"ΠΑΛΗΑ" (ευρωπαϊκή) ΚΑΤΑ "ΝΕΑΣ" (αμερικανικής) ΕΥΡΩΠΗΣ ΜΕ ΑΦΟΡΜΗ ΤΗΝ ΕΝΤΑΞΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΚΙΑΣ

Το περίγραμμα μιας νέας ενδοευρωπαϊκής «πόλωσης» αρχίζει τώρα να αχνοφαίνεται, μιας «πόλωσης» ανάλογης, με κάποιες παραλλαγές, αυτής που σημειώθηκε εξαιτίας του πολέμου στο Ιράκ, το 2003, ανάμεσα σε οπαδούς της «παληάς», «ευρωπαϊκής» και οπαδούς της «νέας», «αμερικανικής» Ευρώπης. Αιτία, η αποκλίνουσα στάση έναντι της τουρκικής ένταξης, ενόψει της αξιολόγησης του Δεκέμβρη, που θεωρείται εξαιρετικά κρίσιμη για το μέλλον της υποψηφιότητας της ‘Αγκυρας και όπου κύριο ρόλο θα διαδραματίσει το κυπριακό.

Παραδόξως, δεν είναι Ελλάδα και Κύπρος που «πρωταγωνιστούν» στην ήδη εκκινήσασα στο παρασκήνιο διπλωματική μάχη, ως υποκείμενα τουλάχιστον και όχι αντικείμενα έξωθεν πιέσεων. Η Κυρία Μπακογιάννη και ο κ. Χριστόφιας προφήτεψαν μάλιστα εσχάτως «δύσκολες μέρες» μέχρι τον Δεκέμβρη, δεν εξήγησαν όμως γιατί θα έρθουν. Θεωρητικώς τουλάχιστον, και από όσα μας έχουν πει οι ίδιοι, η τουρκική ενταξιακή πορεία είναι η «χρυσή ευκαιρία» της Αθήνας και της Λευκωσίας να πιέσουν την ‘Αγκυρα για λύση των ζητημάτων τους, όχι να πιεσθούν οι ίδιες από την ‘Αγκυρα, όπως συμβαίνει ή φοβούνται ότι θα συμβεί!

Στη Γερμανία, η Καγκελλάριος Μέρκελ κατέστησε ήδη, στην καμπάνια για τις ευρωεκλογές, την αντίθεση στην τουρκική ένταξη, διακριτικά, αλλά με σαφήνεια, βασικό στοιχείο της πολιτικής πλατφόρμας της και λίγο απέχει πλέον από το να αναβαθμίσει την αντίθεση αυτή σε επίσημο προγραμματικό στοιχείο της γερμανικής δεξιάς. Το γερμανικό κατεστημένο, όλο και σαφέστερα, εκτιμά ότι δεν μπορεί να καταβάλει το κόστος μιας αέναα διευρυνόμενης Ευρώπης, ιδίως σε περίοδο οικονομικής κρίσης, διαπιστώνει την παράλυση της ΕΕ εξαιτίας της προηγούμενης διεύρυνσης και δεν επιθυμεί να γίνει η Τουρκία, λόγω του πληθυσμού της, το σημαντικότερο κράτος-μέλος της ‘Ενωσης. Αυτά ήταν προφανή και στο παρελθόν, όπως όμως έγραψε και ο ... Γερμανός Καρλ Μαρξ, μια ιδιότητα της συνείδησης είναι να καθυστερεί έναντι του είναι.

Στη γειτονική Γαλλία, ο Νικολά Σαρκοζί επιδίδεται και στο θέμα αυτό στον οπορτουνισμό που τόσο ταιριάζει στην ιδιοσυγκρασία του. Τη μια κλείνει το μάτι στην Τουρκία, ακριβέστερα στις ΗΠΑ και το Ισραήλ που την υποστηρίζουν, την άλλη στους ψηφοφόρους του. Ο Φρανσουά Μιτεράν τους είπε ότι «η Γαλλία είναι η πατρίδα μας, η Ευρώπη το μέλλον μας», κι αυτοί δεν καταλαβαίνουν τώρα γιατί πρέπει, ήδη ταλαιπωρημένοι από το ισχυρό ευρώ και τους «Πολωνούς υδραυλικούς», να «παντρευτούν» με το ζόρι και τους Τούρκους – «μακριά κι αγαπημένοι» είναι η σταθερά κυρίαρχη άποψη ελίτ και κοινής γνώμης στη Γαλλία.

Ο κύριος άξονας βεβαίως της πολιτικής του Προέδρου Σαρκοζί είναι η ευθυγράμμιση της γαλλικής με την αμερικανική και ισραηλινή εξωτερική-αμυντική πολιτική, γεγονός που, σε συνδυασμό με τα γαλλικά οικονομικά συμφέροντα, τον υποχρεώνει να μετριάζει τον οίστρο του κατά της ένταξης, παρά και την «προσωπική παθιασμένη αντίθεσή του στην ιδέα», που διαπιστώνουν κατά καιρούς συνομιλητές του. ‘Ετσι, τη μια καταργεί το άρθρο του συντάγματος που επέβαλε δημοψήφισμα για την τουρκική ένταξη, την άλλη εκστρατεύει λάβρος εναντίον της. Πόσο μάλλον που η αντίθεσή του συνιστά και μείζον πολιτικό όπλο κατά της αριστεράς που, αναπτερωμένη από τη νίκη της «καλής Αμερικής» του Ομπάμα, εξακολουθεί να υποστηρίζει με φανατισμό (και εις βάρος της) τα «ιδεολογήματα» της «ευτυχούς παγκοσμιοποίησης» που βασίλευαν στη δεκαετία του 1990.

Γάλλοι και Γερμανοί έχουν επανειλημμένως βολιδοσκοπήσει την Αθήνα για μια συμμαχία μαζί τους, αλλά συνάντησαν τείχος φανατικής υποστήριξης προς την τουρκική ένταξη που τους εξέπληξε. «Δεν σας πιστεύουμε, δεν είσαστε ειλικρινείς ότι θέλετε την ένταξη της Τουρκίας, για άλλους λόγους το κάνετε», λένε κατά καιρούς στους ‘Ελληνες συνομιλητές τους. ‘Οσο για την Κύπρο, τα πράγματα μοιάζουν ακόμα χειρότερα, αφού οι σχέσεις του Παρισιού με τη Λευκωσία μόνο στο καλύτερο σημείο τους δεν βρίσκονται, παρόλο που η Κύπρος αν χρειαστεί τίποτα στο Συμβούλιο Ασφαλείας σε Μόσχα, Παρίσι και Πεκίνο θα τρέχει πάλι (Τα παράδοξα δεν σταματούν εδώ, γιατί την ίδια στιγμή η Κύπρος διαθέτει άριστες σχέσεις με το Λονδίνο, που οδηγούν όμως στο να πιέζεται έντονα σε όλα τα μέτωπα από τη Βρετανία! Ελλαδική και κυπριακή διπλωματία είναι καμμιά φορά τόσο περίπλοκες, που θα σάστιζαν και τον Μέτερνιχ ακόμα).

Θα περίμενε κανείς, αφού η Ελλάδα δεν συμμαχεί με τον ένα υπό διαμόρφωση πόλο, να ... «εξαργυρώσει» τουλάχιστον την υποστήριξή της στον άλλο. Ούτε αυτό γίνεται όμως, το αντίθετο! Οι «καρπαζιές» πέφτουν «σύννεφο» από αυτή τη μεριά. Ο Πρόεδρος Ομπάμα συνεχάρη τους Τούρκους, μιλώντας στη Μεγάλη Εθνοσυνέλευσή τους, για τον θρίαμβό τους επί των Ελλήνων στη Μικρασία και η Υπουργός του των Εξωτερικών ζήτησε την άρση της «απομόνωσης» των Τουρκοκυπρίων! Ο Καρλ Μπιλντ κατηγόρησε την Ελλάδα, στην οποία επεβλήθη δικτατορία από τις ΗΠΑ για να «λυθεί» το κυπριακό, ως υπεύθυνη της τουρκικής εισβολής του 1974, χωρίς μάλιστα να του απαντήσει ουσιαστικά κανείς! Ο κ. Χριστόφιας βλέπει ότι, παρά τις μείζονες παραχωρήσεις που ήδη έκανε στις διαπραγματεύσεις, του ζητάνε τώρα ακόμα μεγαλύτερες, θέτοντας εν αμφιβόλω το αν τελικά θα καταλήξουν σε κάποια μορφή βιώσιμου, ανεξάρτητου και δημοκρατικού κράτους. Ελλάδα και Κύπρος αντιμετωπίζουν εκφοβιστικές πτήσεις και διεκδικήσεις σε Αιγαίο και Ανατ. Μεσόγειο. Και είναι βεβαίως εκτός των ειδικών «γκρουπ» που έχουν συσταθεί από τη Σουηδία, με βρετανική υποστήριξη και συμμετοχή σημαντικών κρατών της «Νέας Ευρώπης», για να προωθήσουν την τουρκική ένταξη και τη λύση του κυπριακού. Μάταια η ελληνίδα Υπουργός Εξωτερικών διαβεβαιώνει τη Χουριέτ για το πόσο ειλικρινής είναι η ελληνική υποστήριξη προς την τουρκική ένταξη. Ακταιωρούς στην Κάλυμνο και εικονικούς βομβαρδισμούς στο Φαρμακονήσι παίρνει ως απάντηση!

Και όμως, δεν θάπρεπε νάναι έτσι - και οι Τούρκοι το γνωρίζουν άριστα! Γνωρίζουν δηλαδή ότι η Κύπρος κατ’ αρχήν και η Ελλάδα επίσης έχουν στα χέρια τους το «κλειδί» για την πρόοδο της τουρκικής ένταξης, μόνο που αυτό το «κλειδί» μετετράπη κατά «μαγικό» τρόπο σε μοχλό πίεσης για να λύσουν τα προβλήματα κατά τρόπο συμβατό με τις τουρκικές επιδιώξεις. Στο τελευταίο discussion paper του τουρκικού Κέντρου Μελετών Οικονομικής και Εξωτερικής Πολιτικής (EDEM), o Καθηγητής Ατίλα Εράλπ, δεν καταφέρνει να αποκρύψει τη σημασία που έχει για την Τουρκία η επίλυση του κυπριακού και την ελπίδα του να κινητοποιηθούν υπέρ των τουρκικών θέσεων (όπως ήδη γίνεται) ΕΕ και κυβέρνηση Ομπάμα. Υπογραμμίζει τη σημασία να γίνει αυτό τώρα σε πνεύμα «αναλογικότητας και συμβιβασμού», ανάλογο των ιδεών του Σερ Χάνεϊ, εμπνευστή και αριχτέκτονα του Σχεδίου Ανάν. Ο Καθηγητής Εράλπ διαφημίζει μια τέτοια λύση ως τη μεγάλη «success story» που χρειάζεται η ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, αφήνοντας όμως καθαρά να διαφανεί ότι αυτή είναι η “success story” που χρειάζεται η ‘Αγκυρα. Παραδέχεται ότι ο χρόνος δεν είναι στην πλευρά των Τουρκοκυπρίων, ενώ ομολογεί τον μεγάλο φόβο της ‘Αγκυρας ότι η κυπριακή ηγεσία κι ο λαός μπορούν να σκεφτούν ότι ο χρόνος, αντίθετα, είναι με τη δική τους πλευρά και να μη βιαστούν να καταλήξουν σε λύση!

Η διπλωματία των Ερντογάν και Νταβούτογλου σηματοδοτεί τρόπον τινά την ενηλικίωση και σχετική αυτονόμηση έναντι των ΗΠΑ μιας Τουρκίας που έπαιζε, στις δεκαετίες του 1950 και 1960 τον ρόλο της στρατιωτικής αιχμής τους στη Μέση Ανατολή. Η Ελλάδα βρίσκεται μάλλον στην αντίστροφη πορεία...