Κύπρος: Ενδιάμεση Συμφωνία Ερήμην των Πολιτών

Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου

Ασφυκτικές πιέσεις για «ενδιάμεση συμφωνία» που θα αποτυπώνει τις «συγκλίσεις» στο θέμα της διακυβέρνησης και ειδικότερα την πρόταση εκ περιτροπής άσκησης της εξουσίας από πλειοψηφούντες ‘Ελληνες και μειοψηφούντες Τούρκους στην Κύπρο, ασκεί το Λονδίνο δια μέσου του ΟΗΕ. Καλά πληροφορημένες διπλωματικές πηγές υπογραμμίζουν ότι σκοπός της Βρετανίας είναι να «κλειδώσει» στη συνέχεια την ελληνική παραχώρηση με ψήφισμα του ΟΗΕ, ανεξαρτήτως τελικής έγκρισης από τους ψηφοφόρους.

Το ζήτημα της εκ περιτροπής προεδρίας έχει κατέστη επίκεντρο νέου χάσματος “ελίτ”/κοινωνίας, ίσως βαθύτερου και αυτού του 2004, με αφορμή τότε το σχέδιο Ανάν. Η ηγεσία του ΑΚΕΛ και τμήμα της ηγεσίας του ΔΗΣΥ, περιλαμβανομένου του Προέδρου του, υποστηρίζουν την εκ περιτροπής, την απορρίπτουν όμως με τεράστια πλειοψηφία οι πολίτες!

Οι Βρετανοί επικαλούνται την ανάγκη να «στηριχθεί» ο Ταλάτ στις εκλογές – αν και δεν είναι σαφές τι σχέση έχει αυτό με την ενδιάμεση συμφωνία. Στην πραγματικότητα, υπογραμμίζουν διπλωματικοί αναλυτές, ενδιαφέρονται να δεσμεύσουν την ελληνοκυπριακή πλευρά δια της υπογραφής επί του περιεχομένου της λύσεως, ανεξαρτήτως δημοψηφίσματος. Η διαπίστωση προόδου στις διαπραγματεύσεις απαλάσσει επίσης την Τουρκία από κατηγορίες ότι κωλυσιεργεί τη διαδικασία επίλυσης. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί μελλοντικά εναντίον οποιασδήποτε κυβέρνησης θελήσει να αποφύγει παρόμοιες ρυθμίσεις, ευθυγραμμίζοντας την πολιτική της με τη λαϊκή βούληση.

Η «ενδιάμεση συμφωνία» θα πάρει τη μορφή ανακοινωθέντος για την πρόοδο των συνομιλιών που αναμένεται να εκδοθεί την επόμενη εβδομάδα. Η κυβέρνηση Χριστόφια αποδέχθηκε την ιδέα, αναφέρουν πληροφορίες από καλά ενημερωμένους κύκλους, συζητά όμως το περιεχόμενο του ανακοινωθέντος. Η βρετανική «πρεμούρα» εξηγείται από την εκτίμηση του Λονδίνου ότι μια ρύθμιση όπως η «εκ περιτροπής» πολύ δύσκολα θα εγκριθεί σε δημοψήφισμα, επιδιώκεται επομένως ο εγκλωβισμός δια της υπογραφής των ηγετών.

Η τελευταία δημοσκόπηση του Αντέννα Κύπρου δίνει 70% των Ελληνοκυπρίων κατηγορηματικά αντίθετο τόσο με την «εκ περιτροπής», όσο και την παραμονή 50.000 εποίκων (που αποδέχεται ο κ. Χριστόφιας), ακόμη κι αν Τουρκία και Ταλάτ ικανοποιήσουν όλα τα άλλα ελληνικά αιτήματα! Η δημοσκόπηση είναι η τελευταία μιας πληθώρας που κατέδειξαν πέραν αμφιβολίας τη σταθερότητα της διαφωνίας του λαού προς ένα κράτος όπου συντριπτική πλειοψηφία (82%) και μειοψηφία (18%) θα … εναλάσσονται στην εξουσία εφ’ όλης της νήσου! Η εκ περιτροπής όμως είναι το θεμέλιο των προτάσεων Χριστόφια στις διαπραγματεύσεις! Ακόμα και το ¼ των (παροιμιώδους πειθαρχίας) ψηφοφόρων του ΑΚΕΛ, διαφωνούν κατηγορηματικά με την πρόταση!

Η κυπριακή κοινή γνώμη τελεί εν πλήρει συγχύσει και συνήθως επιδεικνύει μεγάλη αδιαφορία για τις λεπτομέρειες των συνομιλιών, που διεξάγονται σε γλώσσα και όρους ακατανόητους και διέπονται από αφόρητο νομικισμό/βυζαντινισμό, σε σημείο που διερωτάται κανείς αν αυτά εφευρέθηκαν για να αποκρύπτουν από τους πολίτες το πραγματικό διακύβευμα των ρυθμίσεων. Στο ζήτημα όμως της εκ περιτροπής αντέδρασε έντονα, εκτιμώντας ότι θα ζει άλλοτε σε ελληνικό και άλλοτε σε τουρκικό κράτος, θα χάσει δηλαδή το κράτος που διαθέτει σήμερα και την προστασία του, προς όφελος μιας ρύθμισης ελάχιστα δημοκρατικής και αμφισβητήσιμης βιωσιμότητας. Ο μέσος Κύπριος αγανακτεί με την ιδέα πλήρους εξίσωσης του 18% με το 82% και μάλιστα με σύστημα «σταθμισμένης ψήφου» που υπολογίζει, κατά τρόπο παγκοσμίως πρωτοφανή, πέντε φορές λιγότερο τις ελληνικές από τις τουρκικές ψήφους!

Μια τόσο σημαντική απόκλιση λαού/ηγεσίας σε τόσο κεντρικό θέμα της διαπραγμάτευσης εγείρει, υπογραμμίζουν έγκριτοι συνταγματολόγοι και η ηγεσία των Κυπρίων Σοσιαλιστών, ζητήματα νομιμότητας μιας διαδικασίας που έχει μορφή διακοινοτικής διαπραγμάτευσης, εξελίσσεται όμως σε συντακτική διαδικασία. ‘Όπως και ευστάθειας της λύσης.

Οι διαμάχες αυτές είναι η αιτία της βαριάς πολιτικής ατμόσφαιρας στο νησί, μετά ιδίως την αποχώρηση της σοσιαλιστικής ΕΔΕΚ από την κυβέρνηση, που συνοδεύτηκε από έντονες καταγγελίες για αθέτηση της προεκλογικής συμφωνίας με το ΑΚΕΛ, που επέτρεψε την εκλογή του κ. Χριστόφια (ο Πρόεδρος εξελέγη όχι μόνο με ψήφους του ΑΚΕΛ, αλλά επίσης του ΔΗΚΟ, της ΕΔΕΚ και των Οικολόγων). Και τα τρία κόμματα, πέραν του ΑΚΕΛ, που υποστήριξαν το 2008 την υποψηφιότητά του διαφωνούν με τις προτάσεις που κατέθεσε στις διαπραγματεύσεις! (Να σημειωθεί ότι οι Σοσιαλιστές αποχώρησαν από την κυβέρνηση, παρά τα εντονότατα και ανοίκεια διαβήματα, δημόσια και παρασκηνιακά, του Ευρωπαϊκού Σοσιαλιστικού Κόμματος να μην το πράξουν!

Με τη φιλοδοξία να συμβάλει, μεταξύ άλλων, στην άμβλυνση των πολιτικών παθών και στην προώθηση λύσης ετοιμάζεται να κατέλθει στις 12/4 στη Μεγαλόνησο ο Πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου. Ο κ. Παπανδρέου θα συναντηθεί τελικά όχι με το Εθνικό Συμβούλιο, όπως αντιμετωπιζόταν αρχικά και είχε γίνει στο παρελθόν από άλλους ‘Ελληνες Πρωθυπουργούς, αλλά με το Συμβούλιο Αρχηγών (στο οποίο δεν συμμετέχουν στελέχη όπως οι Βάσσος Λυσσαρίδης, Γιώργος Κολοκασίδης, Νίκος Κατσουρίδης). Η Αθήνα εκτιμά ότι υπάρχουν μεγαλύτερες ελπίδες προόδου στο κυπριακό απότι στα καθευατό ελληνοτουρκικά, εκτιμά όμως ότι πρέπει να ξεπερασθεί η εκτιμώμενη από την Αθήνα «απροθυμία» τομέων της ελίτ και της κοινωνίας για λύση, υποστηρίζουν κυβερνητικοί παράγοντες.

Στο μεταξύ βέβαια, η απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που τραβάει στην άκρη κάθε δυνατότητα ερμηνείας, για να στείλει τους Ελληνοκύπριους, θύματα της τουρκικής εισβολής και κατοχής σε κατοχικά όργανα για να βρουν το δίκηο τους αναφορικά με τις αρπαγμένες περιουσίες τους, υπογραμμίζει την διεθνή πολιτική απομόνωση της Κύπρου. Επί πολλά χρόνια, Κύπρος και Ελλάδα, εν ονόματι της ανάγκης διατήρησης του «καλού κλίματος» με την Τουρκία, είναι ουσιαστικά απούσες από όλα τα διεθνή φόρουμ ή εκφράζονται με νομικό, μη πολιτικό τρόπο. ‘Οποτε γίνεται συζήτηση διεθνώς για το κυπριακό, είναι παρόντα μόνο τα επιχειρήματα του εισβολέα, ο οποίος και φτιάχνει, αντιστάσεως μη ούσης, και το διεθνές πολιτικό κλίμα. Γίνεται περισσότερη φασαρία στην Ευρώπη για τη γενοκτονία των Αρμενίων προ εκατό ετών και καθόλου σχεδόν για τη συνεχιζόμενη κατοχή ευρωπαϊκού εδάφους από τον τουρκικό στρατό! Σε όρους αστικού δικαίου, η συμπεριφορά του θύματος ενθαρρύνει και δικαιολογεί τη χρησικτησία!



ΒΡΕΤΑΝΙΑ - ΚΥΠΡΟΣ: Πάντα παρούσα η Αυτοκρατορία

Μπορεί να αλλάζουν οι περιστάσεις, να μεταβάλλεται η ρητορεία, οι κεντρικές επιδιώξεις όμως, αλλά και οι βασικές τακτικές της Βρετανίας στο κυπριακό παραμένουν αναλλοίωτες στο διάβα των δεκαετιών. Ποτέ η Αυτού Μεγαλειότης δεν χώνεψε την απαίτηση των κατοίκων της αποικίας της να ασκήσουν το δικαίωμα στην αυτοδιάθεσή τους. Πόσο μάλλον που η Κύπρος είναι νησί κολοσσιαίας στρατηγικής και, πιθανότατα, οικονομικής σημασίας.

Μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν πολύ δύσκολο για το Λονδίνο, πολιτικά και στρατιωτικά, να διατηρήσει την αποικία του. Χρησιμοποίησε (και αργότερα η Ουάσιγκτον) πιο έμμεσους τρόπους, όπως την εισαγωγή του τουρκικού παράγοντα στο κυπριακό και τις κάθε είδους εσωτερικές διενέξεις του ελληνικού χώρου. Σε κάθε κρίσιμη στιγμή απέσπασε σημαντικές υποχωρήσεις, χωρίς να δώσει τα ανταλλάγματα που υποσχέθηκε. Τρεις κλασικές περιπτώσεις χρήσης απατηλών υποσχέσεων (και παρασκηνιακών απειλών) ήταν:

- όταν έπεισε τον Μακάριο, υποσχόμενο την ανεξαρτησία, να αποκηρύξει την ένωση. Το Λονδίνο έδωσε μεν ανεξαρτησία, με τις συνθήκες όμως εγκαθίδρυσης του νέου κράτους δημιουργήθηκαν οι προϋποθέσεις διαρκούς αμφισβήτησης της κυριαρχίας του

- όταν έπεισαν ΗΠΑ (και Καραμανλής) τον Μακάριο να αποδεχθεί διζωνική-δικοινοτική ομοσπονδία, υποσχόμενο άμεση επιστροφή Αμμοχώστου, σύντομη λύση και αποχώρηση τουρκικών δυνάμεων. Η διζωνική-δικοινοτική παγιώθηκε, όμως η Αμμόχωστος παραμένει, όπως και όλη η Βόρεια Κύπρος, υπό τουρκική κατοχή

- τώρα επιδιώκει μια κρίσιμη αφαίρεση κυριαρχίας από τον κυπριακό λαό, με την αποδοχή της εκ περιτροπής προεδρίας,

Σε κάθε περίπτωση, η βρετανική διπλωματία διακρίνεται για τη σαφήνεια της στρατηγικής επιδίωξης στην οποία μένει πιστή με αξιοθαύμαστη σταθερότητα και για την υποταγή όλων των άλλων επί μέρους θεμάτων στην κεντρική αυτή επιδίωξη.

Κόσμος του Επενδυτή, 27.3.2010
Konstantakopoulos.blogspot.com