ΕΛΛΑΔΑ-ΡΩΣΙΑ: ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΗ ΑΠΟΨΥΞΗΣ

Επιχείρηση «απόψυξης» των ελληνορωσικών σχέσεων πραγματοποίησε ο Πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου επισκεπτόμενος τη Μόσχα και συζητώντας με τον Πρόεδρο Μεντβέντιεφ και τον Πρωθυπουργό Πούτιν όλη τη βεντάλια των ελληνορωσικών σχέσεων με έμφαση στον ενεργειακό τομέα. Οι διμερείς ελληνορωσικές σχέσεις είχαν γνωρίσει μια θεαματική «εκτίναξη» το 2006-7, την οποία ακολούθησε όμως ένα κάποιο «πάγωμα». Με την επίσκεψη Παπανδρέου αποσαφηνίστηκαν οι εκατέρωθεν θέσεις στα βασικά ζητήματα των διμερών σχέσεων. Απομένει βέβαια η συνεπής παρακολούθηση και υλοποίηση συμφωνηθέντων, γιατί το ελληνικό έλλειμμα διαδοχικών κυβερνήσεων σε αυτόν τον τομέα συνέβαλε αποφασιστικά στο παρελθόν στη μείωση της αξιοπιστίας και του κύρους της χώρας και τραυμάτισε τις σχέσεις της. Υπήρχε συχνό φαινόμενο οι επίσημοι να ανταλάσσουν βαρύγδουπες διαβεβαιώσεις της ελληνορωσικής φιλίας ανά τους αιώνες και το ελληνικό κράτος να λησμονείνπάραυτα τα όσα συμφωνήθηκαν.Μπουργκάς-ΑλεξανδρούποληΣε ότι αφορά τον αγωγό Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη, η ελληνική κυβέρνηση εξεδήλωσε σαφώς την υποστήριξή της. Ο Πρωθυπουργός ανακοίνωσε την άμεση σύσταση μεικτής ελληνορωσικής εταιρείας που θα αναλάβει την υλοποίηση του ελληνικού τμήματος του αγωγού, ενώ ο Υφυπουργός ενέργειας κ. Μανιάτης διευκρίνισε ότι η κυβέρνηση θα χαρακτηρίσει εθνικής σημασίας το έργο για να διευκολύνει τι απαλλοτριώσεις. Από την πλευρά του ο κ. Πούτιν δεν έκρυψε, στη διάρκεια των συνομιλιών του, την οργή του για την παρελκυστική στάση της βουλγαρικήςκυβέρνησης. Αθήνα και Μόσχα συμφώνησαν να συνεργασθούν σε μια ύστατη προσπάθεια άρσης των βουλγαρικών αντιρρήσεων και της έγερσης διαρκώς νέων (και προφανώς προσχηματικών) ζητημάτων.Για πολλούς πάντως παρατηρητές είναι ίσως πολύ αργά για να σωθεί το σχέδιο, στο οποίο σημειωτέον απέφυγε να αναφερθεί, μιλώντας στους δημοσιογράφους, ο κ. Πούτιν. Από τη μια μεριά η Σόφια του Μπόρισψφ μοιάζει αποφασισμένη να βρίσκει κάθε είδους δικαιολογίες για να καθυστερεί το έργο έως ότου ναυαγήσει από μόνο του, χωρίς να πάρει η ίδια την ευθύνη. Από την άλλη προχωράει με γρήγορους ρυθμούς η υλοποίηση της τουρκικής πρότασης για τον αγωγό Σαμψούντα-Τσεϊχάν. Ο αγωγός αυτός θα μεταφέρει επίσης πετρέλαιο από τη Μαύρη Θάλασσαστη Μεσόγειο παρακάμπτοντας τα Στενά και γι’ αυτό είναι ανταγωνιστικός του Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη, που σχεδιάστηκε για να κάνει την ίδια δουλειά. Δεν είναι όμως ανεξάντλητες οι προς μεταφορά ποσότητες πετρελαίου. Δεν λείπουν πάντως και ορισμένοι αναλυτές που υποστηρίζουν ότι έχει μείνει ένας ακόμα, ο τελικός γύρος, που θα κρίνει οριστικά την τύχη του ελληνοβουλγαρορωσικού σχεδίου, που έχει σπάσει όλα τα ρεκόρ, αφού συζητείται και «εγκρίνεται» από τις τρεις πρωβτεύουσες συνεχώς από το 1994!