Διπλωμάτες και διεθνής παρουσία της Ελλάδας

Συνέντευξη του Γιώργου Αϋφαντή, εκπροσώπου της 'Ενωσης Διπλωματικών Υπαλλήλων στον Δημήτρη Κωνσταντακόπουλο. Δημοσιεύτηκε στις 14. 8.09 στον "Κόσμο του Επενδυτή".

Ερ. K. Αϋφαντή, όπως αντιλαμβάνομαι η Υπουργός Εξωτερικών ικανοποίησε ένα από τα αιτήματά σας. Έχουν εξομαλυνθεί οι σχέσεις σας;

Απ. Με διάταξη του Ν.3578/2009 που ψήφισε το Β΄ θερινό Τμήμα της Βουλής, καταργείται από 1/1/2010 για τους υπαλλήλους του ΥΠΕΞ η φορολόγηση της αποζημίωσης που λαμβάνουμε για να ανταποκριθούμε στα αυξημένα έξοδα διαβίωσής μας στο εξωτερικό. Υπήρχαν, άλλωστε, πάνω από 100 Αποφάσεις δικαστηρίων, του Σ.τ.Ε. συμπεριλαμβανομένου, που δικαίωναν προσφυγές συναδέλφων. Υπήρξε, λοιπόν προσαρμογή της Κυβέρνησης στην συνταγματική νομιμότητα, ύστερα από ένα 2ετή, σκληρό διεκδικητικό αγώνα, τον οποίο η ‘Ενωση Διπλωματικών Υπαλλήλων ξεκίνησε και διεξήγαγε μόνη της. Ακούσαμε πολλά «αποκλείεται!» αλλά τελικά κατίσχυσε η επιμονή μας και το δίκαιο του αιτήματος. Ωστόσο, οι μείζονες θεσμικές και οικονομικές μας διεκδικήσεις δεν έχουν ικανοποιηθεί. Συνεχίζουμε τις προσπάθειές μας.


Ερ. Είναι αρκετά ασυνήθιστο για ένα συνδικάτο Διπλωματών να έρχεται σε τόσο ευθεία σύγκρουση με την Υπουργό Εξωτερικών, όπως εσείς με την υπόθεση Siemens. Μήπως ήταν υπερβολική η εμπλοκή σας στο θέμα; Είσαστε ικανοποιημένοι από την εξέλιξη της υπόθεσης;

Απ. Εξ ορισμού οι διπλωμάτες είναι επιτελικοί, στενοί συνεργάτες της εκάστοτε πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΞ. Δεν επιδιώκουμε εμείς σύγκρουση αλλά συνεργασία. Όμως, δεν διστάσαμε να πούμε την άποψή μας όταν, ένα πρωί, μάθαμε ξαφνικά ότι η έλλειψη πολιτικής κρίσης, τα αργά ανακλαστικά και νωχέλεια που τάχα χαρακτηρίζουν τους Έλληνες διπλωμάτες επέτρεψαν στον φυγόδικο Καραβέλα να διαφύγει στο εξωτερικό. Υπερασπίσαμε, συνεπώς, την επαγγελματική μας υπόληψη αλλά και τους συναδέλφους που άδικα κατηγορήθηκαν για να καλυφθούν αλλότριες ευθύνες. Και το πράξαμε με τρόπο που θα πρέπει να έπεισε τους δύσπιστους ότι και πολιτική κρίση διαθέτουμε και ταχύτητα αντίδρασης και σθένος. Όσοι θεωρούσαν ότι οι Έλληνες διπλωμάτες παραδοσιακά εκφράζονται με πειθήνιες και βαθύτατες υποκλίσεις προς πάσα κατεύθυνση, είχαν μια ευκαιρία ν’ αναθεωρήσουν την άποψή τους.


Ερ. Ωστόσο κάποιοι ίσως έμειναν με την αίσθηση ότι έχετε υπεισέλθη σε μία σύγκρουση προσωπικού χαρακτήρα με την πολιτική ηγεσία. Υπάρχει και σε τι οφείλεται σύγκρουση μεταξύ πολιτικής ηγεσίας και διπλωματών;

