράκ, Λίβανο, Γάζα υποδεικνύει μάλλον προς την αντίθετη κατεύθυνση. Η επέμβαση στη Λιβύη μπορεί ίσως να εξηγηθεί από τον πετρελαϊκό ενδιαφέρον της χώρας. Αλλά ο στρατηγικός χαρακτήρας της παρέμβασης είναι ευρύτερο. Ο πόλεμος αυτός είναι πιθανότερο να μην αποβεί παρά η αρχή μιας μακρόχρονης διαδικασίας αποσταθεροποίησης του αραβικού και μεσανατολικού κόσμου, που θα επιδεινώσει τη διεθνή οικονομική κρίση, θα εντείνει τα κύματα μετανάστευσης, την απήχηση του ισλαμισμού και του εξτρεμισμού στον μουσουλμανικό κόσμο, θα αυξήσει τους κινδύνους τρομοκρατίας, θα αποτρέψει την ενότητα των Αράβων και την πρόοδο των δημοκρατικών επαναστάσεων στην Αίγυπτο και την Τυνησία, θα βαθύνει τη σύγκρουση Ισλάμ και Δύσης, κύρια έκφραση του «πολέμου των πολιτισμών», θα αυξήσει τους κινδύνους πολύ μεγαλύτερης ανάφλεξης.
Ποιος όμως έχει συμφέρον από μια τέτοια εξέλιξη; Ποιες είναι οι δυνάμεις πίσω από την Κλίντον και τον Μπάιντεν που επέβαλαν μια τέτοια πολιτική στον Ομπάμα, τον Γκέιτς, τον Μπρζεζίνσκι, τον αμερικανικό στρατό και τις μυστικές υπηρεσίες; Από πού αντλούν τη δύναμή τους και γιατί η Γερμανία επιλέγει την ουδετερότητα;
Η εκδίκηση του Νετανιάχου
Σε όποιον παρακολουθεί στενά τη διεθνή πολιτική, ιδίως στο μεσανατολικό, είναι σαφές ότι, εδώ και χρόνια, μια σοβαρότατη διαμάχη εξελίσσεται στα παρασκήνια της αυτοκρατορικής εξουσίας, ανάμεσα αφενός στον πόλο των εξτρεμιστών Ισραηλινών, με επικεφαλής τον Νετανιάχου και τους συμμάχους του στο αμερικανικό πολιτικό κατεστημένο, αφετέρου σε έναν πόλο γύρω από τον Μπρζεζίνσκι και το βαθύ κράτος των ΗΠΑ (στρατός και μυστικές υπηρεσίες), με τον οποίο έχουν συμμαχήσει και σημαντικοί παράγοντες του εβραϊσμού της διασποράς, τρομοκρατημένοι από τον τυχοδιωκτισμό των Ισραηλινών ιθυνόντων και την απειλή που συνιστά μακροχρόνια για το μέλλον του εβραϊκού λαού και τα δικά τους, διεθνή και όχι αυστηρά εντοπισμένα στο κράτος του Ισραήλ συμφέροντα (π.χ. Σόρος). Αν άμεσο αντικείμενο της διαμάχης είναι κυρίως η εκάστοτε μεσανατολική πολιτική της Ουάσιγκτων, το έμμεσο πλην ουσιαστικό διακύβευμά της δεν είναι άλλο από την παγκόσμια κυριαρχία.
Οι δύο «πόλοι» συγκρούονται για το κατά πόσον οι ΗΠΑ πρέπει να υποστηρίζουν κάθε ιδιαίτερο συμφέρον του Ισραήλ σε βάρος των γενικότερων δικών τους και για το αν είναι θεμιτή η τεράστια εβραϊκή επιρροή στην αμερικανική εξωτερική πολιτική.
Πίσω από τον ένα πόλο, είναι οι δυνάμεις που πιστεύουν ότι η Δύση πρέπει να απαντήσει στη γενικευμένη αμφισβήτηση του ρόλου και της ισχύος της, από την άνοδο της παγκόσμιας περιφέρειας, με τις κλασικές μεθόδους της συντριπτικής «ισχύος» που ακόμα διαθέτει. Πίσω από τον άλλο, όσοι επιδιώκουν μια πιο «ισορροπημένη» Αυτοκρατορία, που στηρίζεται κάπως περισσότερο στη συναίνεση και κάπως λιγότερο στον διαρκή πόλεμο.
Η «σκληρή» ισραηλινή στρατηγική, όπως έχει διατυπωθεί ήδη από τις δεκαετίες του 1970 και του 1980, και επιβεβαιώθηκε ξανά μετά τη δολοφονία του Ράμπιν, είναι ο διαμελισμός των κρατών της Μέσης Ανατολής, η αποσταθεροποίηση όλης της περιοχής και η πλήρης κυριαρχία επ’ αυτής με τα «κλασικά» αυτοκρατορικά μέσα: σκληρή καταστολή, διαίρει και βασίλευε. Η ανάπτυξη του ισλαμισμού και του εξτρεμισμού διευκολύνει γιατί οδηγεί τους Δυτικούς στο πλευρό του Ισραήλ και τους εγκλωβίζει, ει δυνατόν, σε πολέμους όπως αυτός του Ιράκ. Το σχέδιο αυτού του πολέμου εκπονήθηκε από τους Αμερικανούς νεοσυντηρητικούς (Περλ και Βούλφοβιτς) κατά παραγγελία και με χρηματοδότηση του Μπέντζαμιν Νετανιάχου, ήδη από το 1996. Αν από την άποψη των ΗΠΑ, ο πόλεμος ήταν καθαρή ήττα και απώλεια, από την άποψη των ιθυνόντων του Ισραήλ, και με τον τρόπο που σκέφτονται, μπορεί να θεωρηθεί επιτυχία. Γιατί κατεστράφη και σχεδόν διαμελίστηκε η ισχυρότερη αραβική χώρα.
Μετά την εμπειρία της ιρακινής καταρτροφής, το αμερικανικό κατεστημένο ανασυντάχθηκε και εμπόδισε, τουλάχιστο προσωρινά, έναν πόλεμο κατά του Ιράν, που θα μπορούσε να οδηγήσει σε παγκόσμια ανάφλεξη. Η κυβέρνηση Ομπάμα ανέχθηκε και χρησιμοποίησε τον Ερντογάν για να στριμώξει τον Νετανιάχου και ίσως αποβλέπει στις αραβικές επαναστάσεις για τον ίδιο σκοπό. ‘Όταν ξέσπασαν οι εξεγέρσεις στην Τύνιδα και το Κάιρο, οι Αμερικανοί εμπόδισαν τα καθεστώτα να προσφύγουν στην αιματηρή καταστολή, ενώ ο ισραηλινός τύπος ολοφυρόταν χαρακτηρίζοντας «προδότη» τον Ομπάμα.
Το επιτελείο όμως Νετανιάχου αντεπιτέθηκε κατά τα φαινόμενα, χρησιμοποιώντας την τεράστια επιρροή που έχει αποκτήσει στη γαλλική πολιτική τάξη, τόσο στον Πρόεδρο Σαρκοζί, όσο και στον πιθανό διάδοχό του, Ντομινίκ Στρως Καν. Με τη βοήθεια των παγκόσμιων ΜΜΕ, στα οποία είναι καθοριστική η επιρροή του δημιούργησε μια τέτοια διεθνή πολιτική ατμόσφαιρα, που κανείς, από τον Ομπάμα μέχρι τον Μεντβέντιεφ και τους Κινέζους δεν θέλησε να πει όχι στην επέμβαση. Που, όπως συνέβη και με τους Γερμανούς και τη Γιουγκοσλαβία, ξεκίνησαν μεν οι Γάλλοι, χώρα σε βαθειά και μεγάλη κρίση, που αναζητά τώρα σε πολεμικές περιπέτειες πέραν των δυνάμεών της, την ανάμνηση του μεγαλείου της, ολοκληρώνουν όμως οι Αμερικανοί, μόνοι ικανοί για τέτοιου είδους επιχειρήσεις.
Ο πόλεμος κατά της Λιβύης είναι λοιπόν και ένα ακόμη επεισόδιο της υφέρπουσας σύγκρουσης στο κέντρο της παγκόσμιας δύναμης. Επεισόδιο όμως και όχι το τέλος του πολέμου. Η μεγάλη πλειοψηφία της ανθρωπότητας, η Γερμανία, η Ρωσία, η Κίνα, η Βραζιλία δεν υπερψήφισαν την απόφαση του Συμβουλίου Ασφαλείας. Και σε αντίθεση με τη Γαλλία του Σαρκοζί, η Γερμανία της Μέρκελ συνεχίζει την πολιτική των Σρέντερ-Σιράκ το 2002, αντιτασσόμενη στις επεμβάσεις στη Μέση Ανατολή και συνεχίζοντας, σε συμπόρευση με τη Μόσχα, μια πορεία «στρατηγικής ενηλικίωσης».
Η Ελλάδα ευθυγραμμίζεται με τη γαλλο-ισραηλινή στρατηγική
Η κρίση στη Λιβύη απέδειξε, ακόμα μια φορά, ότι, σε αυτή τη συγκυρία, βαθύτατης εσωτερικής και πολλαπλών διεθνών κρίσεων, δεν υπάρχει στην Αθήνα ελληνική κυβέρνηση. Ακριβέστερα, επί πρωθυπουργίας Γιώργου Παπανδρέου, όπως στην εσωτερική, έτσι και στην εξωτερική πολιτική, η ελληνική κυβέρνηση έχει παραιτηθεί οποιασδήποτε αυτοτελούς διαδικασίας παραγωγής εθνικής πολιτικής, γενικεύοντας το «σκονάκι», την πιστή εφαρμογή δηλαδή των έξωθεν «οδηγιών». Αν στην οικονομία ακολουθεί απαρέγκλιτα και ανεξαρτήτως συνεπειών την πολιτική της «τρόικας», συμμαχίας διεθνών τραπεζών και Γερμανίας, στην αμυντική και εξωτερική πολιτική ταυτίζεται απολύτως με ΗΠΑ και Ισραήλ, και, μάλιστα, την πιο σκληροπυρηνική τάση στην ηγεσία τους (Νετανιάχου, Κλίντον, Μπάιντεν). Απειλεί να προσθέσει έτσι στο κοινωνικο-οικονομικό ολοκαύτωμα που θα προκαλέσει και μια εθνική καταστροφή.
Η συμμετοχή πολεμικών σκαφών και ιπταμένων μέσων στην επιχείρηση, καθιστά την Ελλάδα επιτιθέμενη χώρα, έστω και σε περιορισμένη κλίμακα, χωρίς μάλιστα καμιά απόφαση της Βουλής των Ελλήνων. Η άποψη ότι αυτό δεν είναι πολεμική συμμετοχή ή ότι η χώρα έχει δήθεν υποχρέωση να προσφέρει υπηρεσίες σε πολέμους του ΝΑΤΟ είναι ένα από τα συστηματικά ψέμματα που λέει σε όλα τα ζητήματα και καθημερινά η κυβέρνηση. Οι μεγαλοστομίες Υπουργών, ότι δήθεν η επιχείρηση δεν θέτει σε κίνδυνο τη χώρα είναι μια ακόμα από τις συνήθεις αστειότητες πολιτικών που δεν ξέρουν γιατί πράγμα μιλάνε. Την ασφάλεια των Ολυμπιακών δεν την κατοχύρωσε το ανύπαρκτο C41 για το οποίο «λαδώθηκαν», αλλά η εικόνα της Ελλάδας στον αραβομουσουλμανικό κόσμο. Είναι ντροπή για την κυβέρνηση Παπανδρέου να διαθέτει τα ποσά που διαθέτει για την ελληνική συμμετοχή στον πόλεμο, όταν δεν τολμάει να στείλει ούτε για εθιμοτυπικές επισκέψεις στην Κύπρο τα αεροπλάνα και τα πλοία της και καταδικάζει φτωχά Ελληνόπουλα στην αγραμματωσύνη, σταματώντας τη χρηματοδότηση της μεταφοράς μαθητών από ορεινά χωριά στα σχολεία τους!
Η ντροπή δεν περιορίζεται ασφαλώς στον Πρωθυπουργό, αλλά και σε όλους τους βουλευτές που τον στηρίζουν με την ψήφο τους. Ασφαλώς η Ελλάδα δεν έχει κανένα λόγο να γίνει υπερασπιστής του Καντάφι. ‘Άλλο αυτό, άλλο να στέλνει καράβια και ιπτάμενα μέσα εναντίον ενός καθεστώτος που στήριξε παντοιοτρόπως το ΠΑΚ και το ΠΑΣΟΚ και υποστήριξε την κυπριακή υπόθεση.
Είναι η πρώτη φορά που η Ελλάδα συμμετέχει τόσο ενεργά στους πολέμους κατά των Αράβων. Ακόμα και ο δικτάτορας Γεώργιος Παπαδόπουλος αρνήθηκε να δώσει στις ΗΠΑ τις διευκολύνσεις που ήθελαν για τέτοιο σκοπό. Στο παρελθόν, ένας ‘Ελληνας επαναστάτης, ο Μιχάλης Ράπτης (Πάμπλο) οργάνωσε τον εξοπλισμό της Αλγερινής Επανάστασης, οι αγωνιστές της ΕΟΚΑ ανατίναξαν βρετανικά αεροπλάνα που επετίθεντο στον Νάσερ, ο Ανδρέας Παπανδρέου κέρδισε παγκόσμιο θαυμασμό σώζοντας τον Αραφάτ και τους μαχητές του, ‘Ελληνες ξεκίνησαν την πρωτοβουλία για τη Γάζα. Η σημερινή κυβέρνηση είναι ασφαλώς στον αντίποδα – δεν υπάρχει όμως λόγος να σκορπίζει στους πέντε ανέμους το τεράστιο ελληνικό πολιτικό κεφάλαιο στον αραβομουσουλμανικό κόσμο. Ούτε συμφέρει την Ελλάδα και την Κύπρο να συσπειρώσουν όλο το Ισλάμ πίσω από την Τουρκία.
Τα μέσα που διαθέτει η Ελλάδα στην επιχείρηση είναι πολύ περιορισμένα, η πολιτική ζημιά όμως πολύ μεγάλη. Στον χάρτη των προθύμων, φιγουράρει η χώρα μας στις πρώτες θέσεις, μια χώρα που, στο κάτω-κάτω της ραφής, δεν υπήρξε ποτέ τμήμα του ευρωπαϊκού αποικιακού εγχειρήματος. Η ελληνική κυβέρνηση δεν τσακώνεται με το Βερολίνο στο ζήτημα του νεοφιλελεύθερου προγράμματος κοινωνικής καταστροφής της Ευρώπης, που έχει την Ελλάδα ως πρώτο στόχο, διαφοροποιείται όμως από τη Γερμανία στο μόνο θέμα που έχει δίκηο, στην έμμεση πλην σαφή προάσπιση της ευρωπαϊκής ανεξαρτησίας. ‘Ηδη άλλωστε, η εξωτερική πολιτική Παπανδρέου, με την ενθουσιώδη υποστήριξη της τουρκικής ένταξης, συνέβαλε από το 2009, στην εκδήλωση με μεγαλύτερη δριμύτητα της γερμανικής επίθεσης κατά της χώρας μας, από τη στιγμή που η Μέρκελ θεώρησε ότι ελέγχουν την Αθήνα δυνάμεις του αμερικανικο-ισραηλινού άξονα.
Konstantakopoulos.blogspot.com
Επίκαιρα, 24.3.2011
Τρίτη 22 Μαρτίου 2011
ΟΣΚΑΡ ΛΑΦΟΝΤΑΙΝ: ΔΕΝ ΣΚΕΦΤΟΝΤΑΙ ΟΛΟΙ ΟΙ ΓΕΡΜΑΝΟΙ ΟΠΩΣ Η ΜΝΕΡΚΕΛ
«Η δικτατορία των αγορών κατέστρεψε τη δημοκρατία»
«Ελπίζω να επιβιώσει το ευρώ. Είμαι διεθνιστής»
«Πολύ μεγάλο σφάλμα το Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας»
«Χρειαζόμαστε μια διανοητική επανάσταση»
Συνέντευξη στον Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου
«’Ηρθα στην Ελλάδα για να σας δείξω ότι όλοι οι Γερμανοί δεν σκεφτόμαστε όπως η Μέρκελ», είπε ο ‘Οσκαρ Λαφονταίν, το περασμένο Σαββατοκύριακο, στο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Αριστεράς και του ΣΥΝ για το χρέος. Πρόεδρος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος της Γερμανίας, αρχιτέκτονας της μεγάλης εκλογικής νίκης του 1998, πρώην Υπουργός Οικονομικών, ο Λαφονταίν εγκατέλειψε απογοητευμένος το κόμμα του, το 2005, για να δημιουργήσει το «Αριστερό Κόμμα» του οποίου υπήρξε συναρχηγός. Δρ. Φυσικής, θεωρείται το «τρομερό παιδί» της γερμανικής πολιτικής, που φέρνει συχνά σε μεγάλη αμηχανία τους πολιτικούς του αντιπάλους. Ανήκει στους ελάχιστους Ευρωπαίους πολιτικούς που δεν είναι «υπάλληλοι» οικονομικών συμφερόντων, έχουν ριζοσπαστική σκέψη και εμμένουν στις ιδέες τους, εγκαταλείποντας, αν χρειαστεί, τα αξιώματά τους.
Eρώτ. Βλέπουμε τις ευρωπαϊκές χώρες να πέφτουν, η μία μετά την άλλη, «θύματα» νεοφιλελεύθερων επιθέσεων. Γιατί συνδικάτα και αριστερά μοιάζουν τόσο αδύναμοι απέναντι στο χρηματιστικό κεφάλαιο;
Απάντ. Ζούμε την εποχή του νεοφιλελευθερισμού. Επηρέασε και την αριστερά ή τα συνδικάτα, τα προγράμματά τους, μείωσε την αυτοπεποίθησή τους. Υπάρχει μια παραίτηση στον λαό, ότι δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Παρά την οικονομική κρίση, οι δομές σκέψης, οι θεωρίες παραμένουν νεοφιλελεύθερες. Oι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις συνεχίζουν νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Η μόνη λύση είναι τα αριστερά κόμματα να γίνουν πιο αξιόπιστα και ειλικρινή.
Ερώτ. Οι μόνοι που παίρνουν σήμερα πρωτοβουλία σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι Μέρκελ και Σαρκοζί.
Απ. Νεοφιλελεύθερες πολιτικές ασκούσαν πιο πριν και οι Σοσιαλιστές. Αυτός είναι ο πυρήνας του προβλήματος. Οι λαοί συμπεραίνουν ότι όλοι είναι ίδιοι.
Ερ. Μήπως ζούμε μετάλλαξη της δημοκρατίας. Οι σημερινοί πολιτικοί έχουν φιλοδοξία και δυνατότητα να κάνουν πολιτική, ή είναι απλοί «υπάλληλοι» οικονομικών συμφερόντων;
Απ. Αυτή ακριβώς είναι η κριτική επί σειρά ετών της γερμανικής αριστεράς. ‘Ηδη το 1994, ο πρώην διοικητής της γερμανικής Κεντρικής Τράπεζας Τιτμάγιερ είπε στους πολιτικούς, στο Νταβός: «όλοι σας διευθύνεστε από τις αγορές». Είπε ότι δεν υπάρχει δημοκρατία, μόνο οι αγορές. Είπε την αλήθεια. Σήμερα, μετά την κρίση, το διαπιστώνουμε σε όλες τις βιομηχανικές χώρες. Καμία κυβέρνηση δεν είναι ικανή να πάρει μέτρα κατά των αγορών. Λένε κάποιες φράσεις, αλλά δεν κάνουν τίποτα. Οι τράπεζες συνεχίζουν την προηγούμενη πολιτική. ‘Εχουμε δικτατορία των αγορών που κατέστρεψε τη δημοκρατία.
Ερ, Ποιο «όραμα» για την αριστερά;
Απ. Στην Ευρώπη τίθεται σήμερα ζήτημα δημοκρατίας. Για τον Περικλή, που γνωρίζετε καλύτερα από μένα, η δημοκρατία είναι μια κοινωνία που διευθύνεται προς όφελος της πλειοψηφίας. Η αντιπροσωπευτική δημοκρατία είναι σε κρίση. Το συμφέρον της πλειοψηφίας δεν διευθύνει πουθενά την πολιτική. Αυτή η θεμελιώδης ανάλυση μας οδηγεί στο ερώτημα ποιά μέτρα μπορούν να οδηγήσουν σε μια διεύθυνση προς όφελος της πλειοψηφίας. Η απάντηση της γερμανικής αριστεράς είναι αναδιανομή της ιδιοκτησίας. Η ιδιοκτησία πρέπει να ανήκει κυρίως στους εργαζόμενους, στους ανθρώπους που τη δημιούργησαν με τα χέρια τους. Το πρώτο, θεμελιώδες συμπέρασμα από την κρίση είναι ότι οι τράπεζες δεν μπορούν να ανήκουν σε ιδιώτες.
Ερ. Εθνικοποίηση;
Απ. ‘Οχι μόνο. Στη Γερμανία έχουμε Ταμιευτήρια, που ανήκουν π.χ. στις κοινότητες, είναι πιο λογικό από μια μεγάλη κεντρική τράπεζα. ‘Εχουμε περιφερειακές τράπεζες. Η διοίκηση μπορεί να ασκείται από κοινωνικά σώματα, όπως οι κοινότητες. Οπωσδήποτε όχι από ιδιώτες.
Ερ. Είστε εναντίον της λιτότητας, υποστηρίζετε κεϋνσιανή πολιτική. Μπορεί να εφαρμοσθεί χωρίς προστατευτισμό; Ποια οικονομική δομή και πολιτική μπορεί να αντιμετωπίσει την κρίση;
Απ. Πρώτο και θεμελιώδες είναι ο δημόσιος χαρακτήρας των τραπεζών. Η αμερικανική, γερμανική, βρετανική κυβέρνηση, όλες, πολύ εχθρικές στις σοσιαλιστικές ιδέες, τι έκαναν στην κρίση; Κινητοποίησαν εθνικούς πόρους για να σώσουν τις τράπεζες. ‘Όταν ήμουν Υπουργός Οικονομικών ήμουν ο μόνος που υποστήριζε κεϋνισανισμό. Μούλεγαν όλοι ότι αυτά είναι τρέλλες και πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τον νεοφιλελευθερισμό, με όλους τους κανόνες του, αλλά πάνω στην κρίση όλοι έκαναν κεϋνσιανισμό!
Ερ. Μετά τα πήραν πίσω
Απ. Οι δομές σκέψης λειτουργούν επί μακρόν. Είχαμε πάνω από δύο δεκαετίες νεοφιλελευθερισμό. Δεν αλλάζει όλο το οικοδόμημα, όλες οι αντιλήψεις από τη ια μέρα στην άλλη, είναι παρά πολύ δύσκολο. Οι ιδέες των υπευθύνων αλλά και του λαού είναι οι ιδέες των πλουσίων και των ισχυρών. Χρειάζεται μια διανοητική επανάσταση για να γίνει κατανοητό ότι δεν μπορεί να διευθυνθούν οι οικονομίες με τις σημερινές δομές. Το πιο θεμελιώδες, χωρίς αυτό δεν μπορεί να γίνει τίποτα, είναι ο δημόσιος χαρακτήρας των τραπεζών. Μαζί, οι κανόνες για τις αγορές. Δεν μπορεί π.χ. το ενεργητικό μιας τράπεζας να υπερβαίνει το 10% του ΑΕΠ! Το ενεργητικό της Ντώυτσε Μπανκ είναι το 80% του γερμανικού ΑΕΠ, αυτό είναι παλαβό. Χρειαζόμαστε επίσης μια καινούρια δομή βιομηχανίας, αλλά εδώ δεν είμαστε απλώς για εθνικοποιήσεις, τις κλασικές συνταγές της αριστεράς, αλλά υπέρ νέων δομών, όπου οι εργαζόμενοι της επιχείρησης είναι οι διευθύνοντες της επιχείρησης, ένα σύστημα αυτοδιαχείρησης. Ο σοσιαλισμός στις ανατολικές χώρες δεν λειτούργησε γιατί είχαμε μεγάλες εθνικές γραφειοκρατίες, εθνικές διευθύνσεις, χωρίς διαφοροποίηση εξουσίας και αποφάσεων.