Σάουθ ΣτρημΚαλύτερα είναι τα πράγματα με τον Σάουθ Στρημ, παρόλο που κι εκεί δεν έχει παιχτεί ο «τελευταίος γύρος» με τις ΗΠΑ, των οποίων είναι πασίγνωστη η εχθρότητα στο έργο και η υποστήριξη προς τον ανταγωνιστικό Ναμπούκο. Είναι λυπηρό βέβαια ότι σήμερα κανείς δεν θυμάται, πλην ίσως των αντιπάλων του, ότι το έργο αυτό υπήρξε προίόν ελληνικής πρωτοβουλίας και η Ελλάδα αναφέρθηκε απλά από τον κ. Πούτιν ως μία μεταξύ μιας δεκάδας χωρών εταίρων του. Γιατί, πέραν της αντικειμενικής αξίας κάθε έργου, υπάρχει και η συμβολική, πολιτική,στρατηγική σημασία του και η αξία του ως «παραδείγματος». Ο ‘Ελληνας Πρωθυπουργός υποσχέθηκε πάντως να προωθήσει την συμπερίληψη του έργου στα ευρωπαϊκά ενεργειακά δίκτυα.Οι δύο πρωθυπουργοί εξέτασαν και το ζήτημα της ανανέωσης της ελληνορωσικής συμφωνίας παροχής αερίου που λήγει το 2016. Αν κατασκευασθεί τελικά ο Σάουθ Στρημ είναι σχεδόν βέβαιο ότι η Ελλάδα θα προμηθευθεί μέσω αυτού του αγωγού τις επιπλέον ποσότητες αερίου που ενδέχεται να χρειασθεί. Διμερείς συνεργασίεςΟι δύο πλευρές ελπίζουν επίσης να ξεπεραστούν τα τελευταία εμπόδια και να αρχίσει η παραλαβή των ρωσικών θωρακισμένων, μια ακόμη συμφωνία (και απόφαση του ΚΥΣΕΑ) της οποίας αγνοείται η τύχη. Τα θέματα αυτά θα εξετάσει και ο Υπουργός ‘Αμυνας κ. Βενιζέλος που αναμένεται να επισκεφθεί τη Μόσχα τον ερχόμενο μήνα, ενώ και ο επικεφαλής της ρωσικής υπηρεσίας αμυντικού σχεδιασμού κ. Ντιμίτριεφ αναμένεται σύντομα στην Αθήνα. Αν τα πράγματα πάνε καλά για τα θωρακισμένα, δεν φαίνεται τελικά να προμηθευόμαστε τα πυροσβεστικά Μπεριάεφ,που οι ‘Ελληνες αρμόδιοι κρίνουν «ακατάλληλα» για την ελληνική γεωμορφολογία. Απομένει να δούμε τι συμπαραγωγή θα συμφωνηθεί έναντι της αγοράς των θωρακισμένων. Τα σημερινά οικονομικά προβλήματα της χώρας ήρθαν να αναδείξουν εκ νέου το τεράστιο έγκλημα όλων των κυβερνήσεων της μεταπολίτευσης, οι οποίες δεν φρόντισαν, ενώ η χώρα ξόδευε τα μαλλιά της κεφαλής της σε αμυντικές δαπάνες, να τις καταστήσουν δημόσια, αναπτυξιακή επένδυση σε τομέα μάλιστα υψηλής τεχνολογίας. Ακόμη και τα περίφημα αντισταθμιστικά οφέλη υπήρξαν συνήθως ασήμαντα μερεμέτια, αντί η Ελλάδα να διαπραγματευθεί, έναντι τωνκολοσσιαίων ποσών που ξόδεψε, τη δημιουργία εξ υπαρχής καθετοποιημένων μονάδων παραγωγής οπλικών συστημάτων και εξαγωγής τους. Οι αμυντικές δαπάνες κατέληξαν τελικά να γίνουν πηγή