Γερμανία, Γαλλία και Ευρώπη

Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

Πανευρωπαϊκή λιτότητα επιχειρούν να επιβάλουν τώρα οι Γερμανοί, μετατρέποντας την ΕΕ, από πόλο ελπίδων ευημερίας, σε φυλακή κακομαθημένων μαθητών και επιχειρώντας να συγκροτήσουν με τις επιθέσεις κατά μεταναστών και φτωχότερων χωρών, όπως η Ελλάδα, το νέο ιδεολογικό περιτύλιγμα μιας ριζοσπαστικής έως άκρας δεξιάς. Κινδυνεύοντας βέβαια έτσι να οδηγήσουν σε τρομερή ύφεση την οικονομία, κατά το πρότυπο του 1929-31.

Στον αντίποδα, εκρηκτική παραμένει η κατάσταση στη Γαλλία, όπου τα συνδικάτα αποφάσισαν δύο νέες ημέρες κινητοποιήσεων την ερχόμενη βδομάδα, ανεξαρτήτως της ψήφισης ή όχι του επίμαχου νομοσχεδίου για το συνταξιοδοτικό. Σημειώνονται τώρα οι πρώτες ρωγμές στο στρατόπεδο της εργοδοσίας, ιδίως των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και περιοχών που πλήττονται από τους αποκλεισμούς δρόμων. Αλλά και της δεξιάς στο σύνολό της, που συμφωνεί μεν με τη μεταρρύθμιση, διαφωνεί όμως με την ακαμψία της κυβέρνησης (π.χ. καθολικοί και Βιλπέν).

Η μαζική συμμετοχή της νεολαίας στις κινητοποιήσεις είναι νέος παράγοντας. Χίλια τρακόσια λύκεια κινητοποιήθηκαν και 700 διέκοψαν τη λειτουργία τους. Οι κινητοποιήσεις άγγιξαν 33 από τα 83 γαλλικά πανεπιστήμια. Η κυβέρνηση ελπίζει στον εκτονωτικό ρόλο των διακοπών των Αγίων Πάντων, δεν είναι όμως σίγουρο ότι οι ‘Αγιοι είναι με το μέρος της.

Για πρώτη φορά κινητοποιούνται τόσο έντονα εργαζόμενοι του ιδιωτικού τομέα, σε στρατηγοικούς μάλιστα τομείς, όπως τα διϋλιστήρια, όπου πολλαπλασιάστηκαν τα μπλόκα στις εξόδους. ‘Όταν επεμβαίνει η αστυνομία, οι απεργοί στήνουν τα μπλόκα πιο μακριά στο δρόμο ή σε γειτονικά διϋλιστήρια. Εργαζόμενοι της πετρελαϊκής βιομηχανίας και φορτηγατζήδες επιδίδονται όλο και περισσότερο σε αποκλεισμούς, πιεζόμενοι από το οικονομικό τους πρόβλημα λόγω παράτασης των κινητοποιήσεων. Οι αποκλεισμοί δρόμων οδηγούν πολλές επιχειρήσεις να ζητούν ευελιξία από την κυβέρνηση.

Αν το επίπεδο των κινητοποιήσεων έφτασε το προηγούμενο του 1995 και σε μερικές περιπτώσεις υπερέβη αυτό του 1968, δεν υπάρχει καμία ένδειξη εξασθένησης. Αντίθετα, χαρακτηρίζονται, σε αντίθεση με το παρελθόν, αφενός από μεγάλη αυτοπεποίθηση των εργαζομένων ότι θα τα καταφέρουν, όπως το 2006, όταν ανέτρεψαν τις ψηφισμένες μεταρρυθμίσεις Βιλπέν, αφετέρου από ολόθερμη συμπαράσταση της κοινής γνώμης. ‘Ενας παράγοντας που μπορεί να δράσει αποσυνθετικά, είναι όμως η εμφάνιση μιας όλο και ισχυρότερης πτέρυγας “μπαχαλάκηδων”, στις παρυφές των κινητοποιήσεων.