Ερ. Πολιτικές έστω και ελάχιστα αριστερές, όχι αυτή που περιγράφετε, δεν προϋποθέτουν ριζική αλλαγή συνθηκών όπως του Μάαστριχτ;
Απ. Το Μάαστριχτ ήταν η αρχή του σφάλματος. Δεν το λένε μόνο οι σοσιαλιστές, το λένε και οι κλασικοί οικονομολόγοι, δεν μπορείς νάχεις μόνο ευρωπαϊκό νόμισμα και η υπόλοιπη οικονομία να παραμένει εθνική. Αν έχεις ευρωπαϊκό νόμισμα, χρειάζεσαι ευρωπαϊκή οικονομική κυβέρνηση. Αν έχεις τέτοια κυβέρνηση, το ζήτημα είναι τι πολιτική ασκεί. Αυτό είναι το αντικείμενο της συζήτησης της Μέρκελ, του Σαρκοζί και των άλλων. Αυτοί έχουν νεοφιλελεύθερες αντιλήψεις. Ευρωπαϊκή οικονομική κυβέρνηση με νεοφιλελεύθερη πολιτική θα πετύχει ίσως μερικές μικροβελτιώσεις, θεμελιωδώς όμως δεν θα αλλάξει τα πράγματα.
Ερ, Η ΕΕ είναι σε πρωτοφανή κατάσταση, συγκρούσεις Ελλήνων και Ιρλανδούς με Γερμανούς, κίνδυνος χαοτικής αποσύνθεσης...
Απ. Αυτό είναι και συνέπεια της δομής της κοινής γνώμης, γιατί ο τύπος αρέσκεται να δημιουργεί συγκρούσεις εθνών, όπως η Μπιλντ, που επιτίθεται στους ‘Ελληνες ως τεμπέληδες κ.α. Η κοινή γνώμη δεν γνωρίζει τα οικονομικά δεδομένα, ότι ένας ‘Ελληνας εργαζόμενος δουλεύει περισσότερο από έναν Γερμανό, αλλά ο τύπος του βουλεβάρτου δεν μιλάει για αυτούς τους αριθμούς. Πρέπει ο λαός να αποκτήσει καλύτερη γνώση της οικονομίας. Είμαστε σε μια παγκοσμιοποίηση, με τέτοια ανάμειξη των οικονομιών, που δεν μπορούμε πια να βρούμε μια λύση μόνο για την Ελλάδα ή τη Γερμανία. Είναι πολύ αργά γι’ αυτό, ακόμα κι αν το θέλουμε.
Ερ. Υπάρχουν δύο οδυνηρά ζητήματα στις ελληνογερμανικές σχέσεις. Υπήρξαν ευρωπαϊκές εταιρείες, όπως η Ζήμενς, που δωροδόκησαν πολλούς ‘Ελληνες πολιτικούς και αξιωματούχους, προφανώς για να κερδίσουν από τις συμβάσεις που απέσπασαν. Υπάρχει το ζήτημα των πολεμικών αποζημιώσεων.
Απ. Ασφαλώς πρέπει και τα δύο ζητήματα να λυθούν με δίκαιο τρόπο, το πρόβλημα των αποζημιώσεων και το πρόβλημα της Ζήμενς. Το πρόβλημα της Ζήμενς δεν είναι πρόβλημα της Γερμανίας, αλλά όλων των μεγάλων επιχειρήσεων που έχουν πολύ ισχύ και διαφθείρουν αξιωματούχους για τις δουλειές τους. Η γερμανική αριστερά υποστηρίζει ότι αυτές οι πρακτικές, και η χρηματοδότηση πολιτικών κομμάτων από επιχειρήσεις και τράπεζες, πρέπει να απαγορευθούν σε όλες τις χώρες. ‘Όταν ήμουν Υπουργός Οικονομικών συζήτησα με τους Αμερικανούς αν μπορούμε να ρυθμίσουμε τις αγορές. Μούπαν ότι οι προεδρικές καμπάνιες, όπως του Κλίντον, χρηματοδοτούνται από τη Γουώλ Στρητ. Αυτά πρέπει να απαγορευθούν, με πρόβλεψη πολύ αυστηρών ποινών, γιατί μπορεί να δίνουν τα λεφτά κάτω από το τραπέζι, ώστε να απαγορευθεί η αγορά της πολιτικής.
Ερ. Το σύμφωνο ανταγωνιστικότητας;
Απ. Η πρόταση της Καγκελλαρίου είναι η επιτομή του νεοφιλελευθερισμού, ένα πολύ μεγάλο σφάλμα. Πιστεύει ότι το γερμανικό μοντέλο μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα τα ευρωπαϊκά κράτη. Δεν είναι λογικό. Το γερμανικό μοντέλο σημαίνει ότι η κατανάλωσή μας είναι μικρότερη από την παραγωγή, με αποτέλεσμα πλεονασματικό εμπορικό ισοζύγιο. Η απλή αριθμητική και λογική λέει ότι δεν μπορούν όλες οι χώρες να είναι πλεονασματικές. Είναι γελοίο, αλλά είμαι πεπεισμένος ότι η πλειοψηφία των ιθυνόντων δεν καταλαβαίνουν ούτε καν αυτό.
Ερ. Δυσκολεύομαι να σας πιστέψω
Απ. Μα όταν σου λένε όλοι συνέχεια κάτι, το πιστεύεις στο τέλος. Λένε αυτό λειτουργεί στη Γερμανία, γιατί να μην λειτουργεί κι αλλού.
Ερ. Υφίσταται μια συμμαχία της Καγκελλαρίου και των αγορών, που την είδαμε στην ελληνική περίπτωση. Γιατί οι γερμανικές ελίτ πιστεύουν ότι μπορούν να συμμαχήσουν επωφελώς για τις ίδιες με έναν αγγλοσαξωνικό καπιταλισμό-καζίνο;
Απ. ‘Εχουμε ένα επίκαιρο παράδειγμα που μπορεί να εξηγήσει γιατί γίνεται. Επί πολλά χρόνια λέγαμε ότι δεν πρέπει να φτιάξουμε πυρηνικούς αντιδραστήρες σε σεισμογενείς χώρες. Από τότε που ήμουν νέος σοσιαλιστής. Φτιάξαμε όμως αντιδραστήρες στην Ιαπωνία. ‘Εχουμε σήμερα την ίδια κατάσταση στην παγκόσμια αγορά. Ο Γουώρεν Μπάφετ παρομοίασε ορισμένα χρηματοπιστωτικά προϊόντα με όπλα μαζικής καταστροφής.
Ερ. Το ανθρώπινο είδος είναι ικανό για ρασιοναλισμό;
Απ. Δεν είμαι σοφός που μπορεί να εξηγήσει τον κόσμο. Ελπίζω ότι η πλειοψηφία θα ταχθεί με την λογική.
Ερ. Τι σκέφτονται, τι κάνουν οι πρώην σύντροφοί σας, οι ηγέτες της σοσιαλδημοκρατίας.
Απ. Ο Μαρξ και ο ‘Ενγκελς έλεγαν ότι σε μια κοινωνία κυριαρχούν οι ιδέες των πλουσίων και των ισχυρών. Τα σοσιαλιστικά κόμματα επηρεάστηκαν από τον νεοφιλελευθρισμό. Το γερμανικό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα παραμένει στην ίδια γραμμή. Χρειάζονται επίσης και προσωπικότητες που να εκφράσουν άλλη προσέγγιση.
Ερ. Το Αριστερό Κόμμα δυσκολεύεται να καταστεί στην κρίση ελκυστικός πόλος
Απ. ‘Εχουμε προβλήματα. ‘Ένα μέρος του κόμματός μας έχει τις ρίζες του στο παληό ανατολικό κόμμα. Αυτό δημιουργεί κάποια ζητήματα. Υπάρχει η παραίτηση του κόσμου, η αποστροφή του για όλα τα κόμματα, ότι όλοι ίδιοι είναι, λένε λόγια και μετά ξεχνάνε. ‘Εχουμε μεγάλα προβλήματα με τον τύπο. Είμαστε το μόνο αντινεοφιλελεύθερο κόμμα, ο τύπος όμως υποστηρίζει μόνο τους νεοφιλελεύθερους.
Ερώτ. Θα επιβιώσει το ευρώ;
Απάντ. Δεν είμαι προφήτης. Το ελπίζω γιατί είμαι διεθνιστής.
Κόσμος του Επενδυτή, 19.3.2011
Konstantakopoulos.blogspot.com
«Ελπίζω να επιβιώσει το ευρώ. Είμαι διεθνιστής»
«Πολύ μεγάλο σφάλμα το Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας»
«Χρειαζόμαστε μια διανοητική επανάσταση»
Συνέντευξη στον Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου
«’Ηρθα στην Ελλάδα για να σας δείξω ότι όλοι οι Γερμανοί δεν σκεφτόμαστε όπως η Μέρκελ», είπε ο ‘Οσκαρ Λαφονταίν, το περασμένο Σαββατοκύριακο, στο συνέδριο της Ευρωπαϊκής Αριστεράς και του ΣΥΝ για το χρέος. Πρόεδρος του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος της Γερμανίας, αρχιτέκτονας της μεγάλης εκλογικής νίκης του 1998, πρώην Υπουργός Οικονομικών, ο Λαφονταίν εγκατέλειψε απογοητευμένος το κόμμα του, το 2005, για να δημιουργήσει το «Αριστερό Κόμμα» του οποίου υπήρξε συναρχηγός. Δρ. Φυσικής, θεωρείται το «τρομερό παιδί» της γερμανικής πολιτικής, που φέρνει συχνά σε μεγάλη αμηχανία τους πολιτικούς του αντιπάλους. Ανήκει στους ελάχιστους Ευρωπαίους πολιτικούς που δεν είναι «υπάλληλοι» οικονομικών συμφερόντων, έχουν ριζοσπαστική σκέψη και εμμένουν στις ιδέες τους, εγκαταλείποντας, αν χρειαστεί, τα αξιώματά τους.
Eρώτ. Βλέπουμε τις ευρωπαϊκές χώρες να πέφτουν, η μία μετά την άλλη, «θύματα» νεοφιλελεύθερων επιθέσεων. Γιατί συνδικάτα και αριστερά μοιάζουν τόσο αδύναμοι απέναντι στο χρηματιστικό κεφάλαιο;
Απάντ. Ζούμε την εποχή του νεοφιλελευθερισμού. Επηρέασε και την αριστερά ή τα συνδικάτα, τα προγράμματά τους, μείωσε την αυτοπεποίθησή τους. Υπάρχει μια παραίτηση στον λαό, ότι δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα. Παρά την οικονομική κρίση, οι δομές σκέψης, οι θεωρίες παραμένουν νεοφιλελεύθερες. Oι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις συνεχίζουν νεοφιλελεύθερες πολιτικές. Η μόνη λύση είναι τα αριστερά κόμματα να γίνουν πιο αξιόπιστα και ειλικρινή.
Ερώτ. Οι μόνοι που παίρνουν σήμερα πρωτοβουλία σε ευρωπαϊκό επίπεδο είναι Μέρκελ και Σαρκοζί.
Απ. Νεοφιλελεύθερες πολιτικές ασκούσαν πιο πριν και οι Σοσιαλιστές. Αυτός είναι ο πυρήνας του προβλήματος. Οι λαοί συμπεραίνουν ότι όλοι είναι ίδιοι.
Ερ. Μήπως ζούμε μετάλλαξη της δημοκρατίας. Οι σημερινοί πολιτικοί έχουν φιλοδοξία και δυνατότητα να κάνουν πολιτική, ή είναι απλοί «υπάλληλοι» οικονομικών συμφερόντων;
Απ. Αυτή ακριβώς είναι η κριτική επί σειρά ετών της γερμανικής αριστεράς. ‘Ηδη το 1994, ο πρώην διοικητής της γερμανικής Κεντρικής Τράπεζας Τιτμάγιερ είπε στους πολιτικούς, στο Νταβός: «όλοι σας διευθύνεστε από τις αγορές». Είπε ότι δεν υπάρχει δημοκρατία, μόνο οι αγορές. Είπε την αλήθεια. Σήμερα, μετά την κρίση, το διαπιστώνουμε σε όλες τις βιομηχανικές χώρες. Καμία κυβέρνηση δεν είναι ικανή να πάρει μέτρα κατά των αγορών. Λένε κάποιες φράσεις, αλλά δεν κάνουν τίποτα. Οι τράπεζες συνεχίζουν την προηγούμενη πολιτική. ‘Εχουμε δικτατορία των αγορών που κατέστρεψε τη δημοκρατία.
Ερ, Ποιο «όραμα» για την αριστερά;
Απ. Στην Ευρώπη τίθεται σήμερα ζήτημα δημοκρατίας. Για τον Περικλή, που γνωρίζετε καλύτερα από μένα, η δημοκρατία είναι μια κοινωνία που διευθύνεται προς όφελος της πλειοψηφίας. Η αντιπροσωπευτική δημοκρατία είναι σε κρίση. Το συμφέρον της πλειοψηφίας δεν διευθύνει πουθενά την πολιτική. Αυτή η θεμελιώδης ανάλυση μας οδηγεί στο ερώτημα ποιά μέτρα μπορούν να οδηγήσουν σε μια διεύθυνση προς όφελος της πλειοψηφίας. Η απάντηση της γερμανικής αριστεράς είναι αναδιανομή της ιδιοκτησίας. Η ιδιοκτησία πρέπει να ανήκει κυρίως στους εργαζόμενους, στους ανθρώπους που τη δημιούργησαν με τα χέρια τους. Το πρώτο, θεμελιώδες συμπέρασμα από την κρίση είναι ότι οι τράπεζες δεν μπορούν να ανήκουν σε ιδιώτες.
Ερ. Εθνικοποίηση;
Απ. ‘Οχι μόνο. Στη Γερμανία έχουμε Ταμιευτήρια, που ανήκουν π.χ. στις κοινότητες, είναι πιο λογικό από μια μεγάλη κεντρική τράπεζα. ‘Εχουμε περιφερειακές τράπεζες. Η διοίκηση μπορεί να ασκείται από κοινωνικά σώματα, όπως οι κοινότητες. Οπωσδήποτε όχι από ιδιώτες.
Ερ. Είστε εναντίον της λιτότητας, υποστηρίζετε κεϋνσιανή πολιτική. Μπορεί να εφαρμοσθεί χωρίς προστατευτισμό; Ποια οικονομική δομή και πολιτική μπορεί να αντιμετωπίσει την κρίση;
Απ. Πρώτο και θεμελιώδες είναι ο δημόσιος χαρακτήρας των τραπεζών. Η αμερικανική, γερμανική, βρετανική κυβέρνηση, όλες, πολύ εχθρικές στις σοσιαλιστικές ιδέες, τι έκαναν στην κρίση; Κινητοποίησαν εθνικούς πόρους για να σώσουν τις τράπεζες. ‘Όταν ήμουν Υπουργός Οικονομικών ήμουν ο μόνος που υποστήριζε κεϋνισανισμό. Μούλεγαν όλοι ότι αυτά είναι τρέλλες και πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τον νεοφιλελευθερισμό, με όλους τους κανόνες του, αλλά πάνω στην κρίση όλοι έκαναν κεϋνσιανισμό!
Ερ. Μετά τα πήραν πίσω
Απ. Οι δομές σκέψης λειτουργούν επί μακρόν. Είχαμε πάνω από δύο δεκαετίες νεοφιλελευθερισμό. Δεν αλλάζει όλο το οικοδόμημα, όλες οι αντιλήψεις από τη ια μέρα στην άλλη, είναι παρά πολύ δύσκολο. Οι ιδέες των υπευθύνων αλλά και του λαού είναι οι ιδέες των πλουσίων και των ισχυρών. Χρειάζεται μια διανοητική επανάσταση για να γίνει κατανοητό ότι δεν μπορεί να διευθυνθούν οι οικονομίες με τις σημερινές δομές. Το πιο θεμελιώδες, χωρίς αυτό δεν μπορεί να γίνει τίποτα, είναι ο δημόσιος χαρακτήρας των τραπεζών. Μαζί, οι κανόνες για τις αγορές. Δεν μπορεί π.χ. το ενεργητικό μιας τράπεζας να υπερβαίνει το 10% του ΑΕΠ! Το ενεργητικό της Ντώυτσε Μπανκ είναι το 80% του γερμανικού ΑΕΠ, αυτό είναι παλαβό. Χρειαζόμαστε επίσης μια καινούρια δομή βιομηχανίας, αλλά εδώ δεν είμαστε απλώς για εθνικοποιήσεις, τις κλασικές συνταγές της αριστεράς, αλλά υπέρ νέων δομών, όπου οι εργαζόμενοι της επιχείρησης είναι οι διευθύνοντες της επιχείρησης, ένα σύστημα αυτοδιαχείρησης. Ο σοσιαλισμός στις ανατολικές χώρες δεν λειτούργησε γιατί είχαμε μεγάλες εθνικές γραφειοκρατίες, εθνικές διευθύνσεις, χωρίς διαφοροποίηση εξουσίας και αποφάσεων.
Ερ. Πολιτικές έστω και ελάχιστα αριστερές, όχι αυτή που περιγράφετε, δεν προϋποθέτουν ριζική αλλαγή συνθηκών όπως του Μάαστριχτ;
Απ. Το Μάαστριχτ ήταν η αρχή του σφάλματος. Δεν το λένε μόνο οι σοσιαλιστές, το λένε και οι κλασικοί οικονομολόγοι, δεν μπορείς νάχεις μόνο ευρωπαϊκό νόμισμα και η υπόλοιπη οικονομία να παραμένει εθνική. Αν έχεις ευρωπαϊκό νόμισμα, χρειάζεσαι ευρωπαϊκή οικονομική κυβέρνηση. Αν έχεις τέτοια κυβέρνηση, το ζήτημα είναι τι πολιτική ασκεί. Αυτό είναι το αντικείμενο της συζήτησης της Μέρκελ, του Σαρκοζί και των άλλων. Αυτοί έχουν νεοφιλελεύθερες αντιλήψεις. Ευρωπαϊκή οικονομική κυβέρνηση με νεοφιλελεύθερη πολιτική θα πετύχει ίσως μερικές μικροβελτιώσεις, θεμελιωδώς όμως δεν θα αλλάξει τα πράγματα.
Ερ, Η ΕΕ είναι σε πρωτοφανή κατάσταση, συγκρούσεις Ελλήνων και Ιρλανδούς με Γερμανούς, κίνδυνος χαοτικής αποσύνθεσης...
Απ. Αυτό είναι και συνέπεια της δομής της κοινής γνώμης, γιατί ο τύπος αρέσκεται να δημιουργεί συγκρούσεις εθνών, όπως η Μπιλντ, που επιτίθεται στους ‘Ελληνες ως τεμπέληδες κ.α. Η κοινή γνώμη δεν γνωρίζει τα οικονομικά δεδομένα, ότι ένας ‘Ελληνας εργαζόμενος δουλεύει περισσότερο από έναν Γερμανό, αλλά ο τύπος του βουλεβάρτου δεν μιλάει για αυτούς τους αριθμούς. Πρέπει ο λαός να αποκτήσει καλύτερη γνώση της οικονομίας. Είμαστε σε μια παγκοσμιοποίηση, με τέτοια ανάμειξη των οικονομιών, που δεν μπορούμε πια να βρούμε μια λύση μόνο για την Ελλάδα ή τη Γερμανία. Είναι πολύ αργά γι’ αυτό, ακόμα κι αν το θέλουμε.
Ερ. Υπάρχουν δύο οδυνηρά ζητήματα στις ελληνογερμανικές σχέσεις. Υπήρξαν ευρωπαϊκές εταιρείες, όπως η Ζήμενς, που δωροδόκησαν πολλούς ‘Ελληνες πολιτικούς και αξιωματούχους, προφανώς για να κερδίσουν από τις συμβάσεις που απέσπασαν. Υπάρχει το ζήτημα των πολεμικών αποζημιώσεων.
Απ. Ασφαλώς πρέπει και τα δύο ζητήματα να λυθούν με δίκαιο τρόπο, το πρόβλημα των αποζημιώσεων και το πρόβλημα της Ζήμενς. Το πρόβλημα της Ζήμενς δεν είναι πρόβλημα της Γερμανίας, αλλά όλων των μεγάλων επιχειρήσεων που έχουν πολύ ισχύ και διαφθείρουν αξιωματούχους για τις δουλειές τους. Η γερμανική αριστερά υποστηρίζει ότι αυτές οι πρακτικές, και η χρηματοδότηση πολιτικών κομμάτων από επιχειρήσεις και τράπεζες, πρέπει να απαγορευθούν σε όλες τις χώρες. ‘Όταν ήμουν Υπουργός Οικονομικών συζήτησα με τους Αμερικανούς αν μπορούμε να ρυθμίσουμε τις αγορές. Μούπαν ότι οι προεδρικές καμπάνιες, όπως του Κλίντον, χρηματοδοτούνται από τη Γουώλ Στρητ. Αυτά πρέπει να απαγορευθούν, με πρόβλεψη πολύ αυστηρών ποινών, γιατί μπορεί να δίνουν τα λεφτά κάτω από το τραπέζι, ώστε να απαγορευθεί η αγορά της πολιτικής.
Ερ. Το σύμφωνο ανταγωνιστικότητας;
Απ. Η πρόταση της Καγκελλαρίου είναι η επιτομή του νεοφιλελευθερισμού, ένα πολύ μεγάλο σφάλμα. Πιστεύει ότι το γερμανικό μοντέλο μπορεί να εφαρμοστεί σε όλα τα ευρωπαϊκά κράτη. Δεν είναι λογικό. Το γερμανικό μοντέλο σημαίνει ότι η κατανάλωσή μας είναι μικρότερη από την παραγωγή, με αποτέλεσμα πλεονασματικό εμπορικό ισοζύγιο. Η απλή αριθμητική και λογική λέει ότι δεν μπορούν όλες οι χώρες να είναι πλεονασματικές. Είναι γελοίο, αλλά είμαι πεπεισμένος ότι η πλειοψηφία των ιθυνόντων δεν καταλαβαίνουν ούτε καν αυτό.
Ερ. Δυσκολεύομαι να σας πιστέψω
Απ. Μα όταν σου λένε όλοι συνέχεια κάτι, το πιστεύεις στο τέλος. Λένε αυτό λειτουργεί στη Γερμανία, γιατί να μην λειτουργεί κι αλλού.
Ερ. Υφίσταται μια συμμαχία της Καγκελλαρίου και των αγορών, που την είδαμε στην ελληνική περίπτωση. Γιατί οι γερμανικές ελίτ πιστεύουν ότι μπορούν να συμμαχήσουν επωφελώς για τις ίδιες με έναν αγγλοσαξωνικό καπιταλισμό-καζίνο;
Απ. ‘Εχουμε ένα επίκαιρο παράδειγμα που μπορεί να εξηγήσει γιατί γίνεται. Επί πολλά χρόνια λέγαμε ότι δεν πρέπει να φτιάξουμε πυρηνικούς αντιδραστήρες σε σεισμογενείς χώρες. Από τότε που ήμουν νέος σοσιαλιστής. Φτιάξαμε όμως αντιδραστήρες στην Ιαπωνία. ‘Εχουμε σήμερα την ίδια κατάσταση στην παγκόσμια αγορά. Ο Γουώρεν Μπάφετ παρομοίασε ορισμένα χρηματοπιστωτικά προϊόντα με όπλα μαζικής καταστροφής.
Ερ. Το ανθρώπινο είδος είναι ικανό για ρασιοναλισμό;
Απ. Δεν είμαι σοφός που μπορεί να εξηγήσει τον κόσμο. Ελπίζω ότι η πλειοψηφία θα ταχθεί με την λογική.
Ερ. Τι σκέφτονται, τι κάνουν οι πρώην σύντροφοί σας, οι ηγέτες της σοσιαλδημοκρατίας.
Απ. Ο Μαρξ και ο ‘Ενγκελς έλεγαν ότι σε μια κοινωνία κυριαρχούν οι ιδέες των πλουσίων και των ισχυρών. Τα σοσιαλιστικά κόμματα επηρεάστηκαν από τον νεοφιλελευθρισμό. Το γερμανικό σοσιαλδημοκρατικό κόμμα παραμένει στην ίδια γραμμή. Χρειάζονται επίσης και προσωπικότητες που να εκφράσουν άλλη προσέγγιση.