διαφθοράς και εξάρτησης από ξένες δυνάμεις του ελληνικού πολιτικού συστήματος και στην Ελλάδα αναπτύχθηκε όχι ένα στρατιωτικο-βιομηχανικό σύμπλεγμα, όπως στις ΗΠΑ, αλλά ένα ιδιότυπο «στρατιωτικο-μεσιτικό». Οι δύο Πρωθυπουργοί συζήτησαν επίσης το θέμα της ανάπτυξης των σιδηροδρομικών και ακτοπλοϊκών μεταφορών μεταξύ Ελλάδας και Ρωσίας που παραμένουν σε τελείως υποτυπώδες επίπεδο. Από ρωσικής πλευράς ετέθη πρόταση ριζικής αναδιάρθρωσης των ελληνικών σιδηροδρόμων. Η ρωσική πλευρά επανέλαβε το ενδιαφέρον της για συμμετοχή ελληνικών εταιρειών στα έργα των Ολυμπιακών του Σότσι, όπου όμως ήδη το φιλέτο των συμβολαίων έχει «πετάξει», με τις τουρκικές εταιρείες ήδη πολύ καλά τοποθετημένες. Υπεγράφη επίσης και μια πολιτιστικήσυμφωνία, που ελπίζεται να εφαρμοσθεί (το λέμε γιατί δεν εφαρμόσθηκε η προηγούμενη!). Ο ‘Ελληνας Πρωθυπουργός διαβεβαίωσε τη ρωσική πλευρά ότι θα καταβάλει περαιτέρω έντονες προσπάθειες για τη λύση του προβλήματος θεωρήσεων, προβλήματος που (μαζί με προβλήματα τιμών και εξυπηρέτησης) έχει καθηλώσει τον εκ Ρωσίας ελληνικό τουρισμό στο ένα δέκατο του αντίστοιχου τουρκικού. Στη συνάντηση εξάλλου με τον Ρώσο Πρόεδρο Μεντβέντιεφ, ο κ. Παπανδρέου τόνισε την αντίθεση της Ελλάδας στην «περικύκλωση» της Ρωσίας με αντιπυραυλικά συστήματα.. -----------------------------------------------------------Η Ρωσία και η Κίνα παραμένουν οι δύο σημαντικότερες εναλλακτικές δυνατότητες, τόσο στρατηγικές, όσο και αναπτυξιακές για την Ελλάδα, εκτός Δύσης. Ελπίζει κανείς ότι η επίσκεψη Παπανδρέου θα δρομολογήσει μια πορεία βελτίωσης και, κυρίως, σοβαρότητας των διμερών ελληνο-ρωσικών σχέσεων, το δυναμικό των οποίων ουδόλως έχει εξαντληθεί. ΕΛΛΑΔΑ-ΡΩΣΙΑ: Πέντε χρόνια «αναταράξεων»Οι ελληνορωσικές σχέσεις γνώρισαν θεαματική εκτόξευση το 2006-07, ιδίως με την πρόταση για τον αγωγό ΣάουθΣτρημ που προήλθε από την Αθήνα (πρωτοβουλία Παπούλια-Καραμανλή). Ο προηγούμενος Πρωθυπουργός κατέληξε αργότερα στο συμπέρασμα ότι έχει μπει στο στόχαστρο της Ουάσιγκτον για την εξωτερική του πολιτική και έβαλε «όπισθεν ολοταχώς», γεγονός που, από τη μια απογοήτευσε τη Μόσχα, από την άλλη το εκμεταλλεύτηκε δεόντως, «τρυπώνοντας» στο κενό που δημιουργήθηκε, η υπερδραστήρια Τουρκία του Ταγίπ Ερντογάν, υπογράφονταςπληθώρα συμφωνιών και αναβαθμίζοντας θεαματικά το επίπεδο των διμερών σχέσεων με πληθώρα αμοιβαίων επισκέψεων και επαφών σε ανώτατο επίπεδο. Οι επιφυλάξεις του ΠΑΣΟΚ για τον αγωγό Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη ολοκλήρωσαν την «ψύχρανση» των σχέσεων. Η επίσκεψη του Γιώργου Παπανδρέου τώρα στη Μόσχα θα οδηγήσει σε «ξεπάγωμα», εφόσον φυσικά έχει εμπράκτως τη συμφωνηθείσα από τους δύο ηγέτες συνέχεια.