ΚΕΡΚΥΡΑ - ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΞΩΤΕΡΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΚΑΙ Η ΣΥΝΟΔΟΣ ΤΟΥ ΟΑΣΕ

Πολύ glamour, λίγη ουσία στην Κέρκυρα

Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

«Δεν θέλουμε να φανούμε μικρόψυχοι», «θα χάσουμε εντυπώσεις δημιουργώντας ζήτημα σε τόσο μεγάλη διεθνή συνάντηση». Αυτά λένε στο ΥΠΕΞ εξηγώντας την απόφαση να επιτραπεί στον ΥΠΕΞ της πΓΔΜ να έλθει στην Κέρκυρα με αεροσκάφος της «Δημοκρατίας της Μακεδονίας», για την άτυπη διάσκεψη των ΥΠΕΞ του Οργανισμού για την Ασφάλεια και Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ). Η προσγείωση όμως αυτού του αεροπλάνου στη νήσο των Φαιάκων κινδυνεύει να σκιάσει σοβαρά, αν δεν ανατρέψει το επικοινωνιακό σήμα που θέλει να εκπέμψει η ΥΠΕΞ από την Κέρκυρα (ενώ η ματαίωση της επίσκεψης Κλίντον λόγω του ατυχήματός της μειώνει το στοιχείο glamour που ήταν στους σχεδιασμούς της).

Διακρίνει άλλωστε κανείς εύκολα μια ηττοπάθεια, έλλειψη αυτοπεποίθησης στα επιχειρήματά τους των Ελλήνων διπλωματών. Η απαγόρευση προσγείωσης του αεροσκάφους θα δημιουργούσε διεθνές ζήτημα, θα μπορούσε όμως να είναι και μια ευκαιρία να εξηγηθεί στο διεθνές κοινό η θέση της Αθήνας. Η ελληνική διπλωματία δεν θέλει όμως να φανεί με τη συμπεριφορά της «παράταιρη» στους (δυτικούς) «πλούσιους και ισχυρούς». Αποδίδει μεγαλύτερη σημασία στην εύνοιά τους, παρά στη γνώμη των Ελλήνων πολιτών, των οποίων υποτιμά κραυγαλέα την εντονότατη δυσπιστία έναντι όσων διαχειρίζονται την τύχη τους. Είναι σε τόσο χαμηλά επίπεδα η εκτίμηση του ελληνικού λαού προς τους πολιτικούς, που δεν μπορεί να γίνει ούτε καν ήσσων παραχώρηση κάπου, χωρίς να θεωρηθεί επιβεβαίωση γενικής υποχωρητικής εξωτερικής πολιτικής. Η Αθήνα δεν έκανε τίποτα (το αντίθετο) επί δύο σχεδόν δεκαετίες για να υποστηρίξει τα αιτήματά της για το μακεδονικό, έως ότου η πίεση της κοινής γνώμης την υποχρέωσε σε βέτο στο Βουκουρέστι, γεγονός που έχει υπονομεύσει την αξιοπιστία της εξωτερικής πολιτικής και στο εσωτερικό.

Ευλογία ή κατάρα

Τα ίδια συμβαίνουν και με την Τουρκία. Χρειάστηκαν οι εκλογές για να αντιληφθούν τα κόμματα ότι η μετανάστευση δεν είναι ακριβώς «ευλογία», όπως την παρουσίαζαν μέχρις εσχάτως και να αποφασίσουν να αναλάβουν, συχνά σπασμωδικές πρωτοβουλίες. Η πιο σοβαρή ήταν η αποστολή του γενικού γραμματέα του Υπουργείου Δημόσιας Τάξης Κωνσταντίνου Μπίτσιου στην ‘Αγκυρα, που έθεσε με σαφή και σθεναρό τρόπο το θέμα των λαθρομεταναστών. Θα δούμε ποια συνέχεια θα έχει αυτό στην Κέρκυρα, όπου αναμένεται η πρώτη συνάντηση της Κυρίας Μπακογιάννη με τον Αχμέτ Νταβούτογλου, υπό τη νέα του ιδιότητα. Πάντως, στην προσέγγιση του Υπουργείου Εξωτερικών εξακολουθεί να κυριαρχεί η άποψη που έχει αφαιρέσει από την ελληνική διπλωματία κάθε είδος «μπαστουνιού», αφήνοντάς την με ένα μόνο «καρότο», που, για να εξακολουθήσει να λειτουργεί, απαιτεί διαρκώς νέες ελληνικές παραχωρήσεις (μια τακτική που κινδυνεύει, κάποια στιγμή, αντί να φτιάξει τις σχέσεις με την Τουρκία, να οδηγήσει σε πολύ μεγάλα μπλεξίματα). Δρώντας στα πλαίσια ενός εμπεδωμένου επί δεκαετίες «συνδρόμου ήττας» και «καλού κλίματος με το ζόρι», οι διπλωμάτες μας ψάχνουν πολύ περισσότερο τρόπους να πείσουν την ‘Αγκυρα να συνεργαστεί, απότι να την αναγκάσουν.