Ερ. Το Αριστερό Κόμμα δυσκολεύεται να καταστεί στην κρίση ελκυστικός πόλος
Απ. ‘Εχουμε προβλήματα. ‘Ένα μέρος του κόμματός μας έχει τις ρίζες του στο παληό ανατολικό κόμμα. Αυτό δημιουργεί κάποια ζητήματα. Υπάρχει η παραίτηση του κόσμου, η αποστροφή του για όλα τα κόμματα, ότι όλοι ίδιοι είναι, λένε λόγια και μετά ξεχνάνε. ‘Εχουμε μεγάλα προβλήματα με τον τύπο. Είμαστε το μόνο αντινεοφιλελεύθερο κόμμα, ο τύπος όμως υποστηρίζει μόνο τους νεοφιλελεύθερους.
Ερώτ. Θα επιβιώσει το ευρώ;
Απάντ. Δεν είμαι προφήτης. Το ελπίζω γιατί είμαι διεθνιστής.
Κόσμος του Επενδυτή, 19.3.2011
Konstantakopoulos.blogspot.com
Τετάρτη 16 Μαρτίου 2011
ΜΠΕΡΝΑΡ ΚΑΣΣΕΝ: ΤΙΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ ΜΑΣ ΘΕΛΟΥΜΕ ΝΑ ΣΩΣΟΥΜΕ, ΟΧΙ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ!
Συνέντευξη στον Δημήτρη Κωνσταντακόπουλο
Ηγετική μορφή του κινήματος για την εναλλακτική παγκοσμιοποίηση, ιδρυτής και επίτιμος Πρόεδρος σήμερα του κινήματος ΑΤΤΑC, οργανωτής του πρώτου Παγκόσμιου Κοινωνικού Φόρουμ στο Πόρτο Αλέγκρε, φίλος του Φιντέλ Κάστρο και του Ούγκο Τσάβες, σύμβουλος στα ζητήματα λατινοαμερικανικής ολοκλήρωσης (ALBA), διευθυντής επί πολλά χρόνια της επιθεώρησης Le Monde Diplomatique, Καθηγητής Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Παρίσι VIIΙ, o Μπερνάρ Κασσέν είναι μια σπάνια περίπτωση ανθρώπου κάπως ταυτόχρονα της «ελίτ» και της «αμφισβήτησης». Κριτικός για την Ευρώπη του Μάαστριχτ και τις νεοφιλελεύθερες δοξασίες, δεν παύει να είναι και ο σημαντικότερος Γάλλος ειδικός στα ευρωπαϊκά θέματα.
‘Oταν, στις αρχές του 2005, ο Σύμβουλος Επικρατείας και Πρόεδρος του «Ιδρύματος Κοπέρνικος» Ιβ Σαλές, διάβασε το σχέδιο ευρωπαϊκής συνταγματικής συνθήκης που επρόκειτο να υποβληθεί στο δημοψήφισμα του Μαίου 2005, τηλεφώνησε σε δέκα διανοούμενους, ανάμεσά τους και στον Μπερνάρ Κασσέν. Μια φούχτα άνθρωποι, πολύ μεγάλης όμως σοβαρότητας και ριζοσπάστες στη σκέψη τους ξεκίνησαν μια πρωτοβουλία εναντίον της συνθήκης. Μερικούς μήνες αργότερα, η συνάντηση της αυστηρής καρτεσιανής σκέψης και του λαϊκού ενστίκτου έκανε το «θαύμα» της. ‘Εδωσε στο 55% των Γάλλων τα επιχειρήματα και την αυτοπεποίθηση που χρειάζονταν για να απορρίψουν μια συνθήκη, υπέρ της οποίας έκαναν καμπάνια η Δεξιά, η πλειοψηφία των Σοσιαλιστών, όλα σχεδόν τα ΜΜΕ της Γαλλίας, όλο το ευρωπαϊκό πολιτικό κατεστημένο και η ΕΕ.
Συναντήσαμε πριν από μερικές μέρες τον Μπερνάρ Κασέν στο γραφείο που διατηρεί στη Monde Diplomatique για λογαριασμό της κίνησης Memoire des Luttes, την οποία διευθύνει μαζί με τον Ιγκνάσιο Ραμονέ και συζητήσαμε μαζί του για την ευρωπαϊκή και ελληνική κρίση. ‘Όπως θα περίμενε κανείς οι προτάσεις και απόψεις του είναι ριζοσπαστικές και, ασφαλώς, δεν αφήνουν κανένα αδιάφορο, είτε συμφωνήσει, είτε διαφωνήσει με αυτές. Δεδομένου όμως ότι η Ελλάδα αντιμετωπίζει μια διεθνώς πρωτότυπη κρίση, στα συγκεκριμένα στοιχεία που τη συνθέτουν, μόνο όφελος μπορεί να έχει από το να σκεφτεί βαθιά και σοβαρά, αν μπορεί βέβαια, τα προβλήματά της και τις πιθανές εναλλακτικές.
Eρ. Που οφείλεται η ευρωπαϊκή κρίση; Στην παγκόσμια κρίση, στο μοντέλο ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, στα ιδιαίτερα προβλήματα και τις αδύναμες δομές της περιφέρειας;
Απ. Η ευρωπαϊκή είναι συνιστώσα της παγκόσμιας κρίσης, που ξεκίνησε στις ΗΠΑ και προκλήθηκε από τα νεοφιλελεύθερα δόγματα, την ελευθερία κυκλοφορίας κεφαλαίων και τις ελεύθερες ανταλλαγές. Η μαζική χρέωση των αμερικανικών νοικοκυριών, κυρίως μέσω ενυπόθηκων δανείων, είναι συνέπεια του μισθολογικού αποπληθωρισμού, με τη σειρά του αποτέλεσμα, τουλάχιστον εν μέρει, του ανταγωνισμού χωρών πολύ μικρών μισθών, όπου εγκαταστάθηκαν οι πολυεθνικές για να επανεξάγoυν στις αναπτυγμένες χώρες. Οι πολιτικές της ΕΕ επιδείνωσαν αυτή την κατάσταση, επιβάλλοντας δρακόντειους όρους επαναχρηματοδότησης στην Ελλάδα και την Ιρλανδία (αναμένοντας την Πορτογαλλία), με πρόσχημα τη “σωτηρία” τους – ενώ επρόκειτο μόνο για τη σωτηρία των εκτεθειμένων σε αυτές τις χώρες τραπεζών - κυρίως γερμανικών και γαλλικών.
Ερ. Γίνεται τώρα μια συζήτηση στην ΕΕ προτάσεων για το Ταμείο Σταθεροποίησης και το Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας. Ποια είναι η γνώμη σας;
Απ. Η χειρότερη. Ο μελλοντικός ευρωπαϊκός μηχανισμός σταθερότητας, που θα μπει στη συνθήκη της Λισσαβώνας σε μια προσεχή αναθεώρηση και το Σύμφωνο Σταθερότητας έχουν ως κύρια επιδίωξη να πληρωθεί ο λογαριασμός της χρηματιστικής (financiere) κρίσης αποκλειστικά από τους μισθωτούς, αφήνοντας άθικτα τα αθέμιτα κέρδη του τραπεζικού τομέα και καταργώντας τα κοινωνικά κεκτημένα δεκαετιών. Η κρίση χρησίμευσε ως πρόσχημα μιας κοινωνικής αντεπανάστασης, που δεν θα μπορούσε να γίνει σε κανονικούς καιρούς.
Αυτοί οι δύο μηχανισμοί επιβεβαιώνουν την πλήρη απουσία αλληλεγγύης στην ΕΕ. Η γερμανική κυβέρνηση, ακολουθούμενη από τον Νικολά Σαρκοζί, θέλει να επιβάλλει στους εταίρους της το δικό της “μοντέλο” ανάπτυξης δια των εξαγωγών και του μισθολογικού αποπληθωρισμού. ‘Eνα σχέδιο λιτότητας, μείωσης της κατανάλωσης σε μια χώρα, μπορεί να έχει νόημα, αν οι άλλες χώρες εφαρμόζουν πολιτικές επέκτασης. Αλλά γίνεται παράλογο αν όλες οι χώρες εφαρμόζουν τις ίδιες πολιτικές συρρίκνωσης. Ακόμα κι ένας νεοφιλελεύθερος οικονομολόγος μπορεί να το καταλάβει αυτό…
Ερ. Πρωταγωνιστήσατε στην απόρριψη από τον γαλλικό λαό του ευρωσυντάγματος το 2005. Μετά όμως είδαμε ότι αυτή η πολιτική αντίθεση στο μοντέλο του Μάαστριχτ δεν βρήκε πολιτική διέξοδο. Η αμφισβήτηση του νεοφιλελευθερισμού παραμένει πλειοψηφική στη χώρα σας, ηττάται όμως στο επίπεδο της πολιτικής και των κοινωνικών αγώνων. Γιατί;
Απ. Η καταπληκτική νίκη του “‘Όχι” στο δημοψήφισμα του 2005 δεν οδήγησε στη δημιουργία μιας πολιτικής δύναμης ή συμμαχίας της “αριστεράς της αριστεράς”, η οποία δεν στάθηκε ικανή να παρουσιάσει έναν κοινό υποψήφιο στις προεδρικές εκλογές του 2007. Κάθε οργάνωση προτίμησε να διατηρήσει το μικρό “κομμάτι της πίτας” που διέθετε, αντί να συμμαχήσει γύρω από μια υποψηφιότητα που θα μπορούσε να συγκεντρώσει 15%. Μην ξεχνάτε ότι το γαλλικό προεδρικό σύστημα είναι εξαιρετικά διεστραμμένο: ένα κόμμα δεν υπάρχει πραγματικά χωρίς υποψήφιο για την προεδρία. Κι αυτό ενθαρρύνει τη διασπορά των ψήφων τόσο στην αριστερά, όσο και στη δεξιά. Οι περσινές κινητοποιήσεις εναντίον της “μεταρρύθμισης” των συντάξεων ήταν σημαντικές, αλλά δεν κατέληξαν στην απόσυρση των κυβερνητικών σχεδίων. Δεν ήταν πάντως πλήρης ήττα γιατί η πλειοψηφία των πολιτών συνειδητοποίησε την αδικία (iniquité) του συστήματος και, με κάποιο τρόπο, συσσώρευσε μια αποδοκιμασία της κυβέρνησης και, περαιτέρω, των νεοφιλελεύθερων πολιτικών, που πιθανώς θα παράγει ένα αποτέλεσμα στις κάλπες το 2012 (αν και όχι υποχρεωτικά προς όφελος μιας διασπασμένης αριστεράς) ή με άλλο τρόπο. Το κύριο κόμμα που δηλώνει αριστερό, το Σοσιαλιστικό Κόμμα φέρει επίσης μια βαρειά ευθύνη. Είναι ανίκανο να ενσαρκώσει μια πραγματική αριστερή εναλλακτική και δεν κερδίζει από την απόρριψη του Σαρκοζί και της δεξιάς από την κοινή γνώμη.
Ερ. Ποια μπορεί και πρέπει να είναι η ευρωπαϊκή απάντηση στην κρίση του χρέους; Μπορεί, και υπό ποίες συνθήκες, να πληρωθεί αυτό το βουνό χρεών; Πρέπει να το πληρώσουμε; Αντίστροφα μια θαρραλέα αναδιάρθρωση του χρέους θα μπορούσε να απειλήσει το τραπεζικό σύστημα;
Απ. Το χρέος αρκετών χωρών, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα και η Ιρλανδία, δεν μπορεί να αποπληρωθεί λόγω των επιτοκίων που απαιτούν οι χρηματιστικές αγορές στηριζόμενες στους οίκους αξιολόγησης. ‘Αρα, μια “αναδιάρθρωση”, για να χρησιμοποιήσω την “καθωσπρέπει” φρασεολογία, είναι αναπόφευκτη. ‘Όχι μόνο μια επιμήκυνση της αποπληρωμής, αλλά η κανονική διαγραφή μέρους του χρέους. Ομοίως, οι τράπεζες πρέπει να υποχρεωθούν να διακρατήσουν ένα ορισμένο επίπεδο stock δημόσιου χρέους των χωρών στις οποίες δρουν. Σε περίπτωση κινδύνου αποσταθεροποίησης, δεν πρέπει να αποκλεισθεί η υπόθεση μιας εθνικοποίησης των τραπεζικών συστημάτων. ‘Εγινε μερικά σε ορισμένες χώρες, μόνο όμως ως προσωρινό μέτρο. Θα χρειαστεί να το γενικεύσουμε.
Ερ. Ακούγονται προτάσεις για ριζική μεταρρύθμιση των ευρωπαϊκών συνθηκών, άλλοι προτείνουν έξοδο από το ευρώ. Είναι ρεαλιστικές τέτοιες προτάσεις; Τι σκέφτεστε για την ευθυγράμμιση των γαλλικών ελίτ στις γερμανικές;
Απ. Ανήκω σε αυτούς που πιστεύουν ότι καμία πολιτική ρήξης με τον νεοφιλελευθερισμό δεν είναι δυνατή στο πλαίσιο των σημερινών ευρωπαϊκών συνθηκών. Οι συνθήκες φτιάχτηκαν ακριβώς για να αποτρέπουν μια τέτοια ρήξη. Σκέφτομαι λοιπόν ότι χρειάζεται η δημιουργία ενός νέου ευρωπαϊκού πλαισίου. Αυτό δεν θα γίνει εν ψυχρώ. Θα χρειαστεί μια εναρκτήρια κρίση σε μια χώρα, είτε πολιτική, όπως η άνοδος στην εξουσία μιας πραγματικά αριστερής κυβέρνησης, είτε κοινωνική. Στη συνέχεια μπορούμε να φανταστούμε, όπως στο μοντέλο των αραβικών επαναστάσεων, την αμφισβήτηση να επεκτείνεται στην πλειοψηφία των χωρών-μελών της ΕΕ.
Ερώτ. Η Ελλάδα εφαρμόζει μια δρακόντεια πολιτική που επέβαλαν ΕΕ και ΔΝΤ, με τρομερό κοινωνικό κόστος και χωρίς βελτίωση της κατάστασης. Τι θα κάνατε εσείς, αν υποθέσουμε ότι βρισκόσαστε στη θέση του ‘Ελληνα Πρωθυπουργού;
Απάντ. Αν ήμουν πρωθυπουργός της Ελλάδας θα άρχιζα λέγοντας ότι σταματάω να πληρώνω τους τόκους του χρέους και θα απηύθυνα μια έκκληση σε όλα τα ευρωπαϊκά κοινωνικά και πολιτικά κινήματα για να με στηρίξουν.
Ερώτ. Μπορεί μια μικρή χώρα όπως η Ελλάδα, με αδύναμη παραγωγική βάση, να απειλήσει ή και να προχωρήσει σε μονομερή στάση πληρωμών; Θα δεχθεί σίγουρα τιμωρητικό χτύπημα στις αγορές.
Απάντ. Ναι, κατά τη γνώμη μου μπορεί να το κάνει, εφόσον είναι έτοιμη να πάει σε μια αναμέτρηση με το χρήμα (la finance) και να γίνει η σπίθα μιας ευρωπαϊκής πολιτικής σύγκρουσης μεγάλης εμβέλειας, που θα κόλλαγε στον τοίχο τη σοσιαλδημοκρατία. ‘Ετσι κι αλλοιώς, η Ελλάδα δεν έχει τίποτα να χάσει, γιατί ο ευρωπαϊκός μηχανισμός σταθεροποίησης και το σύμφωνο ανταγωνιστικότητας την καταδικάζουν σε διαρκή, χωρίς τέλος κοινωνική οπισθοδρόμηση.
Konstantakopoulos.blogspot.com
Κόσμος του Επενδυτή
12.03.2011
Ηγετική μορφή του κινήματος για την εναλλακτική παγκοσμιοποίηση, ιδρυτής και επίτιμος Πρόεδρος σήμερα του κινήματος ΑΤΤΑC, οργανωτής του πρώτου Παγκόσμιου Κοινωνικού Φόρουμ στο Πόρτο Αλέγκρε, φίλος του Φιντέλ Κάστρο και του Ούγκο Τσάβες, σύμβουλος στα ζητήματα λατινοαμερικανικής ολοκλήρωσης (ALBA), διευθυντής επί πολλά χρόνια της επιθεώρησης Le Monde Diplomatique, Καθηγητής Ευρωπαϊκών Σπουδών στο Πανεπιστήμιο Παρίσι VIIΙ, o Μπερνάρ Κασσέν είναι μια σπάνια περίπτωση ανθρώπου κάπως ταυτόχρονα της «ελίτ» και της «αμφισβήτησης». Κριτικός για την Ευρώπη του Μάαστριχτ και τις νεοφιλελεύθερες δοξασίες, δεν παύει να είναι και ο σημαντικότερος Γάλλος ειδικός στα ευρωπαϊκά θέματα.
‘Oταν, στις αρχές του 2005, ο Σύμβουλος Επικρατείας και Πρόεδρος του «Ιδρύματος Κοπέρνικος» Ιβ Σαλές, διάβασε το σχέδιο ευρωπαϊκής συνταγματικής συνθήκης που επρόκειτο να υποβληθεί στο δημοψήφισμα του Μαίου 2005, τηλεφώνησε σε δέκα διανοούμενους, ανάμεσά τους και στον Μπερνάρ Κασσέν. Μια φούχτα άνθρωποι, πολύ μεγάλης όμως σοβαρότητας και ριζοσπάστες στη σκέψη τους ξεκίνησαν μια πρωτοβουλία εναντίον της συνθήκης. Μερικούς μήνες αργότερα, η συνάντηση της αυστηρής καρτεσιανής σκέψης και του λαϊκού ενστίκτου έκανε το «θαύμα» της. ‘Εδωσε στο 55% των Γάλλων τα επιχειρήματα και την αυτοπεποίθηση που χρειάζονταν για να απορρίψουν μια συνθήκη, υπέρ της οποίας έκαναν καμπάνια η Δεξιά, η πλειοψηφία των Σοσιαλιστών, όλα σχεδόν τα ΜΜΕ της Γαλλίας, όλο το ευρωπαϊκό πολιτικό κατεστημένο και η ΕΕ.
Συναντήσαμε πριν από μερικές μέρες τον Μπερνάρ Κασέν στο γραφείο που διατηρεί στη Monde Diplomatique για λογαριασμό της κίνησης Memoire des Luttes, την οποία διευθύνει μαζί με τον Ιγκνάσιο Ραμονέ και συζητήσαμε μαζί του για την ευρωπαϊκή και ελληνική κρίση. ‘Όπως θα περίμενε κανείς οι προτάσεις και απόψεις του είναι ριζοσπαστικές και, ασφαλώς, δεν αφήνουν κανένα αδιάφορο, είτε συμφωνήσει, είτε διαφωνήσει με αυτές. Δεδομένου όμως ότι η Ελλάδα αντιμετωπίζει μια διεθνώς πρωτότυπη κρίση, στα συγκεκριμένα στοιχεία που τη συνθέτουν, μόνο όφελος μπορεί να έχει από το να σκεφτεί βαθιά και σοβαρά, αν μπορεί βέβαια, τα προβλήματά της και τις πιθανές εναλλακτικές.
Eρ. Που οφείλεται η ευρωπαϊκή κρίση; Στην παγκόσμια κρίση, στο μοντέλο ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, στα ιδιαίτερα προβλήματα και τις αδύναμες δομές της περιφέρειας;
Απ. Η ευρωπαϊκή είναι συνιστώσα της παγκόσμιας κρίσης, που ξεκίνησε στις ΗΠΑ και προκλήθηκε από τα νεοφιλελεύθερα δόγματα, την ελευθερία κυκλοφορίας κεφαλαίων και τις ελεύθερες ανταλλαγές. Η μαζική χρέωση των αμερικανικών νοικοκυριών, κυρίως μέσω ενυπόθηκων δανείων, είναι συνέπεια του μισθολογικού αποπληθωρισμού, με τη σειρά του αποτέλεσμα, τουλάχιστον εν μέρει, του ανταγωνισμού χωρών πολύ μικρών μισθών, όπου εγκαταστάθηκαν οι πολυεθνικές για να επανεξάγoυν στις αναπτυγμένες χώρες. Οι πολιτικές της ΕΕ επιδείνωσαν αυτή την κατάσταση, επιβάλλοντας δρακόντειους όρους επαναχρηματοδότησης στην Ελλάδα και την Ιρλανδία (αναμένοντας την Πορτογαλλία), με πρόσχημα τη “σωτηρία” τους – ενώ επρόκειτο μόνο για τη σωτηρία των εκτεθειμένων σε αυτές τις χώρες τραπεζών - κυρίως γερμανικών και γαλλικών.
Ερ. Γίνεται τώρα μια συζήτηση στην ΕΕ προτάσεων για το Ταμείο Σταθεροποίησης και το Σύμφωνο Ανταγωνιστικότητας. Ποια είναι η γνώμη σας;
Απ. Η χειρότερη. Ο μελλοντικός ευρωπαϊκός μηχανισμός σταθερότητας, που θα μπει στη συνθήκη της Λισσαβώνας σε μια προσεχή αναθεώρηση και το Σύμφωνο Σταθερότητας έχουν ως κύρια επιδίωξη να πληρωθεί ο λογαριασμός της χρηματιστικής (financiere) κρίσης αποκλειστικά από τους μισθωτούς, αφήνοντας άθικτα τα αθέμιτα κέρδη του τραπεζικού τομέα και καταργώντας τα κοινωνικά κεκτημένα δεκαετιών. Η κρίση χρησίμευσε ως πρόσχημα μιας κοινωνικής αντεπανάστασης, που δεν θα μπορούσε να γίνει σε κανονικούς καιρούς.
Αυτοί οι δύο μηχανισμοί επιβεβαιώνουν την πλήρη απουσία αλληλεγγύης στην ΕΕ. Η γερμανική κυβέρνηση, ακολουθούμενη από τον Νικολά Σαρκοζί, θέλει να επιβάλλει στους εταίρους της το δικό της “μοντέλο” ανάπτυξης δια των εξαγωγών και του μισθολογικού αποπληθωρισμού. ‘Eνα σχέδιο λιτότητας, μείωσης της κατανάλωσης σε μια χώρα, μπορεί να έχει νόημα, αν οι άλλες χώρες εφαρμόζουν πολιτικές επέκτασης. Αλλά γίνεται παράλογο αν όλες οι χώρες εφαρμόζουν τις ίδιες πολιτικές συρρίκνωσης. Ακόμα κι ένας νεοφιλελεύθερος οικονομολόγος μπορεί να το καταλάβει αυτό…
Ερ. Πρωταγωνιστήσατε στην απόρριψη από τον γαλλικό λαό του ευρωσυντάγματος το 2005. Μετά όμως είδαμε ότι αυτή η πολιτική αντίθεση στο μοντέλο του Μάαστριχτ δεν βρήκε πολιτική διέξοδο. Η αμφισβήτηση του νεοφιλελευθερισμού παραμένει πλειοψηφική στη χώρα σας, ηττάται όμως στο επίπεδο της πολιτικής και των κοινωνικών αγώνων. Γιατί;
Απ. Η καταπληκτική νίκη του “‘Όχι” στο δημοψήφισμα του 2005 δεν οδήγησε στη δημιουργία μιας πολιτικής δύναμης ή συμμαχίας της “αριστεράς της αριστεράς”, η οποία δεν στάθηκε ικανή να παρουσιάσει έναν κοινό υποψήφιο στις προεδρικές εκλογές του 2007. Κάθε οργάνωση προτίμησε να διατηρήσει το μικρό “κομμάτι της πίτας” που διέθετε, αντί να συμμαχήσει γύρω από μια υποψηφιότητα που θα μπορούσε να συγκεντρώσει 15%. Μην ξεχνάτε ότι το γαλλικό προεδρικό σύστημα είναι εξαιρετικά διεστραμμένο: ένα κόμμα δεν υπάρχει πραγματικά χωρίς υποψήφιο για την προεδρία. Κι αυτό ενθαρρύνει τη διασπορά των ψήφων τόσο στην αριστερά, όσο και στη δεξιά. Οι περσινές κινητοποιήσεις εναντίον της “μεταρρύθμισης” των συντάξεων ήταν σημαντικές, αλλά δεν κατέληξαν στην απόσυρση των κυβερνητικών σχεδίων. Δεν ήταν πάντως πλήρης ήττα γιατί η πλειοψηφία των πολιτών συνειδητοποίησε την αδικία (iniquité) του συστήματος και, με κάποιο τρόπο, συσσώρευσε μια αποδοκιμασία της κυβέρνησης και, περαιτέρω, των νεοφιλελεύθερων πολιτικών, που πιθανώς θα παράγει ένα αποτέλεσμα στις κάλπες το 2012 (αν και όχι υποχρεωτικά προς όφελος μιας διασπασμένης αριστεράς) ή με άλλο τρόπο. Το κύριο κόμμα που δηλώνει αριστερό, το Σοσιαλιστικό Κόμμα φέρει επίσης μια βαρειά ευθύνη. Είναι ανίκανο να ενσαρκώσει μια πραγματική αριστερή εναλλακτική και δεν κερδίζει από την απόρριψη του Σαρκοζί και της δεξιάς από την κοινή γνώμη.
Ερ. Ποια μπορεί και πρέπει να είναι η ευρωπαϊκή απάντηση στην κρίση του χρέους; Μπορεί, και υπό ποίες συνθήκες, να πληρωθεί αυτό το βουνό χρεών; Πρέπει να το πληρώσουμε; Αντίστροφα μια θαρραλέα αναδιάρθρωση του χρέους θα μπορούσε να απειλήσει το τραπεζικό σύστημα;
Απ. Το χρέος αρκετών χωρών, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα και η Ιρλανδία, δεν μπορεί να αποπληρωθεί λόγω των επιτοκίων που απαιτούν οι χρηματιστικές αγορές στηριζόμενες στους οίκους αξιολόγησης. ‘Αρα, μια “αναδιάρθρωση”, για να χρησιμοποιήσω την “καθωσπρέπει” φρασεολογία, είναι αναπόφευκτη. ‘Όχι μόνο μια επιμήκυνση της αποπληρωμής, αλλά η κανονική διαγραφή μέρους του χρέους. Ομοίως, οι τράπεζες πρέπει να υποχρεωθούν να διακρατήσουν ένα ορισμένο επίπεδο stock δημόσιου χρέους των χωρών στις οποίες δρουν. Σε περίπτωση κινδύνου αποσταθεροποίησης, δεν πρέπει να αποκλεισθεί η υπόθεση μιας εθνικοποίησης των τραπεζικών συστημάτων. ‘Εγινε μερικά σε ορισμένες χώρες, μόνο όμως ως προσωρινό μέτρο. Θα χρειαστεί να το γενικεύσουμε.
Ερ. Ακούγονται προτάσεις για ριζική μεταρρύθμιση των ευρωπαϊκών συνθηκών, άλλοι προτείνουν έξοδο από το ευρώ. Είναι ρεαλιστικές τέτοιες προτάσεις; Τι σκέφτεστε για την ευθυγράμμιση των γαλλικών ελίτ στις γερμανικές;
Απ. Ανήκω σε αυτούς που πιστεύουν ότι καμία πολιτική ρήξης με τον νεοφιλελευθερισμό δεν είναι δυνατή στο πλαίσιο των σημερινών ευρωπαϊκών συνθηκών. Οι συνθήκες φτιάχτηκαν ακριβώς για να αποτρέπουν μια τέτοια ρήξη. Σκέφτομαι λοιπόν ότι χρειάζεται η δημιουργία ενός νέου ευρωπαϊκού πλαισίου. Αυτό δεν θα γίνει εν ψυχρώ. Θα χρειαστεί μια εναρκτήρια κρίση σε μια χώρα, είτε πολιτική, όπως η άνοδος στην εξουσία μιας πραγματικά αριστερής κυβέρνησης, είτε κοινωνική. Στη συνέχεια μπορούμε να φανταστούμε, όπως στο μοντέλο των αραβικών επαναστάσεων, την αμφισβήτηση να επεκτείνεται στην πλειοψηφία των χωρών-μελών της ΕΕ.
Ερώτ. Η Ελλάδα εφαρμόζει μια δρακόντεια πολιτική που επέβαλαν ΕΕ και ΔΝΤ, με τρομερό κοινωνικό κόστος και χωρίς βελτίωση της κατάστασης. Τι θα κάνατε εσείς, αν υποθέσουμε ότι βρισκόσαστε στη θέση του ‘Ελληνα Πρωθυπουργού;
Απάντ. Αν ήμουν πρωθυπουργός της Ελλάδας θα άρχιζα λέγοντας ότι σταματάω να πληρώνω τους τόκους του χρέους και θα απηύθυνα μια έκκληση σε όλα τα ευρωπαϊκά κοινωνικά και πολιτικά κινήματα για να με στηρίξουν.
Ερώτ. Μπορεί μια μικρή χώρα όπως η Ελλάδα, με αδύναμη παραγωγική βάση, να απειλήσει ή και να προχωρήσει σε μονομερή στάση πληρωμών; Θα δεχθεί σίγουρα τιμωρητικό χτύπημα στις αγορές.
Απάντ. Ναι, κατά τη γνώμη μου μπορεί να το κάνει, εφόσον είναι έτοιμη να πάει σε μια αναμέτρηση με το χρήμα (la finance) και να γίνει η σπίθα μιας ευρωπαϊκής πολιτικής σύγκρουσης μεγάλης εμβέλειας, που θα κόλλαγε στον τοίχο τη σοσιαλδημοκρατία. ‘Ετσι κι αλλοιώς, η Ελλάδα δεν έχει τίποτα να χάσει, γιατί ο ευρωπαϊκός μηχανισμός σταθεροποίησης και το σύμφωνο ανταγωνιστικότητας την καταδικάζουν σε διαρκή, χωρίς τέλος κοινωνική οπισθοδρόμηση.
Konstantakopoulos.blogspot.com
Κόσμος του Επενδυτή
12.03.2011
Τετάρτη 9 Μαρτίου 2011
ΖΑΝ-ΠΙΕΡ ΣΕΒΕΝΕΜΑΝ: ΔΕΝ ΕΠΙΒΙΩΝΕΙ ΤΟ ΕΥΡΩ ΧΩΡΙΣ ΑΛΛΑΓΗ ΚΑΝΟΝΩΝ
«Χαμηλά επιτόκια, μεγαλύτερος χρόνος αποπληρωμής, άλλοι όροι στην Ελλάδα»
Συνέντευξη στον Δημήτρη Κωνσταντακόποθλο
«Ιερό τέρας» της γαλλικής πολιτικής, «ψυχή» κάποτε του Σοσιαλιστικού Κόμματος, «αγαπημένο παιδί» του Φρανσουά Μιτεράν, συγγραφέας του «κοινού προγράμματος» της συμμαχίας Σοσιαλιστών-Κομμουνιστών χάρη στην οποία εξελέγη Πρόεδρος, ο Ζαν Πιερ Σεβενεμάν διατηρεί πάντα μια ιδιαίτερη θέση στο γαλλικό πολιτικό σκηνικό. Κυρίως γιατί είναι ένας από τους ελάχιστους πολιτικούς που απέδειξαν έμπρακτα ότι δεν είναι «κολλημένοι» στις «καρέκλες» τους. Προτίμησε τρεις φορές να εγκαταλείψει τα αξιώματα παραμένοντας πιστός στις ιδέες του. Το 1983, όταν ο Μιτεράν εγκατέλειψε το πρόγραμμά του στρεφόμενος στα δεξιά, το 1991, όταν παραιτήθηκε από Υπουργός ‘Αμυνας διαφωνώντας με τον πρώτο πόλεμο του Κόλπου. Και παραιτούμενος από Υπουργός του Ζοσπέν λόγω διαφωνίας του για την Κορσική. Φιλέλληνας, γνώστης της αρχαιοελληνικής, συχνός επισκέπτης της χώρας μας, ο Σεβενεμάν θυμάται και τραγουδά με νοσταλγία, κάπως θλιμμένη λόγω της διάψευσής του, τον ύμνο των Γάλλων Σοσιαλιστών, που συνέθεσε κάποτε ο Μίκης.
Ερ. Πως βλέπετε την ευρωπαϊκή κατάσταση;
Απ. Οι ελίτ, σίγουρα οι γαλλικές, παραμένουν τυφλές. Δεν βλέπουν την αναπόφευκτη κρίση που έρχεται και δεν έχουν το κουράγιο να την αντιμετωπίσουν, γιατί αυτό σημαίνει να αμφισβητήσουν τις επιλογές τους τριών δεκαετιών. Δεξιά και Αριστερά υπήρξαν αλληλέγγυες στη δημιουργία ενιαίου νομίσματος, μια ιδέα καθόλου αυτονόητη. Γιατί όταν έχεις 17 τόσο διαφορετικές χώρες σε μια πολύ ετερογενή νομισματική ζώνη, με διαφορετικές οικονομικές δομές και πολιτικές, δεν μπορείς να περιμένεις το σύστημα να διατηρηθεί μόνο του. Μιλάνε σήμερα για οικονομική κυβέρνηση, οι Γερμανοί κατέληξαν να αναγνωρίσουν την ανάγκη. Αλλά δεν υπάρχει συμφωνία για το περιεχόμενο. Χρειαζόμαστε συνολική άποψη για τις οικονομικές πραγματικότητες, το δημόσιο και το ιδιωτικό χρέος, την ανταγωνιστικότητα διαφορετικών οικονομιών, τον τρόπο εξασφάλισης της συνολικής ισορροπίας. Η γερμανική πολιτική συμπίεσης μισθών, μετά το 2000, κατέληξε σε σημαντικά πλεονάσματα εις βάρος της ευρωζώνης. Αλλά αυξήθηκαν τα ελλείμματα σχεδόν όλων των χωρών της ευρωζώνης. Δεν μπορούμε να γενικεύσουμε το γερμανικό μοντέλο γιατί δεν μπορεί να είναι όλοι πλεονασματικοί. Για να υπάρχουν πλεονασματικές χώρες πρέπει να υπάρχουν ελλειμματικές. Δεν υπήρξε κατεύθυνση και συντονισμός της οικονομικής πολιτικής μετά το 1999, με το ευρώ. Βλέπουμε το αποτέλεσμα. Με τις διαφορετικές επιτοκίων δανεισμού των χωρών της ευρωζώνης, δεν βλέπω πως θα μπορέσει αυτή η ζώνη να επιβιώσει, εκτός αν αλλάξουμε πλήρως τον προσανατολισμό της οικονομικής πολιτικής.
Ερ. ΟΙ αποφάσεις που ετοιμάζονται, του προσεχούς Συμβουλίου;
Απ. Είναι κακές. Οργανώνουν έναν ανταγωνισμό λιτότητας, που θα οδηγήσει σε γενικευμένη ύφεση, στην οποία θα προστεθεί το εν εξελίξει πετρελαϊκό σοκ. Αυτό θα οδηγήσει σε κοινωνική κρίση, πρώτα σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Πορτογαλία, ή η Ιρλανδία, ίσως η Ισπανία και, γιατί όχι, σε άλλες χώρες όπως η Γαλλία. Είναι λάθος προσανατολισμός. Χρειάζεται ευρωπαϊκή πρωτοβουλία ανάπτυξης, να μιμηθούμε το παράδειγμα των ΗΠΑ, που κόβουν χρήμα. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μπορούσε να επέμβει στην αγορά αγοράζοντας το χρέος των χωρών σε δυσκολία και σπάζοντας τη κερδοσκοπία. Αλλά δεν πήγαν εκεί. Η ευρωζώνη μπορεί να σωθεί, αν αλλάξουν οι κανόνες του παιχνιδιού, που καθορίστηκαν σε μια εποχή που ο νεοφιλελευθερισμός υπαγόρευε τα πάντα. Αλλά οι ηγέτες της Δεξιάς, αλλά και της Αριστεράς δεν είναι καθόλου έτοιμοι να το κάνουν. Κανείς από τους πιθανούς προεδρικούς υποψηφίους των Γάλλων Σοσιαλιστών δεν είδε σωστά το πρόβλημα. Δυστυχώς, πάμε ίσια στον τοίχο.
Ερ, Πόσο δυνατή ή πιθανή είναι μια αποσύνθεση της ευρωζώνης;
Απ. Παρατηρώ ότι μιλάνε στη Γερμανία για αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, ως αντιμετωπίσιμης δυνατότητας. Αυτό θα οδηγούσε σε ντόμινο, το κακό θα επεκτεινόταν στην Πορτογαλία ή την Ιρλανδία.
Ερ. Περιμένετε ότι θα πληρωθεί το ελληνικό χρέος;
Απ. Αν υπήρχε πολιτική ανάπτυξης σε ευρωπαϊκή κλίμακα, οι χώρες θα είχαν περισσότερο υγιή οικονομικά, θα υπήρχαν φορολογικές υπεραξίες, θα υπήρχε και δυνατότητα επιμήκυνσης της αποπληρωμής, σε 25, 30, 40 χρόνια.
Ερ. Εστιάζετε στα ευρωπαϊκά, αλλά υπάρχει αυτοτελής, παγκόσμια κρίση χρέους, με θύματα εκτός ευρώ και ΕΕ. Η κρίση της «φιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης» μοιάζει να αποκρυσταλλώνεται σε κρίση χρέους.
Απ. Η κρίση είναι παγκόσμια. Ορισμένες χώρες έχουν όμως μεγαλύτερη ελευθερία ελιγμών. Οι ΗΠΑ χρηματοποιούν το χρέος τους στην αγορά χρήματος και το δολλάριο υποτιμάται. Η Κίνα κρατάει ισχυρό το γουάν. Το ευρώ πληρώνει το λογαριασμό, χρησιμεύοντας ως μεταβλητή ρύθμισης των δύο. Θα υπερτιμηθεί, προκαλώντας ανυπόφορη κατάσταση για οικονομία και εξαγωγές. Μια έξυπνη ευρωπαϊκή πολιτική θα πήγαινε σε χρηματοποίηση του χρέους, για να έχουμε περισσότερο χρόνο, γιατί όλα τακτοποιούνται στη διάρκεια. Προσθέτω ότι με ένα ορισμένο ύψος πληθωρισμού, το επίπεδο χρέους σε 30-40 χρόνια μειώνεται. Αλλά αυτές οι ιδέες θεωρούνται σήμερα πολύ ετερόδοξες. Θα πεθάνουμε από ορθοδοξία, θεραπευμένοι.
Ερ. Που αποβλέπουν, ποια είναι η στρατηγική των Γερμανών ηγετών; Ακούμε για ζώνη του Βορρά και ζώνη του Νότου, αποπομπή μελών…
Απ. Δεν τα πιστεύω. Δεν μπορούμε να ξεχωρίσουμε Νότιο και Βόρειο Ευρώπη. Η Γερμανία έχει κοντόφθαλμη πολιτική, γιατί ζει με την ανταγωνιστικότητα στις αναδυόμενες αγορές, ξεχνώντας ότι το 65% των πλεονασμάτων της είναι στην ευρωζώνη, το 70% των εξαγωγών της στη μείζονα Ευρώπη, με τη Ρωσία. Παραμένει άρα ευρωκεντρική, και είναι επομένως εσφαλμένη η πολιτική αποπληθωρισμού μισθών μετά το 2000. ‘Εχει αρχίσει να την αλλάζει, αλλά για το αν έχει πραγματικά σχέδιο; Πάμε σε νέα ύφεση και κρίση, που θα πλήξει περισσότερο τη Γερμανία γιατί είναι πιο ανοιχτή στο εξωτερικό εμπόριο. Πρέπει επίσης να προσέξει τον όλο και ισχυρότερο ασιατικό ανταγωνισμό
Ερ. Αν η Γερμανία υιοθετήσει τις ιδέες σας για ανάκαμψη και κεϋνσιανισμό, οφείλει να γίνει και προστατευτική, για να μη φύγει εκτός Ευρώπης η ζήτηση.
Απ. ‘Εχετε απολύτως δίκηο.
Ερ. Αυτό όμως δεν θα είναι καλό για το γερμανικό εξαγωγικό μοντέλο.
Απ. Η Γερμανία πρέπει να αρχίσει να σκέφτεται ευρωπαΙκά. Αφού ξανακέρδισε το φυσικό hinterland (ενδοχώρα), μπορεί να στραφεί στις ανατολικές χώρες, Ουκρανία, Ρωσία, Καζαχστάν. Μπορεί να κάνει πολλά εκεί και προς τον Νότο, Μεσόγειο, Αφρική. Πρέπει να οικοδομήσουμε μια μεγάλη Ευρώπη, από την «Ευρωμεσόγειο» στη Ρωσία, για να υπάρξουμε μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας. Είναι προς το γερμανικό συμφέρον να συγκεντρωθεί στο σχέδιο αυτό, να επανεπικεντρωθεί στην Ευρώπη, τη μεγάλη Ευρώπη, όχι την ευρωζώνη, αντί να ισχυρίζεται ότι είναι πιο ανταγωνιστική από τους Kινέζους ή τους Ινδούς, που δεν θα τη βγάλει πουθενά. Η Γερμανία πρέπει να καταλάβει ότι η τύχη της συνδέεται με την τύχη όλης της Ευρώπης. Αν διαλέξει το μοναχικό δρόμο, θα κάνει ένα νέο σφάλμα. Πρέπει να τη βοηθήσουμε να μη το κάνει.
Η Γαλλία δεν πρέπει να ταυτίζεται συστηματικά, αλλά να κάμψει, να μαλακώσει (inflechir) τις γερμανικές θέσεις.
Ερ. Αφού οι ηγέτες σας ξεκινάνε από το αξίωμα να μη διαφωνήσουν
Απ. Είναι σφάλμα. Οι γαλλογερμανικές σχέσεις πρέπει να βασίζονται στην πειθώ, όχι στο συσχετισμό δύναμης. Η Ευρώπη π.χ. δεν είναι το ευρώ, όπως είπε ο κ. Σαρκοζί. Ευρώπη είναι και η Αγγλία, η Πολωνία, η Σουηδία.
Ερ. Δεν βλέπω στοιχεία ευρωπαϊκού πνεύματος στη Γερμανία. Ο μεγάλος γερμανικός τύπος εξαπέλυσε πέρυσι μια βρομερή καμπάνια εναντίον της χώρας μου, μέλους της ίδιας ‘Ενωσης, όταν βρέθηκε σε δυσκολία.
Απ. Αλήθεια είναι. ‘Ηταν σφάλμα. Τελικά όμως οι Γερμανοί κατάλαβαν, πολύ αργά, μετά από τρεις μήνες, ότι έπρεπε να βοηθήσουν την Ελλάδα. Παρόλο που οι συνθήκες που υπογράψαμε, αλλά των οποίων η σύλληψη είναι ανόητη, το απαγορεύουν. ‘Ημουν εναντίον του Μάαστριχτ. Επιβεβαιώσαμε τώρα ότι αυτές οι συνθήκες δεν μας επιτρέπουν να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις και δημιουργήσαμε ένα μηχανισμό αλληλεγγύης προς την Ελλάδα και ένα ευρωπαϊκό ταμείο σταθεροποίησης. Θα προσπαθήσουμε να το μονιμοποιήσουμε, με συνθήκες που δεν γνωρίζουμε ακόμη, θα τις αποφασίσει το συμβούλιο κορυφής.
Ερ. Είπατε βοήθεια. Η ΕΚΤ δανείζει με 1-1,5% τις τράπεζες για να δανείσουν με 6% την Ελλάδα, συνοδεύοντας τα δάνεια με όρους που κινδυνεύουν αφενός να προκαλέσουν κοινωνική έκρηξη, αφετέρου να καταστήσουν την χώρα ανίκανη να αποπληρώσει. Είναι βοήθεια;
Απ. Βοήθεια στην Ελλάδα είναι μια πολιτική ανάπτυξης σε ολόκληρη την ευρωζώνη, για να ανακουφίσει την χώρα από την πίεση που της ασκείται. Είναι επίσης η επιμήκυνση της αποπληρωμής και η μείωση των επιτοκίων. Θυμίζω ότι δεν ζητήθηκε από την ΕΚΤ να κάνει πληρωμές, που θάταν πολύ πιο οικονομικές. Αυτό το σχήμα παρεμβολής των τραπεζών πρέπει να αλλάξει, τα επιτόκια να χαμηλώσουν γιατί δεν βγαίνουν σε μακροχρόνια βάση. Η ΕΚΤ πρέπει τουλάχιστο να αγοράσει τίτλους χρέους στην αγορά για να ανακουφίσει τα κράτη από την πίεση της κερδοσκοπίας και να δούμε πως θα μπορέσει, με λογικούς όρους, η Ελλάδα να αποπληρώσει, κάτι που δεν μπορεί να το κάνει στους χρόνους που τέθηκαν.
Ερ. Διερωτώμαι αν προτάσεις όπως οι δικές σας έχουν πιθανότητα εφαρμογής. Μπορούν και θέλουν οι Γερμανοί ιθύνοντες να εφαρμόσουν μια εθνική στρατηγική, ή μήπως είναι δέσμιοι του τέρατος του παγκόσμιου χρηματιστικού κεφαλαίου; Μήπως ζούμε μια μετάλλαξη της δυτικής δημοκρατίας;
Απ. Θέτετε μια βαθειά ερώτηση. Μπορούν οι διευθύνοντες να δράσουν προς το συμφέρον των λαών; ‘Εχετε δίκηο, οι ελίτ μας συμπεριφέρονται ως παγκοσμιοποιημένες ελίτ, περισσότερο συνδεδεμένες με το παγκόσμιο χρηματιστικό κεφάλαιο παρά με το εθνικό συμφέρον. Πρέπει να το διορθώσουμε αυτό, αν μπορούμε. Μια καινούρια Επανάσταση διαγράφεται στον ορίζοντα. Οι λαοί πρέπει να υψώσουν τη φωνή τους, επαναφέροντας τους ηγέτες τους στην τάξη.
Ερ. Ταχθήκατε εναντίον της εξόδου από το ευρώ, γεγονός που απογοήτευσε ορισμένους οπαδούς της εθνικής κυριαρχίας (souverainistes) στη Γαλλία.
Απ. Υπάρχουν δύο στρατηγικές. Η πρώτη, το σχέδιο Α, διατηρούμε την ευρωζώνη, αλλά αλλάζουμε τους κανόνες του παιχνιδιού. Αν οι Γερμανοί αρνηθούν, υπάρχει το σχέδιο Β’. Γι’ αυτό ισχύει αυτό που λέγαμε στον πρώτο πόλεμο για την Αλσατία, πρέπει να τη σκεφτόμαστε πάντα και να μην μιλάμε ποτέ γι’ αυτήν
Ερ. Βλέπετε επέμβαση ΝΑΤΟ στη Λιβύη;
Απ. Δύσκολο. Μπορεί ίσως να κάνουν κάτι «ανθρωπιστικό», ή να απαγορεύσουν τις πτήσεις.
Konstantakopoulos.blogspot.com
Κόσμος του Επενδυτή, 5.3.2011
Συνέντευξη στον Δημήτρη Κωνσταντακόποθλο
«Ιερό τέρας» της γαλλικής πολιτικής, «ψυχή» κάποτε του Σοσιαλιστικού Κόμματος, «αγαπημένο παιδί» του Φρανσουά Μιτεράν, συγγραφέας του «κοινού προγράμματος» της συμμαχίας Σοσιαλιστών-Κομμουνιστών χάρη στην οποία εξελέγη Πρόεδρος, ο Ζαν Πιερ Σεβενεμάν διατηρεί πάντα μια ιδιαίτερη θέση στο γαλλικό πολιτικό σκηνικό. Κυρίως γιατί είναι ένας από τους ελάχιστους πολιτικούς που απέδειξαν έμπρακτα ότι δεν είναι «κολλημένοι» στις «καρέκλες» τους. Προτίμησε τρεις φορές να εγκαταλείψει τα αξιώματα παραμένοντας πιστός στις ιδέες του. Το 1983, όταν ο Μιτεράν εγκατέλειψε το πρόγραμμά του στρεφόμενος στα δεξιά, το 1991, όταν παραιτήθηκε από Υπουργός ‘Αμυνας διαφωνώντας με τον πρώτο πόλεμο του Κόλπου. Και παραιτούμενος από Υπουργός του Ζοσπέν λόγω διαφωνίας του για την Κορσική. Φιλέλληνας, γνώστης της αρχαιοελληνικής, συχνός επισκέπτης της χώρας μας, ο Σεβενεμάν θυμάται και τραγουδά με νοσταλγία, κάπως θλιμμένη λόγω της διάψευσής του, τον ύμνο των Γάλλων Σοσιαλιστών, που συνέθεσε κάποτε ο Μίκης.
Ερ. Πως βλέπετε την ευρωπαϊκή κατάσταση;
Απ. Οι ελίτ, σίγουρα οι γαλλικές, παραμένουν τυφλές. Δεν βλέπουν την αναπόφευκτη κρίση που έρχεται και δεν έχουν το κουράγιο να την αντιμετωπίσουν, γιατί αυτό σημαίνει να αμφισβητήσουν τις επιλογές τους τριών δεκαετιών. Δεξιά και Αριστερά υπήρξαν αλληλέγγυες στη δημιουργία ενιαίου νομίσματος, μια ιδέα καθόλου αυτονόητη. Γιατί όταν έχεις 17 τόσο διαφορετικές χώρες σε μια πολύ ετερογενή νομισματική ζώνη, με διαφορετικές οικονομικές δομές και πολιτικές, δεν μπορείς να περιμένεις το σύστημα να διατηρηθεί μόνο του. Μιλάνε σήμερα για οικονομική κυβέρνηση, οι Γερμανοί κατέληξαν να αναγνωρίσουν την ανάγκη. Αλλά δεν υπάρχει συμφωνία για το περιεχόμενο. Χρειαζόμαστε συνολική άποψη για τις οικονομικές πραγματικότητες, το δημόσιο και το ιδιωτικό χρέος, την ανταγωνιστικότητα διαφορετικών οικονομιών, τον τρόπο εξασφάλισης της συνολικής ισορροπίας. Η γερμανική πολιτική συμπίεσης μισθών, μετά το 2000, κατέληξε σε σημαντικά πλεονάσματα εις βάρος της ευρωζώνης. Αλλά αυξήθηκαν τα ελλείμματα σχεδόν όλων των χωρών της ευρωζώνης. Δεν μπορούμε να γενικεύσουμε το γερμανικό μοντέλο γιατί δεν μπορεί να είναι όλοι πλεονασματικοί. Για να υπάρχουν πλεονασματικές χώρες πρέπει να υπάρχουν ελλειμματικές. Δεν υπήρξε κατεύθυνση και συντονισμός της οικονομικής πολιτικής μετά το 1999, με το ευρώ. Βλέπουμε το αποτέλεσμα. Με τις διαφορετικές επιτοκίων δανεισμού των χωρών της ευρωζώνης, δεν βλέπω πως θα μπορέσει αυτή η ζώνη να επιβιώσει, εκτός αν αλλάξουμε πλήρως τον προσανατολισμό της οικονομικής πολιτικής.
Ερ. ΟΙ αποφάσεις που ετοιμάζονται, του προσεχούς Συμβουλίου;
Απ. Είναι κακές. Οργανώνουν έναν ανταγωνισμό λιτότητας, που θα οδηγήσει σε γενικευμένη ύφεση, στην οποία θα προστεθεί το εν εξελίξει πετρελαϊκό σοκ. Αυτό θα οδηγήσει σε κοινωνική κρίση, πρώτα σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Πορτογαλία, ή η Ιρλανδία, ίσως η Ισπανία και, γιατί όχι, σε άλλες χώρες όπως η Γαλλία. Είναι λάθος προσανατολισμός. Χρειάζεται ευρωπαϊκή πρωτοβουλία ανάπτυξης, να μιμηθούμε το παράδειγμα των ΗΠΑ, που κόβουν χρήμα. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μπορούσε να επέμβει στην αγορά αγοράζοντας το χρέος των χωρών σε δυσκολία και σπάζοντας τη κερδοσκοπία. Αλλά δεν πήγαν εκεί. Η ευρωζώνη μπορεί να σωθεί, αν αλλάξουν οι κανόνες του παιχνιδιού, που καθορίστηκαν σε μια εποχή που ο νεοφιλελευθερισμός υπαγόρευε τα πάντα. Αλλά οι ηγέτες της Δεξιάς, αλλά και της Αριστεράς δεν είναι καθόλου έτοιμοι να το κάνουν. Κανείς από τους πιθανούς προεδρικούς υποψηφίους των Γάλλων Σοσιαλιστών δεν είδε σωστά το πρόβλημα. Δυστυχώς, πάμε ίσια στον τοίχο.
Ερ, Πόσο δυνατή ή πιθανή είναι μια αποσύνθεση της ευρωζώνης;
Απ. Παρατηρώ ότι μιλάνε στη Γερμανία για αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, ως αντιμετωπίσιμης δυνατότητας. Αυτό θα οδηγούσε σε ντόμινο, το κακό θα επεκτεινόταν στην Πορτογαλία ή την Ιρλανδία.
Ερ. Περιμένετε ότι θα πληρωθεί το ελληνικό χρέος;
Απ. Αν υπήρχε πολιτική ανάπτυξης σε ευρωπαϊκή κλίμακα, οι χώρες θα είχαν περισσότερο υγιή οικονομικά, θα υπήρχαν φορολογικές υπεραξίες, θα υπήρχε και δυνατότητα επιμήκυνσης της αποπληρωμής, σε 25, 30, 40 χρόνια.
Ερ. Εστιάζετε στα ευρωπαϊκά, αλλά υπάρχει αυτοτελής, παγκόσμια κρίση χρέους, με θύματα εκτός ευρώ και ΕΕ. Η κρίση της «φιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης» μοιάζει να αποκρυσταλλώνεται σε κρίση χρέους.
Απ. Η κρίση είναι παγκόσμια. Ορισμένες χώρες έχουν όμως μεγαλύτερη ελευθερία ελιγμών. Οι ΗΠΑ χρηματοποιούν το χρέος τους στην αγορά χρήματος και το δολλάριο υποτιμάται. Η Κίνα κρατάει ισχυρό το γουάν. Το ευρώ πληρώνει το λογαριασμό, χρησιμεύοντας ως μεταβλητή ρύθμισης των δύο. Θα υπερτιμηθεί, προκαλώντας ανυπόφορη κατάσταση για οικονομία και εξαγωγές. Μια έξυπνη ευρωπαϊκή πολιτική θα πήγαινε σε χρηματοποίηση του χρέους, για να έχουμε περισσότερο χρόνο, γιατί όλα τακτοποιούνται στη διάρκεια. Προσθέτω ότι με ένα ορισμένο ύψος πληθωρισμού, το επίπεδο χρέους σε 30-40 χρόνια μειώνεται. Αλλά αυτές οι ιδέες θεωρούνται σήμερα πολύ ετερόδοξες. Θα πεθάνουμε από ορθοδοξία, θεραπευμένοι.
Ερ. Που αποβλέπουν, ποια είναι η στρατηγική των Γερμανών ηγετών; Ακούμε για ζώνη του Βορρά και ζώνη του Νότου, αποπομπή μελών…
Απ. Δεν τα πιστεύω. Δεν μπορούμε να ξεχωρίσουμε Νότιο και Βόρειο Ευρώπη. Η Γερμανία έχει κοντόφθαλμη πολιτική, γιατί ζει με την ανταγωνιστικότητα στις αναδυόμενες αγορές, ξεχνώντας ότι το 65% των πλεονασμάτων της είναι στην ευρωζώνη, το 70% των εξαγωγών της στη μείζονα Ευρώπη, με τη Ρωσία. Παραμένει άρα ευρωκεντρική, και είναι επομένως εσφαλμένη η πολιτική αποπληθωρισμού μισθών μετά το 2000. ‘Εχει αρχίσει να την αλλάζει, αλλά για το αν έχει πραγματικά σχέδιο; Πάμε σε νέα ύφεση και κρίση, που θα πλήξει περισσότερο τη Γερμανία γιατί είναι πιο ανοιχτή στο εξωτερικό εμπόριο. Πρέπει επίσης να προσέξει τον όλο και ισχυρότερο ασιατικό ανταγωνισμό
Ερ. Αν η Γερμανία υιοθετήσει τις ιδέες σας για ανάκαμψη και κεϋνσιανισμό, οφείλει να γίνει και προστατευτική, για να μη φύγει εκτός Ευρώπης η ζήτηση.
Απ. ‘Εχετε απολύτως δίκηο.
Ερ. Αυτό όμως δεν θα είναι καλό για το γερμανικό εξαγωγικό μοντέλο.
Απ. Η Γερμανία πρέπει να αρχίσει να σκέφτεται ευρωπαΙκά. Αφού ξανακέρδισε το φυσικό hinterland (ενδοχώρα), μπορεί να στραφεί στις ανατολικές χώρες, Ουκρανία, Ρωσία, Καζαχστάν. Μπορεί να κάνει πολλά εκεί και προς τον Νότο, Μεσόγειο, Αφρική. Πρέπει να οικοδομήσουμε μια μεγάλη Ευρώπη, από την «Ευρωμεσόγειο» στη Ρωσία, για να υπάρξουμε μεταξύ ΗΠΑ και Κίνας. Είναι προς το γερμανικό συμφέρον να συγκεντρωθεί στο σχέδιο αυτό, να επανεπικεντρωθεί στην Ευρώπη, τη μεγάλη Ευρώπη, όχι την ευρωζώνη, αντί να ισχυρίζεται ότι είναι πιο ανταγωνιστική από τους Kινέζους ή τους Ινδούς, που δεν θα τη βγάλει πουθενά. Η Γερμανία πρέπει να καταλάβει ότι η τύχη της συνδέεται με την τύχη όλης της Ευρώπης. Αν διαλέξει το μοναχικό δρόμο, θα κάνει ένα νέο σφάλμα. Πρέπει να τη βοηθήσουμε να μη το κάνει.
Η Γαλλία δεν πρέπει να ταυτίζεται συστηματικά, αλλά να κάμψει, να μαλακώσει (inflechir) τις γερμανικές θέσεις.
Ερ. Αφού οι ηγέτες σας ξεκινάνε από το αξίωμα να μη διαφωνήσουν
Απ. Είναι σφάλμα. Οι γαλλογερμανικές σχέσεις πρέπει να βασίζονται στην πειθώ, όχι στο συσχετισμό δύναμης. Η Ευρώπη π.χ. δεν είναι το ευρώ, όπως είπε ο κ. Σαρκοζί. Ευρώπη είναι και η Αγγλία, η Πολωνία, η Σουηδία.
Ερ. Δεν βλέπω στοιχεία ευρωπαϊκού πνεύματος στη Γερμανία. Ο μεγάλος γερμανικός τύπος εξαπέλυσε πέρυσι μια βρομερή καμπάνια εναντίον της χώρας μου, μέλους της ίδιας ‘Ενωσης, όταν βρέθηκε σε δυσκολία.
Απ. Αλήθεια είναι. ‘Ηταν σφάλμα. Τελικά όμως οι Γερμανοί κατάλαβαν, πολύ αργά, μετά από τρεις μήνες, ότι έπρεπε να βοηθήσουν την Ελλάδα. Παρόλο που οι συνθήκες που υπογράψαμε, αλλά των οποίων η σύλληψη είναι ανόητη, το απαγορεύουν. ‘Ημουν εναντίον του Μάαστριχτ. Επιβεβαιώσαμε τώρα ότι αυτές οι συνθήκες δεν μας επιτρέπουν να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις και δημιουργήσαμε ένα μηχανισμό αλληλεγγύης προς την Ελλάδα και ένα ευρωπαϊκό ταμείο σταθεροποίησης. Θα προσπαθήσουμε να το μονιμοποιήσουμε, με συνθήκες που δεν γνωρίζουμε ακόμη, θα τις αποφασίσει το συμβούλιο κορυφής.
Ερ. Είπατε βοήθεια. Η ΕΚΤ δανείζει με 1-1,5% τις τράπεζες για να δανείσουν με 6% την Ελλάδα, συνοδεύοντας τα δάνεια με όρους που κινδυνεύουν αφενός να προκαλέσουν κοινωνική έκρηξη, αφετέρου να καταστήσουν την χώρα ανίκανη να αποπληρώσει. Είναι βοήθεια;
Απ. Βοήθεια στην Ελλάδα είναι μια πολιτική ανάπτυξης σε ολόκληρη την ευρωζώνη, για να ανακουφίσει την χώρα από την πίεση που της ασκείται. Είναι επίσης η επιμήκυνση της αποπληρωμής και η μείωση των επιτοκίων. Θυμίζω ότι δεν ζητήθηκε από την ΕΚΤ να κάνει πληρωμές, που θάταν πολύ πιο οικονομικές. Αυτό το σχήμα παρεμβολής των τραπεζών πρέπει να αλλάξει, τα επιτόκια να χαμηλώσουν γιατί δεν βγαίνουν σε μακροχρόνια βάση. Η ΕΚΤ πρέπει τουλάχιστο να αγοράσει τίτλους χρέους στην αγορά για να ανακουφίσει τα κράτη από την πίεση της κερδοσκοπίας και να δούμε πως θα μπορέσει, με λογικούς όρους, η Ελλάδα να αποπληρώσει, κάτι που δεν μπορεί να το κάνει στους χρόνους που τέθηκαν.
Ερ. Διερωτώμαι αν προτάσεις όπως οι δικές σας έχουν πιθανότητα εφαρμογής. Μπορούν και θέλουν οι Γερμανοί ιθύνοντες να εφαρμόσουν μια εθνική στρατηγική, ή μήπως είναι δέσμιοι του τέρατος του παγκόσμιου χρηματιστικού κεφαλαίου; Μήπως ζούμε μια μετάλλαξη της δυτικής δημοκρατίας;
Απ. Θέτετε μια βαθειά ερώτηση. Μπορούν οι διευθύνοντες να δράσουν προς το συμφέρον των λαών; ‘Εχετε δίκηο, οι ελίτ μας συμπεριφέρονται ως παγκοσμιοποιημένες ελίτ, περισσότερο συνδεδεμένες με το παγκόσμιο χρηματιστικό κεφάλαιο παρά με το εθνικό συμφέρον. Πρέπει να το διορθώσουμε αυτό, αν μπορούμε. Μια καινούρια Επανάσταση διαγράφεται στον ορίζοντα. Οι λαοί πρέπει να υψώσουν τη φωνή τους, επαναφέροντας τους ηγέτες τους στην τάξη.
Ερ. Ταχθήκατε εναντίον της εξόδου από το ευρώ, γεγονός που απογοήτευσε ορισμένους οπαδούς της εθνικής κυριαρχίας (souverainistes) στη Γαλλία.
Απ. Υπάρχουν δύο στρατηγικές. Η πρώτη, το σχέδιο Α, διατηρούμε την ευρωζώνη, αλλά αλλάζουμε τους κανόνες του παιχνιδιού. Αν οι Γερμανοί αρνηθούν, υπάρχει το σχέδιο Β’. Γι’ αυτό ισχύει αυτό που λέγαμε στον πρώτο πόλεμο για την Αλσατία, πρέπει να τη σκεφτόμαστε πάντα και να μην μιλάμε ποτέ γι’ αυτήν
Ερ. Βλέπετε επέμβαση ΝΑΤΟ στη Λιβύη;
Απ. Δύσκολο. Μπορεί ίσως να κάνουν κάτι «ανθρωπιστικό», ή να απαγορεύσουν τις πτήσεις.
Konstantakopoulos.blogspot.com
Κόσμος του Επενδυτή, 5.3.2011
Σάββατο 5 Μαρτίου 2011
ΜΕΣΗ ΑΝΑΤΟΛΗ: ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ "ΝΑΣΕΡΙΚΟΥ" ΚΥΚΛΟΥ
Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου
Κόβει τώρα την ανάσα ο ρυθμός επαναστατικής «μεταμόρφωσης» της όλης Μέσης Ανατολής, κύριου τροφοδότη της Ευρασίας σε πετρέλαιο, κρίσιμου στρατηγικού μεγέθους για όλο τον πλανήτη, αποφασιστικής σημασίας για την Ελλάδα και την Κύπρο, που σπανίως βέβαια το αντιλαμβάνονται, με δεδομένο τον πρωτοφανή εκφυλισμό και τον υποτελή ευρωατλαντικό (εσχάτως και φιλοισραηλινό) «στραβισμό» των ελληνικών πολιτικών και λοιπών «ελίτ». Στη χώρα μας έχει συμβεί, μεταξύ πολλών άλλων, το διανοητικό ισοδύναμο μιας βαριάς μορφής «σκλήρυνσης κατά πλάκας», με το πολιτικό και άλλο «ηγετικό» και διανοητικό προσωπικό της χώρας να διαιρείται σε δύο κυρίως κατηγορίες, τους κατά κυριολεξία ηλίθιους και τους άρπαγες λεηλατητές του δημόσιου πλούτου. (Ελπίζω να συγχωρήσετε στον γράφοντα την ωμότητα των διαπιστώσεών του, σε τι ωφελεί όμως ο εξωραϊσμός της πραγματικότητας;)
Με την αγωνία του καθεστώτος Καντάφι αυτές τις μέρες, μοιάζει να κλείνει ο κύκλος των από πολλού χρόνου εκφυλισμένων καθεστώτων που γέννησε ο αραβικός εθνικισμός, η ατελής και ανολοκλήρωτη δηλαδή προσπάθεια των Αράβων να μπουν στη νεώτερη εποχή, αποτινάζοντας ταυτόχρονα εσωτερική καθυστέρηση και ξένη υποδούλωση. ‘Έναν κύκλο που άνοιξε πριν από δεκαετίες η κρίση του αραβικού σοσιαλισμού και κομμουνισμού, καθώς η Ρωσική Επανάσταση είχε μια τεράστια απήχηση στους ‘Αραβες, που τη διασπάθισε όμως παντελώς η υποταγή της στις απαιτήσεις της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής, η υποστήριξη της Μόσχας προς τη δημιουργία του Ισραήλ, το φλερτ με την απόσπαση του ιρανικού Αζερμπαϊτζάν και πολλά άλλα. Από την κρίση του αραβικού σοσιαλισμού προέκυψε ο αραβικός εθνικισμός, από την κρίση του τελευταίου προέκυψε ο ισλαμισμός και τώρα οι απροσδιόριστες ακόμα, όπως όλα τα βαθιά και πρωτότυπα ιστορικά γεγονότα, σύγχρονες επαναστάσεις των Αράβων.
«Τα αραβικά κράτη μπαίνουν στον δυτικό κόσμο», μας λέει ο Μωχάμεντ Χάρμπι, λαμπρός διανοούμενος του Μαγκρέμπ, καθηγητής στη Σορβόννη, αλλά και άνθρωπος της δράσης, ως μέλος της ηγεσίας του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου της Αλγερίας κατά τη διάρκεια της Επανάστασης. Είναι από μια άποψη σωστό, γιατί στις αραβικές επαναστάσεις μπορεί να δει κανείς την πολιτιστική επίδραση της «παγκοσμιοποίησης», που γενίκευσε σε όλη την ανθρωπότητα την προσδοκία του δυτικού «τρόπου ζωής», αποκρυσταλλώνοντας στο πολιτικό αίτημα της δημοκρατίας το ηθικό αίτημα της αξιοπρέπειας, το ίδιο αίτημα χάρη στο οποίο οι Σουννίτες του Ιράκ και οι Χεζμπολά του Λιβάνου σταμάτησαν δύο αυτοκρατορίες, όπως οι δικοί μας πρόγονοι (ήταν όντως;) έπραξαν στον Μαραθώνα και τη Σαλαμίνα. Τα τεχνολογικά μέσα του κυβερνοχώρου και η επαναστατική δράση του … Εμίρη του Κατάρ, ιδιοκτήτη του «Αλ Τζαζίρα», έκαναν τα υπόλοιπα.
Μαριονέττες εδώ και καιρό των Δυτικών, οι Μουμπάρακ και Μπεν Αλί δεν είχαν άλλη επιλογή από το φύγουν, όταν η επαναστατική δράση των μαζών απαιτούσε πλέον, για να καμφθεί, μια μαζική προσφυγή στη βία με αβέβαιο αποτέλεσμα. Ούτε οι στρατοί τους, ούτε η Ουάσιγκτων (σε αντίθεση με το Ισραήλ) πρόκριναν κάτι τέτοιο. Η πίεση των μαζών σάρωσε και τις «γέφυρες» τύπου Σουλεϊμάν και ήδη αυξάνεται στην Τυνησία, ζητώντας αποχώρηση και της διάδοχης κατάστασης, ενώ συνεχίζεται η αναταραχή στο απείρως σημαντικό, λόγω πετρελαίων, αμερικανικών βάσεων και στρατηγικής σημασίας Μπαχρέιν. Οι Μουμπάρακ και Μπεν Αλί την έπαθαν περίπου όπως ο δικός μας Ιωαννίδης το 1974, με την κρίσιμη βέβαια διαφορά ότι η ταχεία επιστροφή Καραμανλή «πάγωσε» τρόπον τινά το επαναστατικό κύμα που άρχιζε να εκδηλώνεται στην Ελλάδα.
Οι περιπτώσεις Σαντάμ και Καντάφι ήταν διαφορετικές. Παρόλο που και οι δύο είχαν κάνει κάθε είδους συμβιβασμούς με τις ΗΠΑ, ενίοτε προδίδοντας και τους φίλους τους, δεν μετετράπησαν ποτέ σε απλές μαριονέττες. Γι’ αυτό και η αποχώρηση Καντάφι προϋποθέτει, κατά τα φαινόμενα, μια εξαιρετικά αιματηρή εμφύλια διένεξη.
Ορισμένοι διατυπώνουν μια «θεωρία συνωμοσίας» πίσω από τις αραβικές επαναστάσεις. Είναι αλήθεια ότι, εδώ και χρόνια, το πολύ σημαντικό αμερικανικό CFR, υπό την καθοδήγηση Μπρζεζίνσκι, έχει εκπονήσει ένα λεπτομερές σχέδιο «εκδημοκρατισμού». Οι Αιγύπτιοι και Τυνήσιοι «κυβερνοακτιβιστές» έχουν εκπαιδευθεί από τους συναδέλφους του του σερβικού OTPOR και το δίκτυο ΜΚΟ «Κανβάς». Από κει μέχρι τη CIA είναι μια πόρτα απόσταση, αν είναι κι αυτό…
Αλλά μήπως ένας πασίγνωστος προβοκάτορας, ο Παπα-Γκαμπόν, δεν ήταν επικεφαλής των διαδηλωτών στην Πετρούπολη, που προκάλεσαν την Επανάσταση του 1905; Μήπως ένας πράκτορας της τσαρικής Οχράνα δεν βρέθηκε στην ηγεσία των Μπολσεβίκων; Τα «κλασικά» αυτά γεγονότα δεν είχαν καμιά πολιτική επίδραση. Είναι τόσο λογικό να αποδίδουμε τις αραβικές επαναστάσεις στη CIA, όσο και να της αποδίδουμε το Πολυτεχνείο ή τον Μάη του 1968, παρόλο που και οι δύο εξεγέρσεις βοήθησαν ορισμένες επιδιώξεις της. Είναι αδύνατο να κινηθούν μεγάλες μάζες με παρόμοια αυτοθυσία επειδή το θέλει μια υπηρεσία. Αντίστροφα, σε καμία από τις «έγχρωμες επαναστάσεις» της Ανατ. Ευρώπης δεν είδαμε ανθρώπους να θυσιάζουν τη ζωή τους αυτοπυρπολούμενοι.
Αυτό που μοιάζει πιθανότερο, είναι ότι οι Αμερικανοί διέβλεψαν εγκαίρως το πανθομολογούμενο άλλωστε αδιέξοδο των διεφθαρμένων καθεστώτων και, αντί να κυττάξουν να σώσουν τους ανθρώπους τους, κύτταξαν να σώσουν τα συμφέροντά τους, τοποθετούμενοι όσο το δυνατόν καλύτερα εν όψει των αλλαγών, καβαλλικεύοντας δηλαδή το κύμα, αντί να δοκιμάσουν να το τιθασσεύσουν.
Ενδέχεται να υπάρχει και δεύτερος υπολογισμός. Τόσο ο Μπρζεζίνσκι, όσο και μια μερίδα του εβραϊκού λόμπυ έχουν τρομάξει με τον τυχοδιωκτισμό του Νετανιάχου και των «σκληροπυρηνικών» του Ισραήλ, που φοβούνται ότι απεργάζεται μια διεθνών διαστάσεων καταστροφή. ‘Ολο και λιγότερο κρύβουν εξάλλου την ανησυχία τους για την πρωτοφανή επιρροή του Ισραήλ στην αμερικανική πολιτική. Εξαιτίας αυτής της επιρροής δεν μπορούν όμως να ασκήσουν άμεσα πίεση στο Τελ Αβίβ. Για να το κάνουν ενθάρρυναν ενδεχομένως ή τουλάχιστο ανέχθηκαν τον Ερντογάν. Τα νέα καθεστώτα που θα προκύψουν στην Αραβία, εκτιμούν, θα είναι λιγότερο βολικά προς το Ισραήλ, επομένως η ύπαρξή τους θα τους προσφέρει έναν έμμεσο μοχλό πίεσης επ’ αυτού.
‘Ολοι αυτοί οι υπολογισμοί βέβαια μπορεί να αποδειχθούν λάθος. Η Αραβία ήταν σε τόσο μεγάλη «υστέρηση», που το κύμα της «παγκοσμιοποίησης» έφτασε τελικά στις ακτές της την ίδια ώρα που ένα άλλο κύμα, το κύμα της κρίσης της παγκοσμιοποίησης προστίθεται στους κραδασμούς του πρώτου. Οι επαναστάσεις είναι στην πραγματικότητα ταυτόχρονα προϊόν της νίκης της παγκοσμιοποίησης και της κρίσης της, με την οικονομική κρίση του 2008. Ο Καντάφι αίφνης, ανοίχτηκε μάλιστα στη «φιλελευθεροποίηση», χωρίς κανένα λόγο να το κάνει, αφού δεν αντιμετώπιζε οικονομικό πρόβλημα. Εκτός, μας λέει ο Γαλλοαιγύπτιος οικονομολόγος και φίλος του Ανδρέα, ο Σαμίρ Αμίν, αν κίνητρό του ήταν να αφήσει στα παιδιά του την ιδιοκτησία της χώρας…
Οι λαοί που έσπασαν δεκαετίες, αν όχι αιώνες φόβου της εξουσίας, ριζωμένου όχι μόνο στην εμπειρία των τυραννικών καθεστώτων τους, αλλά και στις αραβικές θρησκευτικές και πατριαρχικές παραδόσεις, που γεύτηκαν το κρασί μιας τόσο μεγάλης νίκης και ένοιωσαν τη δύναμή τους, δεν μπορούν να μεταβληθούν ξανά, γρήγορα και εύκολα σε πειθήνια ανθρωπάκια. Αλλά δεν θα τους φτάσει η τυπική, φιλελεύθερη δημοκρατία. Θα απαιτήσουν αναπόφευκτα λύση των κοινωνικών προβλημάτων και αξιοπρεπή στάση απέναντι στο Ισραήλ. Η ίδια η κατάσταση θα απαιτούσε ‘Αραβες Τσάβες και Λούλα, έναν αραβικό πόλο δηλαδή, ικανό να σταθεί όρθιος απέναντι στους ανέμους της παγκοσμιοποίησης και των ισχυρών διεθνών δυνάμεων που επιβουλεύονται την περιοχή. «Αν οι ‘Αραβες τάφτιαχναν με το Ιράν, θα μπορούσαν να αποκτήσουν ένα βάρος απέναντι στους δυτικούς», υποστηρίζει ο Χαρμπί, που δεν είναι πολύ αισιόδοξος όμως για μια τέτοια πολιτική.
Ηγέτες τύπου Τσάβες ή Λούλα δεν διακρίνονται σήμερα στον αραβικό ορίζοντα. Το μόνο «μοντέλο» σε κυκλοφορία είναι του Ερντογάν, αλλά οι Τούρκοι Ισλαμιστές άλλαξαν την κατάσταση «από τα πάνω», με τη συνδρομή βέβαια των «από κάτω», δεν κληρονόμησαν επαναστατικές νίκες, όπως αυτές της Αιγύπτου και της Τυνησίας. ‘Οσο για τους στρατούς της Αιγύπτου ή της Αλγερίας π.χ., δεν είναι βέβαιο ότι είναι έτοιμοι να αποδεχθούν περιθωριακό ρόλο. Στη Λιβύη, το πράγμα εξελίσσεται πολύ πιο αβέβαια και επικίνδυνα, με μια δυτική στρατιωτική επέμβαση, για την οποία προετοιμάζεται ήδη το κλίμα, να μην μπορεί να αποκλεισθεί, αν δεν έχει αρχίσει κιόλας, με διάφορες συγκαλυμμένες μορφές, στις «απελευθερωμένες» περιοχές.
Δύο μόνο βεβαιότητες υπάρχουν αναφορικά με την αραβική επανάσταση. Πρώτον, ότι οι αραβικοί λαοί θα κάνουν πολύ περισσότερο από ότι στο παρελθόν αισθητή την παρουσία τους και το πολιτικό τους βάρος, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Δεύτερο, ότι μπαίνουμε σε μια περίοδο μεγάλων αναταράξεων, τόσο κοινωνικών, όσο και σχετικών με τις αραβοϊσραηλινές σχέσεις.
Δεν είναι άλλωστε προνόμιο μόνο της Αραβίας. Ο πλανήτης ολόκληρος τείνει τώρα να εκραγεί μπροστά στα μάτια μας, επιβεβαιώνοντας την κλασική πρόβλεψη για το μέλλον και τον επαναστατικό χαρακτήρα του καπιταλισμού, που διατύπωσε πριν από ενάμισυ αιώνα ο Καρλ Μαρξ στο Κομμουνιστικό Μανιφέστο. ‘Οπου κι αν σταθεί το μάτι, στις δυτικές οικονομίες, στον αραβικό κόσμο, στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, βλέπει τις τεράστιες αναταραχές στις ιδέες και στην υλική πραγματικότητα των κοινωνιών μας κι αυτά χωρίς ακόμα να προστεθεί το μεγαλύτερο από τα επερχόμενα προβλήματα: η καταστροφή, σταδιακή ή απότομη, των προϋποθέσεων επιβίωσης των ανθρώπων, εξαιτίας των κλιματικών αλλαγών που προκαλούμε. Μετά το «σοσιαλιστικό σχέδιο» που κατέρρευσε, στις διάφορες εκδοχές του, το «νεοφιλελεύθερο» της «παγκοσμιοποίησης» και της δικτατορίας «των αγορών», δηλαδή των κατόχων χρήματος, που απέμεινε μόνο, καταρρέει κι αυτό, μετά τον Οκτώβριο του 2008, ή πάντως τείνει να προκαλεί όλο και μεγαλύτερες κρίσεις. Και το «τεχνολογικό», η πίστη δηλαδή του ανθρώπου ότι μπορεί να «επιδιορθώνει» αενάως τις συνέπειες της απληστίας του και της κυριαρχικότητάς του, με την δύναμη της επιστήμης, θα καταρρεύσει αναπόφευκτα κι αυτό, απειλώντας την ίδια μας την επιβίωση. Σε μια εποχή που τα ίδια τα «μοντέλα σκέψης» αποσυντίθεται, με μια πληθώρα «πληροφοριών» που κανείς δεν μπορεί να ταξινομήσει και να επεξεργασθεί ικανοποιητικά. Τείνει να επικρατήσει το «τέλος του νοήματος», ενώ η δυνατότητα ηγεσιών, διανοουμένων, κομμάτων, κρατών, κοινωνιών να αντιμετωπίζουν τον κόσμο περιορίζεται δραστικά και η κρίση τείνει να λάβει χαοτική μορφή, λόγω της αλληλεπίδρασης μεταξύ των διαφόρων «μετώπων» που εκδηλώνεται.
Konstantakopoulos.blogspot.com
Επίκαιρα, 3.3.2011
Κόβει τώρα την ανάσα ο ρυθμός επαναστατικής «μεταμόρφωσης» της όλης Μέσης Ανατολής, κύριου τροφοδότη της Ευρασίας σε πετρέλαιο, κρίσιμου στρατηγικού μεγέθους για όλο τον πλανήτη, αποφασιστικής σημασίας για την Ελλάδα και την Κύπρο, που σπανίως βέβαια το αντιλαμβάνονται, με δεδομένο τον πρωτοφανή εκφυλισμό και τον υποτελή ευρωατλαντικό (εσχάτως και φιλοισραηλινό) «στραβισμό» των ελληνικών πολιτικών και λοιπών «ελίτ». Στη χώρα μας έχει συμβεί, μεταξύ πολλών άλλων, το διανοητικό ισοδύναμο μιας βαριάς μορφής «σκλήρυνσης κατά πλάκας», με το πολιτικό και άλλο «ηγετικό» και διανοητικό προσωπικό της χώρας να διαιρείται σε δύο κυρίως κατηγορίες, τους κατά κυριολεξία ηλίθιους και τους άρπαγες λεηλατητές του δημόσιου πλούτου. (Ελπίζω να συγχωρήσετε στον γράφοντα την ωμότητα των διαπιστώσεών του, σε τι ωφελεί όμως ο εξωραϊσμός της πραγματικότητας;)
Με την αγωνία του καθεστώτος Καντάφι αυτές τις μέρες, μοιάζει να κλείνει ο κύκλος των από πολλού χρόνου εκφυλισμένων καθεστώτων που γέννησε ο αραβικός εθνικισμός, η ατελής και ανολοκλήρωτη δηλαδή προσπάθεια των Αράβων να μπουν στη νεώτερη εποχή, αποτινάζοντας ταυτόχρονα εσωτερική καθυστέρηση και ξένη υποδούλωση. ‘Έναν κύκλο που άνοιξε πριν από δεκαετίες η κρίση του αραβικού σοσιαλισμού και κομμουνισμού, καθώς η Ρωσική Επανάσταση είχε μια τεράστια απήχηση στους ‘Αραβες, που τη διασπάθισε όμως παντελώς η υποταγή της στις απαιτήσεις της ρωσικής εξωτερικής πολιτικής, η υποστήριξη της Μόσχας προς τη δημιουργία του Ισραήλ, το φλερτ με την απόσπαση του ιρανικού Αζερμπαϊτζάν και πολλά άλλα. Από την κρίση του αραβικού σοσιαλισμού προέκυψε ο αραβικός εθνικισμός, από την κρίση του τελευταίου προέκυψε ο ισλαμισμός και τώρα οι απροσδιόριστες ακόμα, όπως όλα τα βαθιά και πρωτότυπα ιστορικά γεγονότα, σύγχρονες επαναστάσεις των Αράβων.
«Τα αραβικά κράτη μπαίνουν στον δυτικό κόσμο», μας λέει ο Μωχάμεντ Χάρμπι, λαμπρός διανοούμενος του Μαγκρέμπ, καθηγητής στη Σορβόννη, αλλά και άνθρωπος της δράσης, ως μέλος της ηγεσίας του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου της Αλγερίας κατά τη διάρκεια της Επανάστασης. Είναι από μια άποψη σωστό, γιατί στις αραβικές επαναστάσεις μπορεί να δει κανείς την πολιτιστική επίδραση της «παγκοσμιοποίησης», που γενίκευσε σε όλη την ανθρωπότητα την προσδοκία του δυτικού «τρόπου ζωής», αποκρυσταλλώνοντας στο πολιτικό αίτημα της δημοκρατίας το ηθικό αίτημα της αξιοπρέπειας, το ίδιο αίτημα χάρη στο οποίο οι Σουννίτες του Ιράκ και οι Χεζμπολά του Λιβάνου σταμάτησαν δύο αυτοκρατορίες, όπως οι δικοί μας πρόγονοι (ήταν όντως;) έπραξαν στον Μαραθώνα και τη Σαλαμίνα. Τα τεχνολογικά μέσα του κυβερνοχώρου και η επαναστατική δράση του … Εμίρη του Κατάρ, ιδιοκτήτη του «Αλ Τζαζίρα», έκαναν τα υπόλοιπα.
Μαριονέττες εδώ και καιρό των Δυτικών, οι Μουμπάρακ και Μπεν Αλί δεν είχαν άλλη επιλογή από το φύγουν, όταν η επαναστατική δράση των μαζών απαιτούσε πλέον, για να καμφθεί, μια μαζική προσφυγή στη βία με αβέβαιο αποτέλεσμα. Ούτε οι στρατοί τους, ούτε η Ουάσιγκτων (σε αντίθεση με το Ισραήλ) πρόκριναν κάτι τέτοιο. Η πίεση των μαζών σάρωσε και τις «γέφυρες» τύπου Σουλεϊμάν και ήδη αυξάνεται στην Τυνησία, ζητώντας αποχώρηση και της διάδοχης κατάστασης, ενώ συνεχίζεται η αναταραχή στο απείρως σημαντικό, λόγω πετρελαίων, αμερικανικών βάσεων και στρατηγικής σημασίας Μπαχρέιν. Οι Μουμπάρακ και Μπεν Αλί την έπαθαν περίπου όπως ο δικός μας Ιωαννίδης το 1974, με την κρίσιμη βέβαια διαφορά ότι η ταχεία επιστροφή Καραμανλή «πάγωσε» τρόπον τινά το επαναστατικό κύμα που άρχιζε να εκδηλώνεται στην Ελλάδα.
Οι περιπτώσεις Σαντάμ και Καντάφι ήταν διαφορετικές. Παρόλο που και οι δύο είχαν κάνει κάθε είδους συμβιβασμούς με τις ΗΠΑ, ενίοτε προδίδοντας και τους φίλους τους, δεν μετετράπησαν ποτέ σε απλές μαριονέττες. Γι’ αυτό και η αποχώρηση Καντάφι προϋποθέτει, κατά τα φαινόμενα, μια εξαιρετικά αιματηρή εμφύλια διένεξη.
Ορισμένοι διατυπώνουν μια «θεωρία συνωμοσίας» πίσω από τις αραβικές επαναστάσεις. Είναι αλήθεια ότι, εδώ και χρόνια, το πολύ σημαντικό αμερικανικό CFR, υπό την καθοδήγηση Μπρζεζίνσκι, έχει εκπονήσει ένα λεπτομερές σχέδιο «εκδημοκρατισμού». Οι Αιγύπτιοι και Τυνήσιοι «κυβερνοακτιβιστές» έχουν εκπαιδευθεί από τους συναδέλφους του του σερβικού OTPOR και το δίκτυο ΜΚΟ «Κανβάς». Από κει μέχρι τη CIA είναι μια πόρτα απόσταση, αν είναι κι αυτό…
Αλλά μήπως ένας πασίγνωστος προβοκάτορας, ο Παπα-Γκαμπόν, δεν ήταν επικεφαλής των διαδηλωτών στην Πετρούπολη, που προκάλεσαν την Επανάσταση του 1905; Μήπως ένας πράκτορας της τσαρικής Οχράνα δεν βρέθηκε στην ηγεσία των Μπολσεβίκων; Τα «κλασικά» αυτά γεγονότα δεν είχαν καμιά πολιτική επίδραση. Είναι τόσο λογικό να αποδίδουμε τις αραβικές επαναστάσεις στη CIA, όσο και να της αποδίδουμε το Πολυτεχνείο ή τον Μάη του 1968, παρόλο που και οι δύο εξεγέρσεις βοήθησαν ορισμένες επιδιώξεις της. Είναι αδύνατο να κινηθούν μεγάλες μάζες με παρόμοια αυτοθυσία επειδή το θέλει μια υπηρεσία. Αντίστροφα, σε καμία από τις «έγχρωμες επαναστάσεις» της Ανατ. Ευρώπης δεν είδαμε ανθρώπους να θυσιάζουν τη ζωή τους αυτοπυρπολούμενοι.
Αυτό που μοιάζει πιθανότερο, είναι ότι οι Αμερικανοί διέβλεψαν εγκαίρως το πανθομολογούμενο άλλωστε αδιέξοδο των διεφθαρμένων καθεστώτων και, αντί να κυττάξουν να σώσουν τους ανθρώπους τους, κύτταξαν να σώσουν τα συμφέροντά τους, τοποθετούμενοι όσο το δυνατόν καλύτερα εν όψει των αλλαγών, καβαλλικεύοντας δηλαδή το κύμα, αντί να δοκιμάσουν να το τιθασσεύσουν.
Ενδέχεται να υπάρχει και δεύτερος υπολογισμός. Τόσο ο Μπρζεζίνσκι, όσο και μια μερίδα του εβραϊκού λόμπυ έχουν τρομάξει με τον τυχοδιωκτισμό του Νετανιάχου και των «σκληροπυρηνικών» του Ισραήλ, που φοβούνται ότι απεργάζεται μια διεθνών διαστάσεων καταστροφή. ‘Ολο και λιγότερο κρύβουν εξάλλου την ανησυχία τους για την πρωτοφανή επιρροή του Ισραήλ στην αμερικανική πολιτική. Εξαιτίας αυτής της επιρροής δεν μπορούν όμως να ασκήσουν άμεσα πίεση στο Τελ Αβίβ. Για να το κάνουν ενθάρρυναν ενδεχομένως ή τουλάχιστο ανέχθηκαν τον Ερντογάν. Τα νέα καθεστώτα που θα προκύψουν στην Αραβία, εκτιμούν, θα είναι λιγότερο βολικά προς το Ισραήλ, επομένως η ύπαρξή τους θα τους προσφέρει έναν έμμεσο μοχλό πίεσης επ’ αυτού.
‘Ολοι αυτοί οι υπολογισμοί βέβαια μπορεί να αποδειχθούν λάθος. Η Αραβία ήταν σε τόσο μεγάλη «υστέρηση», που το κύμα της «παγκοσμιοποίησης» έφτασε τελικά στις ακτές της την ίδια ώρα που ένα άλλο κύμα, το κύμα της κρίσης της παγκοσμιοποίησης προστίθεται στους κραδασμούς του πρώτου. Οι επαναστάσεις είναι στην πραγματικότητα ταυτόχρονα προϊόν της νίκης της παγκοσμιοποίησης και της κρίσης της, με την οικονομική κρίση του 2008. Ο Καντάφι αίφνης, ανοίχτηκε μάλιστα στη «φιλελευθεροποίηση», χωρίς κανένα λόγο να το κάνει, αφού δεν αντιμετώπιζε οικονομικό πρόβλημα. Εκτός, μας λέει ο Γαλλοαιγύπτιος οικονομολόγος και φίλος του Ανδρέα, ο Σαμίρ Αμίν, αν κίνητρό του ήταν να αφήσει στα παιδιά του την ιδιοκτησία της χώρας…
Οι λαοί που έσπασαν δεκαετίες, αν όχι αιώνες φόβου της εξουσίας, ριζωμένου όχι μόνο στην εμπειρία των τυραννικών καθεστώτων τους, αλλά και στις αραβικές θρησκευτικές και πατριαρχικές παραδόσεις, που γεύτηκαν το κρασί μιας τόσο μεγάλης νίκης και ένοιωσαν τη δύναμή τους, δεν μπορούν να μεταβληθούν ξανά, γρήγορα και εύκολα σε πειθήνια ανθρωπάκια. Αλλά δεν θα τους φτάσει η τυπική, φιλελεύθερη δημοκρατία. Θα απαιτήσουν αναπόφευκτα λύση των κοινωνικών προβλημάτων και αξιοπρεπή στάση απέναντι στο Ισραήλ. Η ίδια η κατάσταση θα απαιτούσε ‘Αραβες Τσάβες και Λούλα, έναν αραβικό πόλο δηλαδή, ικανό να σταθεί όρθιος απέναντι στους ανέμους της παγκοσμιοποίησης και των ισχυρών διεθνών δυνάμεων που επιβουλεύονται την περιοχή. «Αν οι ‘Αραβες τάφτιαχναν με το Ιράν, θα μπορούσαν να αποκτήσουν ένα βάρος απέναντι στους δυτικούς», υποστηρίζει ο Χαρμπί, που δεν είναι πολύ αισιόδοξος όμως για μια τέτοια πολιτική.
Ηγέτες τύπου Τσάβες ή Λούλα δεν διακρίνονται σήμερα στον αραβικό ορίζοντα. Το μόνο «μοντέλο» σε κυκλοφορία είναι του Ερντογάν, αλλά οι Τούρκοι Ισλαμιστές άλλαξαν την κατάσταση «από τα πάνω», με τη συνδρομή βέβαια των «από κάτω», δεν κληρονόμησαν επαναστατικές νίκες, όπως αυτές της Αιγύπτου και της Τυνησίας. ‘Οσο για τους στρατούς της Αιγύπτου ή της Αλγερίας π.χ., δεν είναι βέβαιο ότι είναι έτοιμοι να αποδεχθούν περιθωριακό ρόλο. Στη Λιβύη, το πράγμα εξελίσσεται πολύ πιο αβέβαια και επικίνδυνα, με μια δυτική στρατιωτική επέμβαση, για την οποία προετοιμάζεται ήδη το κλίμα, να μην μπορεί να αποκλεισθεί, αν δεν έχει αρχίσει κιόλας, με διάφορες συγκαλυμμένες μορφές, στις «απελευθερωμένες» περιοχές.
Δύο μόνο βεβαιότητες υπάρχουν αναφορικά με την αραβική επανάσταση. Πρώτον, ότι οι αραβικοί λαοί θα κάνουν πολύ περισσότερο από ότι στο παρελθόν αισθητή την παρουσία τους και το πολιτικό τους βάρος, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Δεύτερο, ότι μπαίνουμε σε μια περίοδο μεγάλων αναταράξεων, τόσο κοινωνικών, όσο και σχετικών με τις αραβοϊσραηλινές σχέσεις.
Δεν είναι άλλωστε προνόμιο μόνο της Αραβίας. Ο πλανήτης ολόκληρος τείνει τώρα να εκραγεί μπροστά στα μάτια μας, επιβεβαιώνοντας την κλασική πρόβλεψη για το μέλλον και τον επαναστατικό χαρακτήρα του καπιταλισμού, που διατύπωσε πριν από ενάμισυ αιώνα ο Καρλ Μαρξ στο Κομμουνιστικό Μανιφέστο. ‘Οπου κι αν σταθεί το μάτι, στις δυτικές οικονομίες, στον αραβικό κόσμο, στην Ευρώπη και στην Ελλάδα, βλέπει τις τεράστιες αναταραχές στις ιδέες και στην υλική πραγματικότητα των κοινωνιών μας κι αυτά χωρίς ακόμα να προστεθεί το μεγαλύτερο από τα επερχόμενα προβλήματα: η καταστροφή, σταδιακή ή απότομη, των προϋποθέσεων επιβίωσης των ανθρώπων, εξαιτίας των κλιματικών αλλαγών που προκαλούμε. Μετά το «σοσιαλιστικό σχέδιο» που κατέρρευσε, στις διάφορες εκδοχές του, το «νεοφιλελεύθερο» της «παγκοσμιοποίησης» και της δικτατορίας «των αγορών», δηλαδή των κατόχων χρήματος, που απέμεινε μόνο, καταρρέει κι αυτό, μετά τον Οκτώβριο του 2008, ή πάντως τείνει να προκαλεί όλο και μεγαλύτερες κρίσεις. Και το «τεχνολογικό», η πίστη δηλαδή του ανθρώπου ότι μπορεί να «επιδιορθώνει» αενάως τις συνέπειες της απληστίας του και της κυριαρχικότητάς του, με την δύναμη της επιστήμης, θα καταρρεύσει αναπόφευκτα κι αυτό, απειλώντας την ίδια μας την επιβίωση. Σε μια εποχή που τα ίδια τα «μοντέλα σκέψης» αποσυντίθεται, με μια πληθώρα «πληροφοριών» που κανείς δεν μπορεί να ταξινομήσει και να επεξεργασθεί ικανοποιητικά. Τείνει να επικρατήσει το «τέλος του νοήματος», ενώ η δυνατότητα ηγεσιών, διανοουμένων, κομμάτων, κρατών, κοινωνιών να αντιμετωπίζουν τον κόσμο περιορίζεται δραστικά και η κρίση τείνει να λάβει χαοτική μορφή, λόγω της αλληλεπίδρασης μεταξύ των διαφόρων «μετώπων» που εκδηλώνεται.
Konstantakopoulos.blogspot.com
Επίκαιρα, 3.3.2011
Παρασκευή 4 Μαρτίου 2011
MΩΧΑΜΕΝΤ ΧΑΡΜΠΙ: ΤΟ ΤΕΛΟΣ ΤΗΣ ΙΣΛΑΜΙΣΤΙΚΗΣ ΗΓΕΜΟΝΙΑΣ
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΟΥ ΜΟΧΑΜΕΤ ΧΑΡΜΠΙ ΣΤΟΝ ΔΗΜΗΤΡΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΚΟΠΟΥΛΟ
Ο Μωχάμεντ Χαρμπί είναι σπάνιος συνδυασμός ανθρώπου της δράσης και διανοούμενου. Από εξεγέρσεις και επαναστάσεις ξέρει όσο λίγοι, αφού, ως μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (FLN) της Αλγερίας, βρέθηκε στην ηγεσία της Αλγερινής Επανάστασης, μιας από τις πλέον μακρόχρονες και αιματηρές εξεγέρσεις του 20ού αιώνα, με αποφασιστικό ρόλο στη διάλυση της δυτικής αποικιοκρατίας. Εκ των ηγετών της αριστερής πτέρυγας του FLN, που εισήγαγε ένα σύστημα αυτοδιαχείρισης στην Αλγερία μετά την απελευθέρωση, διηύθυνε το όργανο του Μετώπου, τη Revolution Africaine (Aφρικανική Επανάσταση) μέχρι τη σύλληψή του το 1965, στο πραξικόπημα του Μπουμεντιέν. Πέρασε τέσσερα χρόνια στη φυλακή και δύο εκτοπισμένος σε κατ’ οίκον περιορισμό στη Σαχάρα, προτού καταφέρει να δραπετεύσει με μια θεαματική επιχείρηση οργανωμένη από τον ‘Ελληνα επαναστάτη Μιχάλη Ράπτη (Pablo), που έπαιξε επίσης
καίριο ρόλο στην Αλγερινή Επανάσταση. Εγκατεστημένος έκτοτε στη Γαλλία, έγινε Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο και έγραψε έξη βιβλία, μεταξύ των οποίων το “FLN, Mirages et Realites”, στις εκδόσεις Jaguar και τα Απομνημονεύματά του στις εκδόσεις Decouverte. Επικοινωνήσαμε μαζί του την περασμένη Τετάρτη και του ζητήσαμε την εκτίμησή του για τις γοργά εξελισσόμενες αραβικές επαναστάσεις.
Πρέπει, μας είπε, να τελειώνουμε με τη θεωρία των «εξωτερικών παραγόντων» που δήθεν μπλοκάρουν τους ‘Αραβες και του ιμπεριαλισμού ως εξήγησης των πάντων. Ασφαλώς οι εξωτερικοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο, ιδίως στις περιμετρικές του Ισραήλ χώρες, οι αραβικές κοινωνίες όμως είναι μπλοκαρισμένες από το εσωτερικό τους. Ποιος είναι ο ρόλος της ισχυρής πατριαρχίας στην πολιτική; Τον ρωτάμε. Πολύ σημαντικός, μας απαντά, γιατί οι κοινωνικές δομές προκαλούν ένα είδος ιστορικής αδράνειας, καθορίζουν τον τρόπο που οι αραβικές κοινωνίες αντιλαμβάνονται τον ρόλο της οικογένειας, της γυναίκας, της εξουσίας και επηρεάζουν επομένως την πολιτική. Αυτό που συμβαίνει τώρα, σε μια χώρα όπως π.χ. η Λιβύη, που στηριζόταν στο σύστημα σχέσεων των φυλών, είναι η έξοδος από τις ιεραρχικές κοινωνίες, τις «κοινωνίες της τάξης». ‘Οσο για τις εξωτερικές επεμβάσεις είναι σήμερα διαφορετικού τύπου.
Πέραν της ισχυρής διεκδίκησης δημοκρατίας και ελευθερίας, δεν διακρίνουμε όμως ένα πολιτικό σχέδιο κάπως συγκροτημένο για το μέλλον, λέμε στον ‘Αραβα επαναστάτη. Πράγματι, μας λέει, δεν έχουμε οργανώσεις επικεφαλής των Επαναστάσεων, άλλωστε κατέστρεψαν τα πολιτικά κόμματα σε όλη την περιοχή, αλλά είναι τα «κοινωνικά μέσα», όπως το Facebook και το Twitter που παίζουν τώρα αυτό τον ρόλο. Το «Αλ Τζαζίρα» ενοποίησε τον αραβικό πολιτικό χώρο. Τις προάλλες, μόλις τελείωσε ο Βασιληάς του Μαρόκου τον λόγο του, άρχισε η παρωδία στο Facebook, όπου τον έβαλαν να λέει: «Εγώ είμαι ο ιδιοκτήτης της χώρας. Εσείς είσαστε σκατά. Εγώ είμαι ο ιδιοκτήτης σας και θα σας δίνω ότι εγώ θέλω». Αυτά ήταν αδιανόητα μέχρι το πρόσφατο παρελθόν. Στην Αίγυπτο, οι στρατιωτικοί συνομιλούν με τους μπλόγκερς. Ταυτόχρονα υπάρχει μακρόχρονη, υπόγεια συσσώρευση, ωρίμανση κοινωνικών αιτημάτων. Εξήντα αιγυπτιακές ενώσεις γυναικών ζήτησαν να συμπεριληφθούν γυναίκες στην συνταγματική επιτροπή.
Δίπλα στις δημοκρατικές διεκδικήσεις έχουμε τις κοινωνικές, τονίζει ο Χαρμπί, όπως στην Τυνησία, όπου σημειώνεται έκρηξη αιτημάτων. Οι επαναστάσεις δεν συνιστούν επανάληψη του φιλελευθερισμού του 18ου και 19ου αιώνα, πάνε μαζί ελευθερία και κοινωνικά δικαιώματα. Οι άνθρωποι ζητούν στέγη, εκπαίδευση, αλλαγή τρόπου διανομής, κοινωνική πρόοδο.
Στην Αίγυπτο ο στρατός ελέγχεται από τις ΗΠΑ, αλλά ήταν ο λαός, όχι ο στρατός πούδιωξε τον Μουμπάρακ. Ο στρατός επιχειρεί να κάνει πολιτική αναχαίτισης (containement) του λαϊκού κινήματος, αλλά δεν θα δουλέψει. Μην ξεχνάτε ότι οι φαντάροι αδελφοποιήθηκαν με τους διαδηλωτές, κι αυτό δεν μπορεί να μην έχει συνέπειες. Βεβαίως οι Αμερικανοί κινητοποιούνται για να αποτρέψουν την επανάληψη του «μοντέλου Κάστρο», όταν δοκίμασαν να χτυπήσουν τη νέα εξουσία και την οδήγησαν αριστερά.
Μιλώντας για την Αλγερία, ο Χαρμπί υπογραμμίζει τα 9.000 επεισόδια ταραχών κατά το 2010, με αιτίες κοινωνικές και τοπικές. Οι άνθρωποι όμως δεν εμπιστεύονται την πολιτική. Αλλά η Αλγερία δεν έχει ακόμα συνέλθει από τον εμφύλιο πόλεμο και το καθεστώς διαθέτει μισό εκατομμύριο άνδρες υπό τα όπλα (στρατός και σώματα ασφαλείας).
Στην ερώτηση για το αν το Ιράν εμπίπτει στην ίδια κατηγορία με τις αραβικές χώρες, ο Χαρμπί απαντά αρνητικά, υπογραμμίζοντας την υποστήριξη των φτωχών στρωμάτων προς το καθεστώς, έστω κι αν δεχθεί κανείς ότι τα εκλογικά αποτελέσματα δεν είναι απολύτως αντιπροσωπευτικά.
ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ
Η Λιβύη και η Ιορδανία είναι δύο χώρες που δεν έχουν μετασχηματισθεί, διατηρούν δομές αρχαϊκές. Οι φυλές κάνουν το παιχνίδι στη Λιβύη και αυτοκυβερνώνται. Η φυλή του Καντάφι κυριαρχεί, θέτει τους όρους διανομής του πλούτου και οργάνωσης του πελατειακού συστήματος και προσφέρει στον Λίβυο ηγέτη μια πραγματική κοινωνική βάση εξουσίας. Ο παράγων των φυλών είναι σημαντικός για την έκβαση της κρίσης, αν και ήδη παρατηρούμε μια αρχή ανυπακοής και των ελίτ.
Το πρόβλημα που τίθεται στη Λιβύη είναι η διαμόρφωση μιας κοινωνίας που αρχίζει την έξοδό της από το σύστημα σχέσεων φυλών.
Το λιβυκό ζήτημα δεν εξαντλείται βέβαια σε διαμάχη φυλών, υπογραμμίζει ο Χαρμπί, αλλά εξελίσσεται ήδη σε «επανάσταση των πόλεων». Υπάρχουν επίσης διαφορές που λειτουργούσαν επί μακρό, όπως με την Κυρηναϊκή, που επηρεάζεται περισσότερο από την Αίγυπτο, όπου εκπαιδεύτηκαν οι περισσότεροι διανοούμενοί της και διέθετε τον μεγαλύτερο αριθμό πολιτικών κομμάτων και ενώσεων. Από κει προερχόταν ο πρώην Υπουργός Εξωτερικών Μανσούρ Κεχία, που διαφώνησε και παραιτήθηκε, για να απαχθεί στην Αίγυπτο και να δολοφονηθεί από το «σύστημα Καντάφι». Το ρήγμα στη Λιβύη είναι πολύ βαθύ.
Πως εξηγούνται οι επαναστάσεις σε δύο σχετικά πλούσιες χώρες, Λιβύη και Μπαχρέιν; Οι προσδοκίες των Αράβων, απαντά ο Χαρμπί, δεν είναι μόνο υλικές, αλλά επίσης η δημοκρατία και η ελευθερία έκφρασης. Και στη Λιβύη, το σύστημα ήταν πιο κλειστό από αλλού. Στον αραβικό κόσμο υπάρχουν νέα κοινωνικά στρώματα, που έχουν καινούριες προσδοκίες, είναι πιο ανοιχτά στον κόσμο, αντιτίθενται στο πελατειακό σύστημα και το σύστημα διανομής του πλούτου.
Και οι σχέσεις του «κινήματος των μπλόγκερς» με τις διάφορες αντίστοιχες φιλοαμερικανικές κινήσεις στη Σερβία και την Ανατολική Ευρώπη, που δραστηριοποιήθηκαν στις «έγρωμες επαναστάσεις». Στη Σερβία μπορεί να ήτανβ αυτό, μας λέει ο Χαρμπί, αλλά οι αραβικές επαναστάσεις δεν έχουν σχέση με την Ανατ. Ευρώπη, εδώ έχουμε αληθινές λαϊκές επαναστάσεις εκτιμά, που υπενθυμίζει ότι αιφνιδιάστηκαν παντού.
Ο παναραβισμός έχει ελπίδα; ‘Όχι, πιστεύει ο Χαρμπί, την είχαν οι Αιγύπτιοι και την έχασαν, υποστηρίζοντας έναν πόλεμο που δεν ήθελαν να κάνουν, απαντάει γελώντας. Οι ισλαμιστές θα έχουν σημαντική θέση στην πολιτική, προβλέπει, όμως η ηγεμονία τους τελείωσε. Υποστηρίχτηκαν από τη Δύση κατά του εθνικισμού. Επίτηδες υπερτιμήθηκε η «ισλαμική απειλή». Το Ισραήλ (και οι Ευρωπαίοι) έλεγαν μέχρι τώρα ότι είναι η μόνη δημοκρατία στην περιοχή. Και τώρα το Ισραήλ μας λέει ότι όχι, προτιμάει τη σταθερότητα από τη δημοκρατία!
ΑΙΓΥΠΤΟΣ, ΙΣΡΑΗΛ, ΤΟΥΡΚΙΑ, ΚΥΠΡΟΣ
Η αιγυπτιακή επανάσταση δεν μπορεί παρά να θέσει το ζήτημα της συνθήκης ειρήνης με το Ισραήλ. Η Αίγυπτος είναι υποχρεωμένη να κινηθεί. Κανείς στην Αίγυπτο δεν αποδεχόταν αυτά που έκανε ο Μουμπάρακ με το Ισραήλ, τον τρόπο που χειριζόταν το ζήτημα της Γάζας. Οι αιγυπτιακές ελίτ νοιώθουν ταπεινωμένες από την πολιτική του καθεστώτος Μουμπάρακ, στο οποίο, μην ξεχνάτε, στηριζόταν πάρα πολύ το Ισραήλ. Είναι αδύνατο στους Αιγύπτιους να συνεχίσουν την πολιτική που κάνουν στη Γάζα. Θα έχουμε εξέλιξη.
Κανονικά, πιστεύει ο Χαρμπί, οι ΗΠΑ μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτό το θέμα για να προχωρήσουν την πολιτική τους. Υπάρχει μια μεγάλη σύγκρουση, και μεταξύ των Εβραίων, ιδίως της διασποράς, που διερωτώνται που πάνε, ότι κινδυνεύουν να οδηγηθούν στην τρέλλα με την πολιτική του Ισραήλ. Ολόκληρη η ζώνη κινείται, υπάρχει η Τουρκία και το Ιράν, η Αίγυπτος δεν μπορεί να μείνει ακίνητη.
Με τον Νετανιάχου και το «κόμμα του τσαγιού» στις ΗΠΑ θα μπορούσαμε να δούμε και διαφορετική εξέλιξη στο μέλλον; Ο Χαρμπί αμφιβάλλει ότι η Αμερική έχει πια τη δύναμη γι’ αυτό. Το μόνο ατού που εξακολουθεί να διατηρεί η Ουάσιγκτον είναι η αδυναμία Ρωσίας και Κίνας να συγκροτήσουν πολιτικό άξονα.
Και η Τουρκία; Είναι μια «νέα δύναμη», μιλάνε για νεοοθωμανισμό, εγώ βλέπω την επιστροφή στους τουρκόφωνους και τους ‘Αραβες από τους οποίους είχε αποκοπεί. Κάνει πρόοδο στον εκδημοκρατισμό και το κουρδικό, θα μπει αργά ή γρήγορα στην Ευρώπη, δεν έχει άλλη επιλογή. Κι αν μπορέσει η Τουρκία να λύσει το κυπριακό, θα γίνει πολύ ευρύτερα δεκτή.
Υπάρχει μια υπόγεια εξέλιξη της αραβικής πολιτικής σκέψης, που δεν εκδηλώνεται δημόσια, υπέρ της αποδοχής του Ισραήλ. Στο κυπριακό επικρατεί η άποψη ότι πρέπει να τελειώνουμε. Εγώ πάντως, καταλήγει, είμαι πιο παραδοσιακός, δεν είμαι υπέρ των δύο κρατών, θέλω μια ενιαία Κύπρο.
ΕΡΙΚ ΡΟΥΛΩ: Ο ΚΑΝΤΑΦΙ ΘΑ ΜΕΙΝΕΙ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ
Ο Ερίκ Ρουλώ, διανοούμενος, δημοσιογράφος, πρώην Πρέσβης στην Τύνιδα και την ‘Αγκυρα, καλός γνώστης της αραβικής γλώσσας, θεωρείται μια από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές αυθεντίες για το μεσανατολικό. Ως ειδικός απεσταλμένος του Φρανσουά Μιτεράν διαπραγματεύθηκε με τον Καντάφι την αποχώρηση των Λιβύων από το Τσαντ και με την Τεχεράνη την απελευθέρωση των Γάλλων ομήρων στον Λίβανο. Είναι μέλος της Comite de Parrainage tου Δικαστηρίου Russell για την Παλαιστίνη.
Εξαιρετικά εχθρικός προς το λιβυκό καθεστώς, όταν του ζητήσαμε το σχόλιό του για την ομιλία Καντάφι, μας είπε ότι είδε στην τηλεόραση έναν Λίβυο ηγέτη σε κατάσταση πολύ μεγάλης νευρικότητας, σχεδόν υστερίας. Προσέθεσε ότι ο Λίβυος ηγέτης κατά τη γνώμη του δεν πρόκειται να φύγει, δεν θα πάρει κανένα αεροπλάνο, θα οχυρωθεί πιθανώς στον στρατώνα του και θα πολεμήσει. ‘Αλλωστε, μας λέει, κανένας δεν τον θέλει και είναι και τα παιδιά του, όλα διεφθαρμένα μέχρι το κόκκαλο.
Αλλά ο Ερίκ Ρουλώ δεν μασάει τα λόγια του και για τη γαλλική διπλωματία. Αυτό που έχει σήμερα η Γαλλία, μας είπε, δεν είναι διπλωματία. ‘Εχω παρακολουθήσει τον Ντε Γκωλ, τον Πομπιντού, τον Ζισκάρ, τον Μιτεράν. Ποτέ δεν υπήρχε μια τόσο ανεύθυνη κυβέρνηση όσο σήμερα στη Γαλλία. ‘Εχουμε δύο Υπουργούς Εξωτερικών, τον κανονικό και αυτόν που βρίσκεται παρά τω Προέδρω και χειρίζεται τα θέματα χωρίς καλά καλά να ενημερώνει το Και ντ Ορσέ. Ο Πρόεδρος διόρισε έναν δικό του άνθρωπο ως Πρέσβη στην Τυνησία κι αυτός πήγε και προσέβαλε τους δημοσιογράφους. Η Γαλλία ήταν κάποτε «εικόνα» στη Βόρειο Αφρική, σήμερα δεν έχει εκεί κανένα φίλο. Είναι πολύ λυπηρό.
Konstantakoipoulos.blogspot.com
ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΠΕΝΔΥΤΗ, 26.2.2011
Ο Μωχάμεντ Χαρμπί είναι σπάνιος συνδυασμός ανθρώπου της δράσης και διανοούμενου. Από εξεγέρσεις και επαναστάσεις ξέρει όσο λίγοι, αφού, ως μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου (FLN) της Αλγερίας, βρέθηκε στην ηγεσία της Αλγερινής Επανάστασης, μιας από τις πλέον μακρόχρονες και αιματηρές εξεγέρσεις του 20ού αιώνα, με αποφασιστικό ρόλο στη διάλυση της δυτικής αποικιοκρατίας. Εκ των ηγετών της αριστερής πτέρυγας του FLN, που εισήγαγε ένα σύστημα αυτοδιαχείρισης στην Αλγερία μετά την απελευθέρωση, διηύθυνε το όργανο του Μετώπου, τη Revolution Africaine (Aφρικανική Επανάσταση) μέχρι τη σύλληψή του το 1965, στο πραξικόπημα του Μπουμεντιέν. Πέρασε τέσσερα χρόνια στη φυλακή και δύο εκτοπισμένος σε κατ’ οίκον περιορισμό στη Σαχάρα, προτού καταφέρει να δραπετεύσει με μια θεαματική επιχείρηση οργανωμένη από τον ‘Ελληνα επαναστάτη Μιχάλη Ράπτη (Pablo), που έπαιξε επίσης
καίριο ρόλο στην Αλγερινή Επανάσταση. Εγκατεστημένος έκτοτε στη Γαλλία, έγινε Καθηγητής στο Πανεπιστήμιο και έγραψε έξη βιβλία, μεταξύ των οποίων το “FLN, Mirages et Realites”, στις εκδόσεις Jaguar και τα Απομνημονεύματά του στις εκδόσεις Decouverte. Επικοινωνήσαμε μαζί του την περασμένη Τετάρτη και του ζητήσαμε την εκτίμησή του για τις γοργά εξελισσόμενες αραβικές επαναστάσεις.
Πρέπει, μας είπε, να τελειώνουμε με τη θεωρία των «εξωτερικών παραγόντων» που δήθεν μπλοκάρουν τους ‘Αραβες και του ιμπεριαλισμού ως εξήγησης των πάντων. Ασφαλώς οι εξωτερικοί παράγοντες παίζουν σημαντικό ρόλο, ιδίως στις περιμετρικές του Ισραήλ χώρες, οι αραβικές κοινωνίες όμως είναι μπλοκαρισμένες από το εσωτερικό τους. Ποιος είναι ο ρόλος της ισχυρής πατριαρχίας στην πολιτική; Τον ρωτάμε. Πολύ σημαντικός, μας απαντά, γιατί οι κοινωνικές δομές προκαλούν ένα είδος ιστορικής αδράνειας, καθορίζουν τον τρόπο που οι αραβικές κοινωνίες αντιλαμβάνονται τον ρόλο της οικογένειας, της γυναίκας, της εξουσίας και επηρεάζουν επομένως την πολιτική. Αυτό που συμβαίνει τώρα, σε μια χώρα όπως π.χ. η Λιβύη, που στηριζόταν στο σύστημα σχέσεων των φυλών, είναι η έξοδος από τις ιεραρχικές κοινωνίες, τις «κοινωνίες της τάξης». ‘Οσο για τις εξωτερικές επεμβάσεις είναι σήμερα διαφορετικού τύπου.
Πέραν της ισχυρής διεκδίκησης δημοκρατίας και ελευθερίας, δεν διακρίνουμε όμως ένα πολιτικό σχέδιο κάπως συγκροτημένο για το μέλλον, λέμε στον ‘Αραβα επαναστάτη. Πράγματι, μας λέει, δεν έχουμε οργανώσεις επικεφαλής των Επαναστάσεων, άλλωστε κατέστρεψαν τα πολιτικά κόμματα σε όλη την περιοχή, αλλά είναι τα «κοινωνικά μέσα», όπως το Facebook και το Twitter που παίζουν τώρα αυτό τον ρόλο. Το «Αλ Τζαζίρα» ενοποίησε τον αραβικό πολιτικό χώρο. Τις προάλλες, μόλις τελείωσε ο Βασιληάς του Μαρόκου τον λόγο του, άρχισε η παρωδία στο Facebook, όπου τον έβαλαν να λέει: «Εγώ είμαι ο ιδιοκτήτης της χώρας. Εσείς είσαστε σκατά. Εγώ είμαι ο ιδιοκτήτης σας και θα σας δίνω ότι εγώ θέλω». Αυτά ήταν αδιανόητα μέχρι το πρόσφατο παρελθόν. Στην Αίγυπτο, οι στρατιωτικοί συνομιλούν με τους μπλόγκερς. Ταυτόχρονα υπάρχει μακρόχρονη, υπόγεια συσσώρευση, ωρίμανση κοινωνικών αιτημάτων. Εξήντα αιγυπτιακές ενώσεις γυναικών ζήτησαν να συμπεριληφθούν γυναίκες στην συνταγματική επιτροπή.
Δίπλα στις δημοκρατικές διεκδικήσεις έχουμε τις κοινωνικές, τονίζει ο Χαρμπί, όπως στην Τυνησία, όπου σημειώνεται έκρηξη αιτημάτων. Οι επαναστάσεις δεν συνιστούν επανάληψη του φιλελευθερισμού του 18ου και 19ου αιώνα, πάνε μαζί ελευθερία και κοινωνικά δικαιώματα. Οι άνθρωποι ζητούν στέγη, εκπαίδευση, αλλαγή τρόπου διανομής, κοινωνική πρόοδο.
Στην Αίγυπτο ο στρατός ελέγχεται από τις ΗΠΑ, αλλά ήταν ο λαός, όχι ο στρατός πούδιωξε τον Μουμπάρακ. Ο στρατός επιχειρεί να κάνει πολιτική αναχαίτισης (containement) του λαϊκού κινήματος, αλλά δεν θα δουλέψει. Μην ξεχνάτε ότι οι φαντάροι αδελφοποιήθηκαν με τους διαδηλωτές, κι αυτό δεν μπορεί να μην έχει συνέπειες. Βεβαίως οι Αμερικανοί κινητοποιούνται για να αποτρέψουν την επανάληψη του «μοντέλου Κάστρο», όταν δοκίμασαν να χτυπήσουν τη νέα εξουσία και την οδήγησαν αριστερά.
Μιλώντας για την Αλγερία, ο Χαρμπί υπογραμμίζει τα 9.000 επεισόδια ταραχών κατά το 2010, με αιτίες κοινωνικές και τοπικές. Οι άνθρωποι όμως δεν εμπιστεύονται την πολιτική. Αλλά η Αλγερία δεν έχει ακόμα συνέλθει από τον εμφύλιο πόλεμο και το καθεστώς διαθέτει μισό εκατομμύριο άνδρες υπό τα όπλα (στρατός και σώματα ασφαλείας).
Στην ερώτηση για το αν το Ιράν εμπίπτει στην ίδια κατηγορία με τις αραβικές χώρες, ο Χαρμπί απαντά αρνητικά, υπογραμμίζοντας την υποστήριξη των φτωχών στρωμάτων προς το καθεστώς, έστω κι αν δεχθεί κανείς ότι τα εκλογικά αποτελέσματα δεν είναι απολύτως αντιπροσωπευτικά.
ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΜΕΤΑΣΧΗΜΑΤΙΣΜΟΙ
Η Λιβύη και η Ιορδανία είναι δύο χώρες που δεν έχουν μετασχηματισθεί, διατηρούν δομές αρχαϊκές. Οι φυλές κάνουν το παιχνίδι στη Λιβύη και αυτοκυβερνώνται. Η φυλή του Καντάφι κυριαρχεί, θέτει τους όρους διανομής του πλούτου και οργάνωσης του πελατειακού συστήματος και προσφέρει στον Λίβυο ηγέτη μια πραγματική κοινωνική βάση εξουσίας. Ο παράγων των φυλών είναι σημαντικός για την έκβαση της κρίσης, αν και ήδη παρατηρούμε μια αρχή ανυπακοής και των ελίτ.
Το πρόβλημα που τίθεται στη Λιβύη είναι η διαμόρφωση μιας κοινωνίας που αρχίζει την έξοδό της από το σύστημα σχέσεων φυλών.
Το λιβυκό ζήτημα δεν εξαντλείται βέβαια σε διαμάχη φυλών, υπογραμμίζει ο Χαρμπί, αλλά εξελίσσεται ήδη σε «επανάσταση των πόλεων». Υπάρχουν επίσης διαφορές που λειτουργούσαν επί μακρό, όπως με την Κυρηναϊκή, που επηρεάζεται περισσότερο από την Αίγυπτο, όπου εκπαιδεύτηκαν οι περισσότεροι διανοούμενοί της και διέθετε τον μεγαλύτερο αριθμό πολιτικών κομμάτων και ενώσεων. Από κει προερχόταν ο πρώην Υπουργός Εξωτερικών Μανσούρ Κεχία, που διαφώνησε και παραιτήθηκε, για να απαχθεί στην Αίγυπτο και να δολοφονηθεί από το «σύστημα Καντάφι». Το ρήγμα στη Λιβύη είναι πολύ βαθύ.
Πως εξηγούνται οι επαναστάσεις σε δύο σχετικά πλούσιες χώρες, Λιβύη και Μπαχρέιν; Οι προσδοκίες των Αράβων, απαντά ο Χαρμπί, δεν είναι μόνο υλικές, αλλά επίσης η δημοκρατία και η ελευθερία έκφρασης. Και στη Λιβύη, το σύστημα ήταν πιο κλειστό από αλλού. Στον αραβικό κόσμο υπάρχουν νέα κοινωνικά στρώματα, που έχουν καινούριες προσδοκίες, είναι πιο ανοιχτά στον κόσμο, αντιτίθενται στο πελατειακό σύστημα και το σύστημα διανομής του πλούτου.
Και οι σχέσεις του «κινήματος των μπλόγκερς» με τις διάφορες αντίστοιχες φιλοαμερικανικές κινήσεις στη Σερβία και την Ανατολική Ευρώπη, που δραστηριοποιήθηκαν στις «έγρωμες επαναστάσεις». Στη Σερβία μπορεί να ήτανβ αυτό, μας λέει ο Χαρμπί, αλλά οι αραβικές επαναστάσεις δεν έχουν σχέση με την Ανατ. Ευρώπη, εδώ έχουμε αληθινές λαϊκές επαναστάσεις εκτιμά, που υπενθυμίζει ότι αιφνιδιάστηκαν παντού.
Ο παναραβισμός έχει ελπίδα; ‘Όχι, πιστεύει ο Χαρμπί, την είχαν οι Αιγύπτιοι και την έχασαν, υποστηρίζοντας έναν πόλεμο που δεν ήθελαν να κάνουν, απαντάει γελώντας. Οι ισλαμιστές θα έχουν σημαντική θέση στην πολιτική, προβλέπει, όμως η ηγεμονία τους τελείωσε. Υποστηρίχτηκαν από τη Δύση κατά του εθνικισμού. Επίτηδες υπερτιμήθηκε η «ισλαμική απειλή». Το Ισραήλ (και οι Ευρωπαίοι) έλεγαν μέχρι τώρα ότι είναι η μόνη δημοκρατία στην περιοχή. Και τώρα το Ισραήλ μας λέει ότι όχι, προτιμάει τη σταθερότητα από τη δημοκρατία!
ΑΙΓΥΠΤΟΣ, ΙΣΡΑΗΛ, ΤΟΥΡΚΙΑ, ΚΥΠΡΟΣ
Η αιγυπτιακή επανάσταση δεν μπορεί παρά να θέσει το ζήτημα της συνθήκης ειρήνης με το Ισραήλ. Η Αίγυπτος είναι υποχρεωμένη να κινηθεί. Κανείς στην Αίγυπτο δεν αποδεχόταν αυτά που έκανε ο Μουμπάρακ με το Ισραήλ, τον τρόπο που χειριζόταν το ζήτημα της Γάζας. Οι αιγυπτιακές ελίτ νοιώθουν ταπεινωμένες από την πολιτική του καθεστώτος Μουμπάρακ, στο οποίο, μην ξεχνάτε, στηριζόταν πάρα πολύ το Ισραήλ. Είναι αδύνατο στους Αιγύπτιους να συνεχίσουν την πολιτική που κάνουν στη Γάζα. Θα έχουμε εξέλιξη.
Κανονικά, πιστεύει ο Χαρμπί, οι ΗΠΑ μπορούν να χρησιμοποιήσουν αυτό το θέμα για να προχωρήσουν την πολιτική τους. Υπάρχει μια μεγάλη σύγκρουση, και μεταξύ των Εβραίων, ιδίως της διασποράς, που διερωτώνται που πάνε, ότι κινδυνεύουν να οδηγηθούν στην τρέλλα με την πολιτική του Ισραήλ. Ολόκληρη η ζώνη κινείται, υπάρχει η Τουρκία και το Ιράν, η Αίγυπτος δεν μπορεί να μείνει ακίνητη.
Με τον Νετανιάχου και το «κόμμα του τσαγιού» στις ΗΠΑ θα μπορούσαμε να δούμε και διαφορετική εξέλιξη στο μέλλον; Ο Χαρμπί αμφιβάλλει ότι η Αμερική έχει πια τη δύναμη γι’ αυτό. Το μόνο ατού που εξακολουθεί να διατηρεί η Ουάσιγκτον είναι η αδυναμία Ρωσίας και Κίνας να συγκροτήσουν πολιτικό άξονα.
Και η Τουρκία; Είναι μια «νέα δύναμη», μιλάνε για νεοοθωμανισμό, εγώ βλέπω την επιστροφή στους τουρκόφωνους και τους ‘Αραβες από τους οποίους είχε αποκοπεί. Κάνει πρόοδο στον εκδημοκρατισμό και το κουρδικό, θα μπει αργά ή γρήγορα στην Ευρώπη, δεν έχει άλλη επιλογή. Κι αν μπορέσει η Τουρκία να λύσει το κυπριακό, θα γίνει πολύ ευρύτερα δεκτή.
Υπάρχει μια υπόγεια εξέλιξη της αραβικής πολιτικής σκέψης, που δεν εκδηλώνεται δημόσια, υπέρ της αποδοχής του Ισραήλ. Στο κυπριακό επικρατεί η άποψη ότι πρέπει να τελειώνουμε. Εγώ πάντως, καταλήγει, είμαι πιο παραδοσιακός, δεν είμαι υπέρ των δύο κρατών, θέλω μια ενιαία Κύπρο.
ΕΡΙΚ ΡΟΥΛΩ: Ο ΚΑΝΤΑΦΙ ΘΑ ΜΕΙΝΕΙ ΜΕΧΡΙ ΤΟ ΤΕΛΟΣ
Ο Ερίκ Ρουλώ, διανοούμενος, δημοσιογράφος, πρώην Πρέσβης στην Τύνιδα και την ‘Αγκυρα, καλός γνώστης της αραβικής γλώσσας, θεωρείται μια από τις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές αυθεντίες για το μεσανατολικό. Ως ειδικός απεσταλμένος του Φρανσουά Μιτεράν διαπραγματεύθηκε με τον Καντάφι την αποχώρηση των Λιβύων από το Τσαντ και με την Τεχεράνη την απελευθέρωση των Γάλλων ομήρων στον Λίβανο. Είναι μέλος της Comite de Parrainage tου Δικαστηρίου Russell για την Παλαιστίνη.
Εξαιρετικά εχθρικός προς το λιβυκό καθεστώς, όταν του ζητήσαμε το σχόλιό του για την ομιλία Καντάφι, μας είπε ότι είδε στην τηλεόραση έναν Λίβυο ηγέτη σε κατάσταση πολύ μεγάλης νευρικότητας, σχεδόν υστερίας. Προσέθεσε ότι ο Λίβυος ηγέτης κατά τη γνώμη του δεν πρόκειται να φύγει, δεν θα πάρει κανένα αεροπλάνο, θα οχυρωθεί πιθανώς στον στρατώνα του και θα πολεμήσει. ‘Αλλωστε, μας λέει, κανένας δεν τον θέλει και είναι και τα παιδιά του, όλα διεφθαρμένα μέχρι το κόκκαλο.
Αλλά ο Ερίκ Ρουλώ δεν μασάει τα λόγια του και για τη γαλλική διπλωματία. Αυτό που έχει σήμερα η Γαλλία, μας είπε, δεν είναι διπλωματία. ‘Εχω παρακολουθήσει τον Ντε Γκωλ, τον Πομπιντού, τον Ζισκάρ, τον Μιτεράν. Ποτέ δεν υπήρχε μια τόσο ανεύθυνη κυβέρνηση όσο σήμερα στη Γαλλία. ‘Εχουμε δύο Υπουργούς Εξωτερικών, τον κανονικό και αυτόν που βρίσκεται παρά τω Προέδρω και χειρίζεται τα θέματα χωρίς καλά καλά να ενημερώνει το Και ντ Ορσέ. Ο Πρόεδρος διόρισε έναν δικό του άνθρωπο ως Πρέσβη στην Τυνησία κι αυτός πήγε και προσέβαλε τους δημοσιογράφους. Η Γαλλία ήταν κάποτε «εικόνα» στη Βόρειο Αφρική, σήμερα δεν έχει εκεί κανένα φίλο. Είναι πολύ λυπηρό.
Konstantakoipoulos.blogspot.com
ΚΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΠΕΝΔΥΤΗ, 26.2.2011
Τρίτη 1 Μαρτίου 2011
AINIΓΜΑΤΑ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΕΩΝ ΚΑΙ ΣΧΕΔΙΑ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΝ
Tου Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου
Υπάρχουν δύο βεβαιότητες για τις αραβικές επαναστάσεις: α) ότι διαθέτουν το στοιχείο της γνήσιας λαϊκής εξέγερσης, β) ότι όποιο καθεστώς και αν επικρατήσει τελικά σε αυτές τις χώρες, θα είναι υποχρεωμένο να λαμβάνει υπόψιν του τις διαθέσεις των λαϊκών μαζών στα πολιτικά, κοινωνικά και εθνικά θέματα. Ο φόβος που προκαλούσαν στους ‘Αραβες οι δεσπότες τους τελείωσε. Οι λαοί είχαν τη συγκλονιστική εμπειρία του ότι μπόρεσαν να ανατρέψουν καθεστώτα όπως του Μπεν Αλί και του Μουμπάρακ, και θα χρειαζόντουσαν ποταμοί αίματος για να ξανασυσταθεί το Βασίλειο του Φόβου και της Απάθειας.
Μέχρις εκεί όμως, γιατί πιο πέρα αρχίζουν οι αβεβαιότητες. Η κατάσταση στη Λιβύη εξελίσσεται ήδη διαφορετικά, προς μια μορφή εμφυλίου πολέμου. Οι δύο πλευρές δείχνουν αποφασισμένες να νικήσουν ή να πεθάνουν. Ο Μουμπάρακ και ο Μπεν Αλί ήταν μαριονέττες των Αμερικανών και των Γάλλων. Οι στρατοί τους, σε μεγάλο βαθμό ελεγχόμενοι από την Ουάσιγκτον. Δεν είναι αυτή η περίπτωση του Καντάφι, που, παρά τον μεγάλο συμβιβασμό του με τους δυτικούς πριν από 10 χρόνια, διατηρούσε μια ανεξάρτητη βάση εξουσίας. Στην περίπτωση εξάλλου της Λιβύης καλό είναι να διατηρεί κανείς μια επιφύλαξη, δεδομένου ότι έχουμε πολύ λίγες αξιόπιστες πληροφορίες για το τι πραγματικά γίνεται στο εσωτερικό της χώρας. Είδαμε πολύ καλά, για παράδειγμα στις περιπτώσεις της ανατροπής Τσαουσέσκου, του κανονιοβολισμού της ρωσικής Βουλής από τον Γέλτσιν, των πολέμων στη Γιουγκοσλαβία και το Ιράκ, του Ισραήλ, ότι τα μεγάλα δυτικά ΜΜΕ, αλαζονικά αυτοπαρουσιαζόμενα ως θεματοφύλακες της «αντικειμενικής πληροφόρησης» μπορούν να μας γεμίσουν με σωρό από ψέμματα και παραποιήσεις της πραγματικότητας. Τις τελευταίες ημέρες επιχειρούν να παρουσιάσουν το Καντάφι περίπου ως ενσάρκωση του διαβόλου. Δεν έχει κανείς οποιαδήποτε διάθεση να υπερασπιστεί ένα πλήρως εκφυλισμένο, εδώ και πολύ καιρό καθεστώς, που ήδη άλλωστε από την αρχή έθετε πρόβλημα, από αυτό το σημείο όμως μέχρι να εμφανίζει τον Λίβυο ηγέτη ως ικανό να καταστρέψει όλο τον κόσμο με την τρομοκρατία και τους μετανάστες, όπως λένε τώρα οι δυτικές τηλεοράσεις, υπάρχει μια διαφορά.
‘Ηδη, σε ορισμένους δυτικούς κύκλους συζητείται το ενδεχόμενο στρατιωτικής επέμβασης κάποιας μορφής στη Λιβύη. Το Περού, μια άσχετη χώρα της Λατινικής Αμερικής, με κυβέρνηση πολύ φιλική προς την Ουάσιγκτον, ζήτησε επιβολή απαγόρευσης πτήσεων. Η Γουώλ Στρητ Τζόρναλ ζήτησε να «ξεμπερδεύουμε με τον Καντάφι». Ο σύμβουλος του Γάλλου Προέδρου Γκενό ζήτησε δράση πέραν των οικονομικών κυρώσεων, μια προοπτική στην οποία φαίνεται να αντιδρά ο Μπερλουσκόνι. Η κάλυψη των λιβυκών από τον μεγάλο δυτικό τύπο και τις τηλεοράσεις μπορεί να φτιάξει το κλίμα που προϋποθέτει μια στρατιωτική επέμβαση. Το δεύτερο «σενάριο» που αρχίζει και συζητείται διεθνώς, είναι αυτό μιας ενδεχόμενης «διάσπασης» της Λιβύης. Από τις λεγόμενες «απελευθερωμένες» περιοχές της Κυρηναϊκής υπάρχουν αναφορές για αντικατάσταση των λιβυκών σημαιών με τα σύμβολα του βασιληά Ιντρίς και, σε μερικές περιοχές, για κατάληψη της εξουσίας από ισλαμιστές. Το τελευταίο αυτό, παραδόξως, δεν πανικοβάλλει, ως θα όφειλε, τον δυτικο τύπο, κάθε άλλο!
Η στρατηγική της Ουάσιγκτον (Ομπάμα-Μπρζεζίνσκι) είναι η κατά το δυνατόν ομαλότερη μετάβαση σε φιλοδυτικά κατά βάσιν καθεστώτα. Εργαλεία αυτής της πολιτικής της «γέφυρας», αντίστοιχης με αυτή που εφήρμοσαν στην Ελλάδα το 1974 και την Ισπανία το 1975, είναι η «διεθνής των ΜΚΟ» που «εκπαίδευσε» τους μεσοαστούς νέους μπλόγκερς σε Αίγυπτο και Τυνησία, ο Μπαραντέι και οι αραβικοί στρατοί. Υπάρχουν βεβαίως και οι σκληροπυρηνικοί Ισραηλινοί που αποβλέπουν εδώ και δεκαετίες, ρητά, στην αποσύνθεση του αραβομουσουλμανικού κόσμου, κατά τα πρότυπα που έθεσαν, πριν από όλους στη νεώτερη εποχή, οι Βρετανοί ιμπεριαλιστές. Την τάση αποσύνθεσης τη διακρίνει κανείς στη διάσπαση του Σουδάν, στο φλερτ με τους Κούρδους, στη ντε φάκτο διάλυση του Ιράκ ως ενιαίου κράτους κ.ο.κ. Το τι βέβαια θα γίνει στην πραγματικότητα, το επηρεάζουν, αλλά δεν το καθορίζουν σχεδόν ποτέ αυτοί που εκπονούν τα σχέδια και τα σενάρια.
Konstantakopoulos.blogspot.com
kosmos tou ependiti, 26 2 2011
Υπάρχουν δύο βεβαιότητες για τις αραβικές επαναστάσεις: α) ότι διαθέτουν το στοιχείο της γνήσιας λαϊκής εξέγερσης, β) ότι όποιο καθεστώς και αν επικρατήσει τελικά σε αυτές τις χώρες, θα είναι υποχρεωμένο να λαμβάνει υπόψιν του τις διαθέσεις των λαϊκών μαζών στα πολιτικά, κοινωνικά και εθνικά θέματα. Ο φόβος που προκαλούσαν στους ‘Αραβες οι δεσπότες τους τελείωσε. Οι λαοί είχαν τη συγκλονιστική εμπειρία του ότι μπόρεσαν να ανατρέψουν καθεστώτα όπως του Μπεν Αλί και του Μουμπάρακ, και θα χρειαζόντουσαν ποταμοί αίματος για να ξανασυσταθεί το Βασίλειο του Φόβου και της Απάθειας.
Μέχρις εκεί όμως, γιατί πιο πέρα αρχίζουν οι αβεβαιότητες. Η κατάσταση στη Λιβύη εξελίσσεται ήδη διαφορετικά, προς μια μορφή εμφυλίου πολέμου. Οι δύο πλευρές δείχνουν αποφασισμένες να νικήσουν ή να πεθάνουν. Ο Μουμπάρακ και ο Μπεν Αλί ήταν μαριονέττες των Αμερικανών και των Γάλλων. Οι στρατοί τους, σε μεγάλο βαθμό ελεγχόμενοι από την Ουάσιγκτον. Δεν είναι αυτή η περίπτωση του Καντάφι, που, παρά τον μεγάλο συμβιβασμό του με τους δυτικούς πριν από 10 χρόνια, διατηρούσε μια ανεξάρτητη βάση εξουσίας. Στην περίπτωση εξάλλου της Λιβύης καλό είναι να διατηρεί κανείς μια επιφύλαξη, δεδομένου ότι έχουμε πολύ λίγες αξιόπιστες πληροφορίες για το τι πραγματικά γίνεται στο εσωτερικό της χώρας. Είδαμε πολύ καλά, για παράδειγμα στις περιπτώσεις της ανατροπής Τσαουσέσκου, του κανονιοβολισμού της ρωσικής Βουλής από τον Γέλτσιν, των πολέμων στη Γιουγκοσλαβία και το Ιράκ, του Ισραήλ, ότι τα μεγάλα δυτικά ΜΜΕ, αλαζονικά αυτοπαρουσιαζόμενα ως θεματοφύλακες της «αντικειμενικής πληροφόρησης» μπορούν να μας γεμίσουν με σωρό από ψέμματα και παραποιήσεις της πραγματικότητας. Τις τελευταίες ημέρες επιχειρούν να παρουσιάσουν το Καντάφι περίπου ως ενσάρκωση του διαβόλου. Δεν έχει κανείς οποιαδήποτε διάθεση να υπερασπιστεί ένα πλήρως εκφυλισμένο, εδώ και πολύ καιρό καθεστώς, που ήδη άλλωστε από την αρχή έθετε πρόβλημα, από αυτό το σημείο όμως μέχρι να εμφανίζει τον Λίβυο ηγέτη ως ικανό να καταστρέψει όλο τον κόσμο με την τρομοκρατία και τους μετανάστες, όπως λένε τώρα οι δυτικές τηλεοράσεις, υπάρχει μια διαφορά.
‘Ηδη, σε ορισμένους δυτικούς κύκλους συζητείται το ενδεχόμενο στρατιωτικής επέμβασης κάποιας μορφής στη Λιβύη. Το Περού, μια άσχετη χώρα της Λατινικής Αμερικής, με κυβέρνηση πολύ φιλική προς την Ουάσιγκτον, ζήτησε επιβολή απαγόρευσης πτήσεων. Η Γουώλ Στρητ Τζόρναλ ζήτησε να «ξεμπερδεύουμε με τον Καντάφι». Ο σύμβουλος του Γάλλου Προέδρου Γκενό ζήτησε δράση πέραν των οικονομικών κυρώσεων, μια προοπτική στην οποία φαίνεται να αντιδρά ο Μπερλουσκόνι. Η κάλυψη των λιβυκών από τον μεγάλο δυτικό τύπο και τις τηλεοράσεις μπορεί να φτιάξει το κλίμα που προϋποθέτει μια στρατιωτική επέμβαση. Το δεύτερο «σενάριο» που αρχίζει και συζητείται διεθνώς, είναι αυτό μιας ενδεχόμενης «διάσπασης» της Λιβύης. Από τις λεγόμενες «απελευθερωμένες» περιοχές της Κυρηναϊκής υπάρχουν αναφορές για αντικατάσταση των λιβυκών σημαιών με τα σύμβολα του βασιληά Ιντρίς και, σε μερικές περιοχές, για κατάληψη της εξουσίας από ισλαμιστές. Το τελευταίο αυτό, παραδόξως, δεν πανικοβάλλει, ως θα όφειλε, τον δυτικο τύπο, κάθε άλλο!
Η στρατηγική της Ουάσιγκτον (Ομπάμα-Μπρζεζίνσκι) είναι η κατά το δυνατόν ομαλότερη μετάβαση σε φιλοδυτικά κατά βάσιν καθεστώτα. Εργαλεία αυτής της πολιτικής της «γέφυρας», αντίστοιχης με αυτή που εφήρμοσαν στην Ελλάδα το 1974 και την Ισπανία το 1975, είναι η «διεθνής των ΜΚΟ» που «εκπαίδευσε» τους μεσοαστούς νέους μπλόγκερς σε Αίγυπτο και Τυνησία, ο Μπαραντέι και οι αραβικοί στρατοί. Υπάρχουν βεβαίως και οι σκληροπυρηνικοί Ισραηλινοί που αποβλέπουν εδώ και δεκαετίες, ρητά, στην αποσύνθεση του αραβομουσουλμανικού κόσμου, κατά τα πρότυπα που έθεσαν, πριν από όλους στη νεώτερη εποχή, οι Βρετανοί ιμπεριαλιστές. Την τάση αποσύνθεσης τη διακρίνει κανείς στη διάσπαση του Σουδάν, στο φλερτ με τους Κούρδους, στη ντε φάκτο διάλυση του Ιράκ ως ενιαίου κράτους κ.ο.κ. Το τι βέβαια θα γίνει στην πραγματικότητα, το επηρεάζουν, αλλά δεν το καθορίζουν σχεδόν ποτέ αυτοί που εκπονούν τα σχέδια και τα σενάρια.
Konstantakopoulos.blogspot.com
kosmos tou ependiti, 26 2 2011
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)