Ελληνικό χρέος: καμμιά συζήτηση για ρωσικό δανεισμό Η επίσκεψη Παπανδρέου στη Μόσχα προκάλεσε διεθνές και ρωσικό ερωτηματικό για το κατά πόσον η Αθήνα θα ζητούσε τη ρωσική οικονομική συνδρομή για τα πιεστικά χρηματοπιστωτικά της προβλήματα. Μάλισταν ο Πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας κ. Ζέλικ, που συνέπεσε στη Μόσχα με τον ‘Ελληνα Πρωθυπουργό, ρώτησε, όπως αποκάλυψε ο ίδιος, τον Ρώσο Υπουργό Οικονομικών αν προγραμμάτιζε συνάντηση με τον κ. Παπανδρέου.Ο Πούτιν ήταν, σύμφωνα με άριστα πληροφορημένες πηγές στη Μόσχα, έτοιμος να εξετάσει ελληνικό αίτημα αν ετίθετο. Για τον λόγο αυτό είχε μάλιστα συμπεριλάβει στη ρωσική αντιπροσωπεία το δεξί του χέρι, τον ισχυρότερο αντιπρόεδρο της ρωσικής κυβέρνησης ‘Ιγκορ Σέτσιν. Εκπρόσωπος της «σκληρότερης», πιο «πατριωτικής» πτέρυγας του καθεστώτος, άνθρωπος «ειδικών αποστολών», ο Σέτσιν ασχολείται με μείζονα, στρατηγικής σημασίας θέματα, όπως τα σχέδια με την Τουρκία, την Κίνα, την Κούβα, τη Βενεζουέλα. Είναι αλήθεια ότι η διεθνήςοικονομική κρίση έχει πλήξει τη Μόσχα, που διατηρεί όμως μια στρατηγική συναλλαγματική εφεδρεία 450δις δολλαρίων. Παρά την ελαφρώς ανεξήγητη και ελάχιστα ευγενή δήλωση του Προέδρου Μεντβέντιεφ ότι συνέστησε στον κ. Παπανδρέου να προσφύγει στο ΔΝΤ, για το ρωσικό καθεστώς, που στο σημείο αυτό παραμένει στα σοβιετικά «δόγματα», τυχόν προσφυγή στο ΔΝΤ συνεπάγεται το «κλείδωμα» για πολλά χρόνια της Ελλάδας σε θέση ντε φάκτο «προτεκτοράτου», κάτι που ασφαλώς απεύχεται το Κρεμλίνο.Μιλώντας άλλωστε στους δημοσιογράφους, παρόντος του ‘Ελληνα Πρωθυπουργού, ο κ. Πούτιν υπογράμμισε ότι η κρίση δεν ξεκίνησε ούτε από την Ελλάδα, ούτε από τη Ρωσία, αλλά ότιν υπεύθυνες είναι οι Ηνωμένες Πολιτείες.(Στην πραγματικότητα άλλωστε και ο κ. Πούτιν και ο κ. Μεντβέντιεφ χρωστάνε εν πολλοίς τη σημερινή δουλειά τους στο Ταμείο! Η άνοδός τους στην εξουσία δεν ήταν παρά η αντίδραση στην οικονομική διαχείριση των ετών 1991-98, που οδήγησε στη μεγαλύτερη καταστροφή στην ιστορία του βιομηχανικού κόσμου και, τελικά, στη χρεωκοπία της χώρας. Η ανάμνηση αυτής της διάλυσης έχει καρφώσει έκτοτε σε διαρκές ζενίθ τη δημοτικότητα του Πούτιν).Επρόκειτο περί εσφαλμένης εκτίμησης όμως. ‘Όπως δήλωσε επανειλημμένα ο Πρωθυπουργός η Αθήνα δεν επιδιώκει «οικονομική βοήθεια», αλλά προσπαθεί να ανακτήσει την χαμένη αξιοπιστία του έλλειμμα της οποίας η κυβέρνηση εντοπίζει το μεγαλύτερο πρόβλημα η κυβέρνηση. Αυτό τόνισε ο κ. Παπανδρέου εκ νέου μιλώντας στην Κυρία Aμανπούρ του CNN.

KΟΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΠΕΝΔΥΤΗ, 20.2.2010