Κρίσιμη στρατηγική επιλογή: South vs Turkish Stream

 

Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

 

Σε μείζονα, αρνητική για τα ελληνικά εθνικά συμφέροντα στρατηγική μεταβολή οδηγείται το περιβάλλον στην περιοχή μας σε ότι αφορά τους αγωγούς αερίου.

 

Η νεοεκλεγείσα κυβέρνηση πρέπει να κινηθεί πολύ γρήγορα, στην κατεύθυνση της Σόφιας, των Βρυξελλών και της Μόσχας, διερευνώντας την πιθανότητα να αποτρέψει, έστω και την υστάτη, αυτή την εξέλιξη.

 

Αντιμέτωπη με τις κωλυσιεργίες και τα διαρκή εμπόδια από τη Σόφια και τις Βρυξέλλες η Ρωσία αποφάσισε να εγκαταλείψει το σχέδιο του αγωγού αερίου South Stream, που επρόκειτο να διοχετεύσει το ρωσικό αέριο μέσω της Μαύρης Θάλασσας και της Βουλγαρίας στην Ευρώπη.

 

Ο αγωγός αυτός ήταν μια ελληνική πρόταση της κυβέρνησης Καραμανλή, που όμως εγκαταλείφθηκε ουσιαστικά και από αυτήν ακόμα μετά την πρώτη πίεση των ΗΠΑ.

 

Στη θέση του South Stream θα κατασκευασθεί ο Turkish Stream που θα μεταφέρει φυσικό αέριο από τη Ρωσία στην Τουρκία υποθαλασσίως, μέσω της Μαύρης Θάλασσας και θα το φέρνει κοντά στα ελληνικά σύνορα όπου θα το αποθηκεύει. Αυτό δίνει τη δυνατότητα περαιτέρω μεταφοράς του μέσω του ελληνικού εδάφους, προοπτική προτιμητέα για την Αθήνα, που δεν αρκεί όμως για να αντικαταστήσει τη μείζονα, στρατηγική αναβάθμιση της ‘Αγκυρας και την απώλεια των πολύ μεγάλων στρατηγικών κερδών αν γινόταν δυνατή η κατασκευή του South Stream με την αρχική του χάραξη μέσω Θράκης (όπως και του παράλληλου πετρελαιαγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη εξάλλου).

 

Η ίδια άλλωστε η πρόταση για τον αγωγό South Stream γεννήθηκε ως αντίδραση στην επιδίωξη της ΓΚΑΖΠΡΟΜ, ήδη από το 2006, να κατασκευάσει από τότε τον «Turkish Stream». Πρακτικώς, αυτό θα σήμαινε ότι ο κύριος όγκος του ενεργειακού εφοδιασμού της Ελλάδας θα περνούσε από την Τουρκία. (Αυτό και θα γίνει και τώρα με την προσθήκη του Turkish στον ΤΑΡ από το Αζερμπαϊτζάν μέσω Τουρκίας)

 

Πόσο λογικό είναι να βάζουμε όλο τον ενεργειακό μας εφοδιασμό στα χέρια μιας χώρας για την άμυνα από την οποία ξοδεύουμε τον μισό μας προϋπολογισμό, κατέχει τη μισή Κύπρο, μας απειλεί στο Αιγαίο και με την οποία έχουμε ένα εξαιρετικά αρνητικό ιστορικό συγκρούσεων, ανταγωνισμού και πολέμων στις διμερείς σχέσεις μας; Μακάρι να μεταβληθεί αυτή η κατάσταση, αλλά δεν μπορούμε να υιοθετήσουμε ως γεγονός μια ευχή.

 

Ούτε άλλωστε και προς όφελος της Ευρώπης και της Ρωσίας είναι να εξάγεται το ρωσικό φυσικό αέριο στην Ευρώπη μέσω Τουρκίας, μάλλον πρόκειται για ένδειξη γεωπολιτικής ανωμαλίας.