Η ένταση και το βάθος του κινήματος αντανακλά τη βαθιά συναίσθηση της γαλλικής κοινωνίας ότι τα μέτρα για τις συντάξεις υποκρύπτουν μια βαθύτερη πορεία προς την πλήρη κοινωνική αποσάθρωση και τη διάλυση του γαλλικού κράτους πρόνοιας. Η ηγεμονία άλλωστε των νεοφιλελεύθερων οικονομικών ιδεών, στις οποίες ποτέ δεν πίστεψε πολύ, ούτε καν το κατεστημένο μιας κατ’ εξοχήν “κρατικιστικής” και “κοινωνικής” στην παράδοσή της χώρας, έχει δεχθεί τεράστιο πλήγμα τα τελευταία χρόνια, ιδίως με το δημοψήφισμα που απέρριψε κατ’ oυσίαν τη φιλελεύθερη Ευρώπη του Μάαστριχτ το 2005, τα μαζικά κοινωνικά κινήματα που ακολούθησαν και την οικονομική κρίση του 2008. Ελάχιστοι τολμούν πια στη χώρα να υπερασπισθούν τις αρετές του υπερφιλελεύθερου, χρηματιστικού καπιταλισμού, αυτό που λένε είναι “τι θέλετε να κάνουμε, η φιλελεύθερη παγκοσμιοποίηση έχει επικρατήσει παντού, πρέπει να προσαρμοσθούμε”.

Η γαλλική κοινή γνώμη διαισθάνεται ενστικτωδώς ότι δεν μπορεί και δεν πρέπει να “προσαρμοσθεί”, γιατί το τελικό τίμημα αυτής της προσαρμογής θα είναι η απώλεια των κοινωνικών κατακτήσεων δύο αιώνων. Αν όμως έχει τη δύναμη και τη θέληση να κινητοποιηθεί, δεν έχει ούτε τις ιδέες, ούτε τους διανοούμενους, ούτε τα πολιτικά κόμματα και τις ηγεσίες που θα μπορούσαν να της δώσουν μια προοπτική.

Αυτό που εντυπωσιάζει στη σημερινή γαλλική κρίση, είναι η εκκωφαντική σιωπή των διανοουμένων της αριστεράς, όσο και της δεξιάς, συντηρητικών όπως και ριζοσπαστών, και η αμηχανία των πολιτικών, που περιορίζονται κυρίως σε μικρο-πολιτικαντισμούς. Εντυπωσιάζει ακόμα περισσότερο γιατί ιστορικά, η χώρα του Καρτέσιου, του Ζωρές, του Ζολά, του Μπαλζάκ, του Καμύ και του Σαρτρ ήταν πάντα περήφανη, έως αλαζονική, για τους διανοούμενούς της, ήταν σα νάλεγε σε όλο τον κόσμο: “Σκέφτομαι αρα υπάρχω”. Σήμερα, δεν υπάρχει πιο μεγάλη αντίθεση ανάμεσα σε μια πάντα ζωντανή κοινωνία, που θέλει νάχει, και αγωνίζεται για νάχει, μέλλον και προοπτική, αλλά δεν έχει πνευματική και πολιτική ηγεσία.

Θα χρειαστεί ίσως να βαθύνει ακόμα περισσότερο η οικονομική κρίση, να γίνουν περισσότερες εξεγέρσεις, να απειληθεί άμεσα με διάλυση η ΕΕ για να αρχίσει η Γαλλία και η Ευρώπη να ξεπερνάνε, αν το καταφέρουν, την ιστορική τους αδράνεια και τη διανοητική τους κόπωση, προϊόν ως ένα σημείο και των μεταπολεμικών τους επιτευγμάτων, που τώρα όμως απειλούνται πια πιο σοβαρά από ποτέ άλλοτε.

Κόσμος του Επενδυτή, 22.10.2010
Konstantakopoulos.blogspot.com