Ευθύνες στον Τύπο

Η Ελλάδα ντρέπεται π.χ. να πει στην Τουρκία, ιδιωτικώς ή δημοσίως, ότι κακώς ανακινεί μεινοτικό στη Θράκη, όταν έχει εκδιώξει την ελληνική μειονότητα! Το αποτέλεσμα είναι να πει πρόσφατα ο κ. Ερντογάν ότι δεν φταίνε Καραμανλής και Μπακογιάννη, αλλά τα ΜΜΕ που δεν τους αφήνουν να πάρουν τις σωστές θέσεις που έχουν αλλά δεν μπορούν να εφαρμόσουν! ‘Όπως έγραψε η τουρκική Referans «ο ελληνικός τύπος δεν μπορεί να αντιληφθεί πόσα πράγματα έχουν αλλάξει στις σχέσεις των δύο χωρών. Αδυνατεί να καταλάβει τη σημασία των συναντήσεων που πραγματοποιούνται σε επίπεδο Γενικών Διευθυντών των Υπουργείων Εξωτερικών, τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης και την αμοιβαία διασύνδεση που δημιουργήθηκε». Είναι αλήθεια ότι εμείς του ελληνικού τύπου έχουμε όντως μπερδευτεί, δεν καταλαβαίνουμε μερικές φορές αν η Τουρκία συνιστά απειλή ή είναι ο καλύτερος φίλος μας, γιατί αποδεχόμαστε τόσο εύκολα Τούρκους στη Λάρισα, ενώ τούρκικα μαχητικά πυκνώνουν τις «βόλτες» πάνω από Αγαθονήσι, Φαρμακονήσι και Φούρνους, γιατί υποστηρίζουμε με τέτοια θέρμη την τουρκική ένταξη, αποφεύγοντας, όπως ο διάβολος το λιβάνι, κάθε δημόσια ή διπλωματική αναφορά σε τουρκικές διεκδικήσεις, αποβατικό στόλο απέναντι από τη Μυτιλήνη ή τουρκική κατοχή Κύπρου!

Το ελληνικό ΥΠΕΞ είναι πάντως ευτυχές γιατί έγινε δυνατή η συνάντηση της Κέρκυρας και η άτυπη σύνοδος του Συμβουλίου Ρωσίας-ΝΑΤΟ, η λειτουργία του οποίου είχε ανεστάλη λόγω Γεωργίας. Η Κυρία Μπακογιάννη προσεκλήθη επίσης σε ειδική συνεδρίαση της ομάδας των G8 στην Τεργέστη χθες, για το Πακιστάν και Αφγανιστάν. Η Ελληνίδα ΥΠΕΞ θα συναντήσει επίσης τους ομολόγους της από Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία, Ρωσία και τον αναπληρωτή ΥΠΕΞ των ΗΠΑ κ. Στάινμπεργκ, που θα αντικαταστήσει την Κυρία Κλίντον.