 

Το 2006 ο γράφων πρώτος υποστήριξε,  από τον «Κόσμο του Επενδυτή», την ιδέα  δημιουργίας ενός αγωγού που θα παρακάμπτει και την Ουκρανία (λόγω των γνωστών προβλημάτων και της δυνατής αντιρωσικής χρήσης της) και την Τουρκία, του South Stream δηλαδή. Στρατηγικά, ο αγωγός θα ήταν το νότιο ισοδύναμο του Nord Stream που συνδέει μέσω της Βαλτικής Γερμανία και Ρωσία, ανεξαρτοποιώντας τη σχέση των δύο χωρών από τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης.

 

Την ιδέα υποστήριξαν πολύ ενεργά ο Πρόεδρος Κάρολος Παπούλιας και ο τότε Ρώσος Πρέσβης, ο εξαιρετικά δυναμικός Αντρέι Βντόβιν και έγινε τελικά επίσημη πολιτική των κυβερνήσεων Καραμανλή και Πούτιν και της προσέγγισης Ελλάδας και Ρωσίας – μιας μεγάλης πολιτικής που εγκαταλείφθηκε άδοξα και πρόωρα.

 

Δεν ξέρουμε αν υπάρχουν σήμερα δυνατότητες να ανακληθεί η απόφαση των Ρώσων, αξίζει όμως να το δοκιμάσει άμεσα η νέα ελληνική κυβέρνηση, επιδιώκοντας ταυτόχρονα μια χάραξη του South Stream μέσω Βουλγαρίας και Ελλάδας, παράλληλη προς την πορεία του αγωγού Μπουργκάς-Αλεξανδρούπολη (που επίσης είναι σκόπιμο να πραγματοποιηθεί).

 

Βεβαίως ο φόβος των ελληνικών ηγεσιών είναι, διαχρονικά, η ενόχληση του υπερατλαντικού παράγοντα. Γιατί όμως μπορεί η Τουρκία να κάνει αυτά τα σχέδια και απαγορεύονται στην Ελλάδα; ‘Εχει κάτι να κερδίσει η Αθήνα υποκύπτοντας διαρκώς στα desiderata της Ουάσιγκτων και του Βερολίνου; Γιατί μέχρι τώρα αυτό που εισπράξαμε για την ευπείθειά μας ήταν οικονομικός πόλεμος από τους Ευρωπαίους, πιέσεις σε Κύπρο και Αιγαίο από τις ΗΠΑ, βλέποντας την ‘Αγκυρα να καταλαμβάνει τον χώρο που εγκαταλείπουμε και οδηγούμενοι σε πρωτοφανή στρατηγική-διπλωματική ασφυξία

 

Το ζήτημα με τους αγωγούς και το όλο πλέγμα σχέσεων με τη Ρωσία δεν αφορά εξάλλου μόνο τα οικονομικά, αλλά και τα προβλήματα ασφαλείας της Ελλάδας. Επί παραδείγματι οι αγωγοί μέσω της Θράκης συνιστούν αμυντική ασπίδα της. Η ευρύτερη σχέση με τη Ρωσία μπορεί εξάλλου να εξελιχθεί και προς την κατεύθυνση μείζονος αύξησης της ελληνικής στρατιωτικής-στρατηγικής ισχύος έως και παροχής μιας αμυντικής ασπίδας.

 

Δεν είναι δυνατόν η γείτων Τουρκία, μέλος και αυτή του ΝΑΤΟ, να κάνει τόσες συνεργασίες με τη Μόσχα, να μην εφαρμόζει κυρώσεις, να αναβαθμίζει παντοιοτρόπως τις σχέσεις της και εμείς να περιοριζόμαστε, αν και σε κατάσταση καταστροφής, στον ρόλο του «καρπαζοεισπράκτορα».

 

‘Όλα αυτά πρέπει να τα σκεφθεί και να τα αντιμετωπίσει γρήγορα η νέα κυβέρνηση. Η αποκατάσταση άλλωστε της στοιχειώδους εθνικής κυριαρχίας σημαίνει να αποκτήσουμε ένα βαθμό ελευθερίας και στην εξωτερική και αμυντική μας πολιτική.

 

Konstantakopoulos.blogspot.com

 

Επίκαιρα, 12-2-2015