Απ. Δεν τίθεται ζήτημα σύγκρουσης και δη σε προσωπική βάση με την κα Υπουργό. Η αντίθεσή μας δεν αφορά πρόσωπα. Αφορά την ακολουθούμενη πολιτική, της οποίας παράπλευρη όσο και αναπόφευκτη συνέπεια είναι η περιθωριοποίηση της Διπλωματικής Υπηρεσίας. Και ακόμη περισσότερο, η υποκατάσταση της Διπλωματικής Υπηρεσίας από μια μικρή προσωποπαγή ομάδα υπηρεσιακών και εξω-υπηρεσιακών παραγόντων. Προς την κατεύθυνση αυτή λειτουργούν επίσης η συστηματική μισθολογική μας υποβάθμιση, όπως και η συνεχής μεταφορά πόρων από την άσκηση εξωτερικής πολιτικής στην προώθηση δημοσίων σχέσεων .
Οι Έλληνες διπλωμάτες δεν μπορεί ν’ αντιμετωπίζονται από τις εκάστοτε πολιτικές ηγεσίες περίπου σαν οδηγοί αγοραίων οχημάτων, στους οποίους δεν πέφτει λόγος ούτε για τον προορισμό ούτε για την διαδρομή. Τα προβλήματα των διεθνών σχέσεων της Ελλάδας έχουν ιστορικό βάθος και μόνο η Διπλωματική Υπηρεσία επιτρέπει τον χειρισμό τους στην βάση της ιστορίας τους, της πολυπλοκότητάς τους και της διαφύλαξης των διαχρονικών εθνικών συμφερόντων που διακυβεύονται σε κάθε πρόβλημα. Εν ολίγοις, ο χειρισμός των προβλημάτων αυτών στην βάση των εισηγήσεων αλλά και της υλοποίησης που εξασφαλίζουν οι δεξιότητες και η συλλογική εμπειρία της Διπλωματικής Υπηρεσίας είναι η μόνη ασφαλής και ενδεδειγμένη οδός.
Αντίθετα, ούτε στο Κυπριακό ούτε στα Ελληνο-Τουρκικά, ούτε στο Μεσανατολικό, ούτε πουθενά είναι χρήσιμοι ή απαραίτητοι οι διπλωμάτες, όταν τα ζητήματα αυτά προσεγγίζονται σε επικοινωνιακή βάση και με όρους δημοσίων σχέσεων. Με στόχο όχι την αντιμετώπιση και επίλυσή τους αλλά την προώθηση επί μέρους προσωπικών στοχεύσεων ή την εξυπηρέτηση σκοπιμοτήτων της στιγμής. Τότε, βεβαίως θα υπάρχει αντίθεση των διπλωματών με την όποια πολιτική ηγεσία, ανεξαρτήτως προσώπων!


Ερ. Κύριε Αϋφαντή όποιος επισκεπτόταν Ελληνική Πρεσβεία ή Γραφείο Τύπου πριν από 20 χρόνια εύρισκε μία μπροσούρα που αντιμετώπιζε η Ελλάδα στο Αιγαίο, στο Κυπριακό κ.λ.π. Γιατί σήμερα απουσιάζουν όλα αυτά από τις Ελληνικές Αντιπροσωπείες; Γιατί αρκετοί συνάδελφοί σας εμφανίζουν πρακτικά την χώρα ως την καλύτερη φίλη της Τουρκίας; Είστε ικανοποιημένοι από το επίπεδο ενημέρωσης των ξένων Διπλωματικών Αρχών και της διεθνούς κοινής γνώμης για τα προβλήματα και τις απειλές που αντιμετωπίζει η Ελλάδα; Τι εισηγήσεις έχετε κάνει στο Υπουργείο σας και τι πρωτοβουλές σκέφτεσθε να λάβετε εσείς ως Ένωση για την ενημέρωση της διεθνούς κοινής γνώμης;

Απ. Οι διπλωμάτες, και στην Ελλάδα και παντού, εργάζονται βάσει οδηγιών, ασχέτως αν τις θεωρούν σαφείς, επαρκείς, πλήρεις ή όχι. Έγκειται στην προσωπική ευαισθησία και, βέβαια, στην κατάρτιση κάθε Έλληνα διπλωμάτη με πόσο ζήλο και αποτελεσματικότητα θα ενημερώσει τους ομολόγους του και την διεθνή κοινή γνώμη, πως θα διεκδικήσει ένα αίτημα κ.ο.κ. Αλλά η διπλωματία, όπως και το ποδόσφαιρο, δεν είναι μοναχικό σπορ. Εκτός από παίκτες , πρέπει να υπάρχει και ομάδα, προπονητής, κατεύθυνση και στόχοι. Όταν από τα πιο έγκυρα χείλη οι χαμηλές υπερπτήσεις κατοικημένων Ελληνικών νησιών στο Αιγαίο χαρακτηρίζονται «άσκοπες», δεν μπορεί ο διπλωμάτης να κάνει ενημέρωση σε ομολόγους τους και να τις χαρακτηρίσει είτε «επικίνδυνες», είτε «εχθρικές ενέργειες». Ό,τι άλλωστε και να επιθυμούσε προσωπικά να πει, όλα τα ξένα Κράτη έχουν Πρεσβείες και διαβάζουν εφημερίδες. Συνεπώς το «άσκοπες» είναι αυτό που ισχύει, με ό,τι σηματοδοτεί (π.χ. ότι ο τερματισμός αυτής της «άσκοπης» δραστηριότητας μάλλον επαφίεται στην διακριτική ευχέρεια των γειτόνων, παρά σε αντίδραση της Ελληνικής πλευράς). Οπότε, εκ των πραγμάτων, και οι διπλωμάτες κινούμεθα, εν προκειμένω, στο πλαίσιο της – διόλου άσκοπης – πολιτικής που έχει ερήμην μας χαραχθεί.