Τα καλά νέα

Η οργάνωση της συνάντησης υπήρξε ευκαιρία να βελτιωθούν σημαντικά οι σχέσεις ελληνικού και ρωσικού ΥΠΕΞ που διαταράχθηκαν λόγω θέσεων Αθήνας για την Οσσετία και άλλα, όπως τα αντιβαλλιστικά, με αποτέλεσμα να φτάσει η Μόσχα να διερωτάται κάποια στιγμή αν παίνρει ο Πρωθυπουργός ή η ΥΠΕΞ τις αποφάσεις. Η βελτίωση υπήρξε κατά κοινή ομολογία ευχής έργο, δεδομένου ότι η Ελλάδα απέμεινε, λόγω πολύχρονου «ευρωατλαντικού στραβισμού» χωρίς σπουδαία ερείσματα ούτε μεταξύ των υποτιθέμενων, φιλότουρκων κύριων «συμμάχων» της, ούτε των «εναλλακτικών» παραδοσιακών της φίλων. Μπορεί π.χ. ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας να καταβάλει φιλότιμες προσπάθειες με επισκέψεις του στη Μέση Ανατολή, όπως αυτή στη Συρία, γεγονός όμως είναι, υπογραμμίζουν βετεράνοι της ελληνικής διπλωματίας ότι, Ελλάδα και Κύπρος κατασπατάλησαν κατά εγκληματικό τρόπο (και συνεχίζουν!) το τεράστιο πολιτικό και διπλωματικό κεφάλαιο που διέθεταν στον αραβομουσουλμανικό κόσμο. Η Τουρκία αντίθετα χρησιμοποίησε επιδέξια τόσο την ελληνοτουρκική προσέγγιση, όσο και την ελληνική απουσία και τα λάθη, για να αντιστρέψει την κατάσταση. Ελλάδα-Κύπρος δρέπουν ήδη τους αρνητικούς καρπούς λαθών και αδράνειάς τους. Τυχόν αποστασιοποίηση και της Μόσχας, προς την οποία δραστηριοποιείται με τεράστια μέσα και ενέργεια (εν αντιθέσει με τον ελληνικό λήθαργο) η ‘Αγκυρα, θα συνιστούσε καταστροφική εξέλιξη για τις διεθνείς δυνατότητες της χώρας.

Η Ρωσία βάζει στην ατζέντα την «Ευρωπαϊκή Συνθήκη Ασφάλειας»

Η Ρωσία, με μερική τουλάχιστο στήριξη Γερμανίας, Γαλλίας και Φινλανδίας, επιχειρεί, μέσω της διάσκεψης, να προωθήσει την πρόταση Μεντβέντιεφ για «Ευρωπαϊκή Συνθήκη Ασφαλείας», ως νομικά δεσμευτικό μηχανισμό οικοδόμησης συστήματος «αδιαίρετης ευρωατλαντικής ασφάλειας» από το «Βανκούβερ μέχρι το Βλαδιβοστόκ». Ελπίζει ότι θα εγκαινιάσει στη σύνοδο μια «διαδικασία Κέρκυρας», που θα οδηγήσει στη μεταρρύθμιση του ΟΑΣΕ, στην επικύρωση της Συμφωνίας Προσαρμογής της συνθήκης για τα συμβατικά όπλα, την εφαρμογή του Ντοκουμέντου της Βιέννης για τα ΜΟΕ και, τελικά, σε διάσκεψη κορυφής ΟΑΣΕ, ΝΑΤΟ, ΕΕ, ΚΑΚ και του νέου Συμφώνου Ασφάλειας που έφτιαξε μαζί με ορισμένες πρώην σοβιετικές δημοκρατίες. Για να αποδείξει την καλή θέλησή της επέτρεψε σε Γαλλογερμανούς στρατιωτικές μεταφορές στο Αφγανιστάν και στις ΗΠΑ μη στρατιωτικές. Ομπάμα δείχνει τώρα λιγότερο εχθρικός, στην προσπάθειά του να βελτιώσει το αμερικανορωσικό κλίμα, θα θελήσει όμως πιθανά, όπως πάγια συμβαίνει μετά το 1975, να εντάξει και πολλά άλλα θέματα στην ατζέντα (δικαιώματα, οικολογία κλπ.), αφενός «αφυδατώνοντας» τα ζητήματα «σκληρής ασφάλειας» που ενδιαφέρουν τη Ρωσία, αφετέρου νομιμοποιώντας μοχλούς διεθνούς παρέμβασης στην πρώην ΕΣΣΔ. Παρά τα οποιαδήποτε ανοίγματα και ενδεχόμενες δευτερεύουσες παραχωρήσεις, η Ουάσιγκτον παραμένει έως τώρα κρυστάλλινα σαφής στην πλήρη αυτονομία αποφάσεων του ΝΑΤΟ και στη νέα κούρσα εξοπλισμών (αντιβαλλιστικά).

‘Οσο για την Ευρώπη, παραμένει, είκοσι χρόνια μετά το τέλος του ψυχρού πολέμου, στρατηγικό «παράρτημα» των ΗΠΑ, με πολιτικούς «νάνους» να την κυβερνούν, απρόθυμους για οποιαδήποτε διεκδίκηση ουσιαστικής ευρωπαϊκής ανεξαρτησίας. Υπό παρόμοιες συνθήκες, το μόνο που μπορεί να ελπίζει η Μόσχα είναι, Παρίσι και Βερολίνο, να βάλουν λίγο «πάγο» στα επικίνδυνα σχέδια περαιτέρω επέκτασης του ΝΑΤΟ στην πρώην ΕΣΣΔ.

Κόσμος του Επενδυτή, 27-28.6.2009