ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΣΟΚ ΤΟΥ 1974-81 ΣΤΟΝ ΣΥΡΙΖΑ ΤΟΥ 2012

Toυ Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

Ως τον άνθρωπο που κρατάει ίσως στα χέρια του το μέλλον της Ευρώπης, περιέγραψε τον Αλέξη Τσίπρα το Time. Η φράση πλησιάζει στην αλήθεια, αλλά δεν είναι τελείως ακριβής. Σωστότερο είναι ότι, από τον τρόπο που θα κινηθεί ο Τσίπρας τυχόν εκλεγόμενος και από τον τρόπο που η ΕΕ τον αντιμετωπίσουν, εξαρτάται, σε μεγάλο βαθμό, το μέλλον της ηπείρου. Πλησιάζουμε σε σημείο καμπής, με αφορμή την Ελλάδα. Η τροχιά της κρίσης μπορεί να ακολουθήσει διαφορετικές καμπύλες με τελείως διαφορετικά αποτελέσματα.

Τσίπρας και ΣΥΡΙΖΑ είναι τα κύρια πολιτικά εργαλεία που χρησιμοποιεί ο ελληνικός λαός, το ελληνικό έθνος για να επιβιώσουν, να σώσουν ότι μπορεί ακόμα να σωθεί και, πιθανότατα, η τελευταία ευκαιρία ειρηνικής λύσης στο ελληνικό πρόβλημα, ίσως και επιβίωσης της ΕΕ. Αν αποτύχει ο ΣΥΡΙΖΑ, ο πιθανότερος υποψήφιος να δώσει τη λύση είναι η άκρα δεξιά, και η λύση θα είναι βίαιη και καταστροφική. Η διαπίστωση δεν προκύπτει από πολιτικές συμπάθειες ή ιδεολογικές «κλίσεις». Τσίπρας και ΣΥΡΙΖΑ δεν βρέθηκαν στο σημείο αυτό γιατί είχαν κάποιο σχέδιο να βρεθούν – το αντίθετο – αλλά γιατί δεν υπήρξε άλλο διαθέσιμο ή καλύτερο εργαλείο, μετά την πλήρη αποσάθρωση των κομμάτων-οργάνων του Μνημονίου. ‘Επαιξε ασφαλώς ρόλο ο δυναμισμός και η ανεξαρτησία ενός νέου πολιτικού, που εκπροσωπεί μια γενηά νέων και μορφωμένων Ελλήνων, που αποστρέφεται το χτες και θέλει να βάλει το δικό της αποτύπωμα στην ιστορία της ελληνικής αριστεράς και της χώρας. ‘Επαιξε ρόλο το «παιδικό», δηλαδή απροκατάληπτο και αδιάφθορο βλέμμα του Τσίπρα, όπως και ότι η αριστερά, συχνά όχι εξαιτίας των ιδεών και της πρακτικής των στελεχών της, αλλά ενίοτε παρά αυτές, συμβολίζει ακόμα μια μεγάλη, ιστορική παράταξη-υπόσχεση-ελπίδα.

Μερικοί βρίσκουν αναλογίες μεταξύ Α. Παπανδρέου και Τσίπρα, ΠΑΣΟΚ-1974-81 και ΣΥΡΙΖΑ. Ο τελευταίος υιοθέτησε την «ήρεμη δύναμη», σύνθημα του Μιτεράν το 1981, που επηρέασε την τότε καμπάνια του ΠΑΣΟΚ. Υπό μία έννοια, δεν είναι απολύτως λάθος. Ο ΣΥΡΙΖΑ διεκδικεί την κληρονομιά ενός λαϊκού ρεύματος που εκδηλώνεται στην κατοχή, αργότερα με το Κέντρο, για να παράγει και χρησιμοποιήσει το ΠΑΣΟΚ, είδος «αριστερού εθνικισμού». Με το ΠΑΣΟΚ ο ελληνικός λαός επιχειρεί να πάρει πίσω τη χώρα του από τις ΗΠΑ μετά την κυπριακή τραγωδία («Η Ελλάδα στους ‘Ελληνες»), να τερματίσει τέσσερις δεκαετίες «εθνικόφρονος αυταρχισμού» (1936-1974), να αναδιανείμει το εισόδημα. Μετά το 1981, το ΠΑΣΟΚ ενσωματώνεται γρήγορα στο σύστημα που θα άλλαζε, βάφοντάς το πράσινο και επεκτείνοντάς το, ενώ σπαταλά μια σπάνια, ιστορική ευκαιρία μεταρρύθμισης. Σιγά-σιγά αποσυντίθεται πολιτικο-ηθικά. Η τριάδα «ΓΑΠ-Βενιζέλος-‘Ακης» συμβολίζει τον πολιτικο-ηθικό θάνατο ενός ιστορικού ρεύματος και την προδοσία όσων ανιδιοτελώς το στήριξαν.

Στον … αυτόματο πιλότο

Μετά τον θάνατο του Α. Παπανδρέου, η χώρα ξαναβρίσκει με τη πιο μεγάλη φυσικότητα τον πατροπαράδοτο ραγιαδισμό (με τους «ευρωπαϊστές» μοναδικό στην Ευρώπη είδος μεταμοντέρνου ανατολίτη!), μπαίνει στον «αυτόματο πιλότο» Βρυξελλών-Ουάσιγκτον, παρολίγον διαλύει το κυπριακό κράτος (σχέδιο Ανάν), έχει κάποια τελευταία σκιρτήματα (ρωσική πολιτική Καραμανλή, «μικρά βέτο» Παπαδόπουλου). ‘Ωσπου οι Παπανδρέου-Παπακωνσταντίνου βάζουν στον κομπιούτερ του «αεροσκάφους Ελλάς» το πρόγραμμα «Μνημόνιο-Δανειακή», που προβλέπει τη σταδιακή καταστροφή του αεροσκάφους και, μακροχρονίως, την «αρπαγή» του «ελληνικού χώρου», αφού πρώτα καταστρέψει τα εργαλεία αλλαγής πορείας που το αεροσκάφος διέθετε πριν. (Το «αδελφό» κυπριακό κράτος παραχωρεί παράλληλα μία-μία τις πιο ζωτικές λειτουργίες του σε τρίτους).

Αν η αναλογία «ΠΑΣΟΚ-1981, ΣΥΡΙΖΑ-2012» έχει κάποια λειτουργικότητα, με την έννοια που αναφέραμε, είναι θεμελιωδώς εσφαλμένη και παραπλανητική. Αν η πολιτική τάξη της χώρας σκέφτεται με τέτοιους όρους είναι γιατί δεν έχει αντιληφθεί ότι μπήκαμε σε άλλο «ιστορικό χρόνο», που διαφέρει ριζικά από τον μετά 1974 ελληνικό και μετά 1945 ευρωπαϊκό αντίστοιχα «ιστορικό χρόνο». Τα εργαλεία άσκησης πολιτικής της προηγούμενης περιόδου είναι άχρηστα ή επιβλαβή. Επιπλέον, το ελληνικό πρόβλημα έχει βαθιά διεθνή διάσταση, αλλά οι πολιτικοί μας δεν έχουν καμία αίσθηση του διεθνούς περιβάλλοντος.

Η Ελλάδα αντιμετωπίζει σήμερα τελείως διαφορετική κατάσταση από αυτή του 1974-81. Τότε μπήκε, με μεγάλη καθυστέρηση, και με τις «ιδιορρυθμίες» της στον δυτικοευρωπαϊκό μεταπολεμικό κόσμο, «δημοκρατίας, ευημερίας, ειρήνης». Σήμερα οδηγείται στον Τρίτο Κόσμο, όπως πολύ καλά μας εξήγησε με τον Νίγηρα η Κριστίν Λαγκάρντ. Η επιδίωξη της Αυτοκρατορίας είναι να χρησιμοποιήσει την Ελλάδα για να διαλύσει την Ευρώπη, να καταστρέψει την Ελλάδα και την αριστερά, να στιγματίσει τη Γερμανία με την ελληνική και ευρωπαϊκή καταστροφή, να φράξει την έξοδο της Ρωσίας στη Μεσόγειο, να δοκιμάσει εδώ αυταρχικές μεθόδους διακυβέρνησης της «νέας Ευρώπης» και ένα καινούριο πείραμα διάλυσης-διασποράς των εθνών, μια «Ελλάδα χωρίς ‘Ελληνες», ότι έκανε ο Τίτος στους Εβραίους.

Για να βρει κανείς ιστορικές αναλογίες και σχήματα για τη σημερινή ελληνική κρίση, πρέπει να πάει στη Γερμανία του 1930-33 ή στη Ρωσία του 1917. Οι εκλογές του 2012 δεν είναι το ιστορικό ισοδύναμο των ελληνικών εκλογών του 1977-1981, αλλά μάλλον της ρωσικής Επανάστασης του Φεβρουαρίου 1917.

Μόνος δρόμος η ρήξη

Η ρήξη με Γερμανία και μνημόνιο είναι δυστυχώς απαραίτητη, δεν υπάρχει άλλος τρόπος επιβίωσης. Η Ελλάδα έχει δύο τεράστια όπλα: την ικανότητά της να κάνει πολύ μεγάλη ζημιά και τη γεωπολιτική. Το αποτέλεσμα όμως εξαρτάται και από το αν η άλλη πλευρά θα το αντιληφθεί αυτό και από το αν η εδώ πλευρά προετοιμάσει εγκαίρως μια ικανοποιητική λύση. Δεν είναι βέβαιο ότι η Γερμανία και η Ευρώπη το αντιλαμβάνονται. Οφείλει η «ρήξη» να γίνει με τρόπο που να αφήσει περιθώρια συμβιβασμού, εφόσον βέβαια και μόνο εφόσον, ο συμβιβασμός είναι τύπου «Μπρεστ-Λιτόφσκ», όχι «Βάρκιζας», επιτρέπει τη διατήρηση βιώσιμου, έστω αρκετά φτωχότερου κράτους. Η τακτική που θα ακολουθηθεί, η ικανότητα παραγωγής θετικών λύσεων, η πολιτικο-διπλωματική ικανότητα εναλλαγής αποφασιστικότητας και ευελιξίας, έχουν τεράστια σημασία. Και γιατί, πίσω από την ελληνογερμανική σύγκρουση, υπάρχει ο παρασκηνιακός αρχιτέκτων, η «Αυτοκρατορία του Χρήματος», μόνη με παγκόσμια στρατηγική, που χρειάζεται ανεξέλεγκτη ελληνογερμανική ρήξη για να προχωρήσει την ανομολόγητη χαοτική ατζέντα της.

Η εξέλιξη δεν εξαρτάται μόνο από την Ελλάδα. Γι’ αυτό είναι απαραίτητη η κατάρτιση σχεδίου Β’, για να διατηρήσει η χώρα όσες μπορεί από τις ζωτικές λειτουργίες και την κρατική της συγκρότηση όρθια, να μην αφήσει τους ανθρώπους να πεθάνουν από την πείνα και την έλλειψη περίθαλψης, σε περίπτωση στάσης πληρωμών, κατάρρευσης τραπεζών, μείζονος ανθρωπιστικής κρίσης κλπ.. Η πολιτική ηγεσία της χώρας οφείλει να θέσει σε ετοιμότητα τον ελληνικό λαό, να αποφύγει να τον «παραμυθιάσει», να του εξηγήσει ότι πάει σε «πόλεμο» για τη σωτηρία της χώρας του, να του λέει, σε κάθε περίπτωση, τι και γιατί το κάνει.

Ο ΣΥΡΙΖΑ χρειάζεται «βίαιη μεταμόρφωση», υποστηρίζει, ορθώς, ο Δραγασάκης. Στην πραγματικότητα χρειάζεται κάτι πολύ περισσότερο και ο ΣΥΡΙΖΑ και η Ελλάδα. Η κατάσταση είναι τόσο δύσκολη, τα υποκείμενα τόσο ανεπαρκή, που μόνο «υπερβατική» μπορεί να είναι η λύση. Χρειάζεται απότομη και κυρίως πλήρης αλλαγή προσήμου στην ελληνική κοινωνία, μια μέθοδος ανάλογη προς το ηλεκτροσόκ σε ασθενείς με ανακοπή.

Αυτό σημαίνει αποφασιστική στροφή στην πλήρη αλήθεια, για να αποκατασταθεί η δύναμη της πολιτικής, πλήρη σύγκρουση με τη βολική «κουλτούρα της ευκολίας», πλήρη επαναφορά της ηθικής και του εθνικού στο κέντρο του αριστερού διαβήματος. Αποφασιστική στήριξη και εμπιστοσύνη στον ελληνικό λαό, μαζική κινητοποίηση για να σώσει την πατρίδα του, δημιουργία τώρα, όχι αύριο, οργανώσεων σε όλη την Ελλάδα, που θα καθορίζουν αυτές, όχι η νομενκλατούρα, την πορεία, θα εκλέγουν ηγέτες, θα αποφασίζουν πολιτική, ένα λαϊκό-δημοκρατικό κίνημα ανάλογο με το ΠΑΣΟΚ της «αυτοοργάνωσης» με στοιχεία ΕΑΜ. ‘Οσοι φωνάζουν «ήρθε η ώρα της αριστεράς» συζητάνε με τον εαυτό τους. «Ήρθε η ώρα του λαού, ήρθε η ώρα της Ελλάδας», είναι σύνθημα που ανταποκρίνεται στην κατάσταση. Λέξεις όπως ρουσφέτι, μέσο, μίζα πρέπει να καταργηθούν από την ελληνική γλώσσα στις 18 Ιουνίου, η επίθεση να είναι μετωπική κι ανελέητη κατά του κλεπτοκρατικού καπιταλισμού, όπως και άμεση η στροφή προς την παραγωγή, ιδίως πρωτογενή και άτυπες ή τυπικές συνεταιριστικές μορφές παραγωγής/διανομής. Δεν μπορείς να στηρίξεις πόλεμο στη σαπίλα. Το πρόγραμμα πρέπει να είναι μια διαρκώς ανοιχτή πρόταση, σε άμεση αλληλεπίδραση με την κοινωνία και την πράξη. Οι επιλογές κυβερνητικών στελεχών να γίνουν με κριτήριο την εντιμότητα και την ικανότητα που επέδειξαν σε όποιες δουλειές έκαναν στο παρελθόν. Τα κομματικά στελέχη πρέπει να αποποιηθούν κάθε οίησης και αλαζονείας, να μάθουν να προκαλούν, να ακούνε και να μαθαίνουν από την κριτική. Δεν υπάρχει τρόπος να πετύχει ο ΣΥΡΙΖΑ με λιγότερα από αυτά. Τα στελέχη του δεν αναλαμβάνουν σκάφος εν στοιχειώδει λειτουργία, αλλά θέσεις μηχανικών στο Τσέρνομπιλ πριν από πιθανή έκρηξη.

Επίκαιρα, 7/6/2012

Konstantakopoulos.blogspot.com