Ο πρώτος είναι ένας από τους λίγους οικονομολόγους στον κόσμο, που «ένιωσε στο πετσί του» τις άμεσες συνέπειες της οικονομικής κρίσης.
Ο άλλος παρατηρεί από μακριά τα γεγονότα, δίνοντας εκ του ασφαλούς συμβουλές και κάνοντας αναλύσεις. Σου δημιουργεί την εντύπωση ότι λέει αυτά που θέλεις να ακούσεις.
Η τρίτη, οικοσοσιαλίστρια με ιδιαίτερη οπτική γωνία για κάθε τι οικονομικής φύσεως, πόσο δε μάλλον για την οικονομική κρίση.
Ο πειρασμός για τρεις διαφορετικές συνεντεύξεις σκοντάφτει σε πολλά πρακτικά δεδομένα, άσε που είναι δύσκολο να αποφευχθούν τα κλισέ και τα χιλιοειπωμένα, τόσο στις ερωτήσεις, όσο και στις απαντήσεις. Οπότε, ο πειραματισμός γίνεται αναπόφευκτος: Κοινή συνέντευξη, κοινές ερωτήσεις, για να φανούν οι διάφορες και τέλος ας δούμε πώς βλέπουν και αυτοί ο ένας τον άλλο!
Μόλις τελείωσε η συνέντευξη υπήρχε η αίσθηση ότι βγήκε καλή. Το πείραμα πέτυχε. Εδώ λοιπόν, σήμερα, τα βασικά. Τα υπόλοιπα σε λίγες μέρες στην ιστοσελίδα της εφημερίδας.
Τη συνέντευξη πήρε ο Νίκος Σερβετάς
Πώς θα είναι η Ευρώπη σε 10 χρόνια;
Γκαλμπρέιθ: Προβληματίζομαι πάρα πολύ για το πως θα είναι η Ευρώπη τις επόμενες 10 μέρες. Πρέπει να σας πω ότι αυτό είναι αρκετά αβέβαιο.
Παντελίδης: Νομίζω ότι η εποχή του νεοφιλελευθερισμού τελειώνει. Δεν ξέρω αν θα είναι αυτό το χρόνο ή τον επόμενο, αλλά τα θεμέλιά του έχουν κλονιστεί και μετακινούμαστε από το οικονομικό πλαίσιο στις πολιτικές διαμάχες. Εξαρτάται από τους λαούς της, να εντατικοποιήσουν αυτές τις μάχες και να τις ενοποιήσουν συνδυάζοντας τες σε ένα νέο σχέδιο. Κανείς δεν μπορεί να προβλέψει, αλλά αυτό που μπορούμε να πούμε, είναι ότι περνάμε μία περίοδο αβεβαιότητας και θεμελιώδους οικονομικής κοινωνικής και πολιτικής αλλαγής.
Κορίν Μορέλ Νταρλώ: Θα ήθελα να δώσω μια αισιόδοξη εικόνα, αλλά νομίζω ότι βρισκόμαστε σε μία πολύ ασταθή περίοδο. Ο παλιός κόσμος πεθαίνει και ο νέος κόσμος δεν έχει γεννηθεί, τότε είναι που έρχονται τα τέρατα. Πιστεύω ότι τις επόμενες ημέρες, εβδομάδες και μήνες η πολιτική μας αποστολή είναι να βρούμε αυτά τα τέρατα και αυτό μπορεί να γίνει χτίζοντας όλοι μαζί ένα νέο σχέδιο, στο οποίο εντάσσεται και ο οικοσοσιαλισμός.
Γκαλμπρέιθ: Θα ήθελα να επανέλθω. Παρακολουθώ από σχετικά κοντά την επαφή της Ελλάδας με την Ευρώπη τους τελευταίους 4 μήνες και αυτό το οποίο με εντυπωσιάζει, ως εξωτερικό παρατηρητή, είναι ότι η ηγεσία της Ευρώπης δεν έχει μέχρι τώρα δείξει καμία ικανότητα να καταλάβει τις συνθήκες που υπάρχουν πραγματικά στην Ευρώπη, ούτε και την απόφαση που πήρε ο ελληνικός λαός τον Ιανουάριο, να εκλέξει μία νέα κυβέρνηση η οποία βασίζεται σε διαφορετικές αρχές και η οποία είχε πολύ ισχυρότερη λαϊκή εντολή από ότι έχουν συνηθίσει να βλέπουν τα τελευταία χρόνια. Βρισκόμαστε στο σημείο, όπου αυτή η απογοητευτική αποκαρδιωτική απόδοση της ευρωπαϊκής ηγεσίας, των ευρωπαϊκών θεσμών και του ΔΝΤ θα πρέπει να δοκιμαστεί. Το ζητούμενο είναι να δούμε εάν υπάρχει η δυνατότητα για μια πολιτική, που να βασίζεται στην πραγματικότητα, που θα απομακρυνθεί από την κατασκευασμένη, από την ευρωπαϊκή ηγεσία και τους θεσμούς, και βαθύτατα λανθασμένη αντίληψη των πραγματικών συνθηκών και του αποτελέσματος των εφαρμοζόμενων πολιτικών. Αν δεν υπάρξει προσαρμογή, αν δεν υπάρξει αλλαγή, τότε είναι πολύ δύσκολο να δει κανείς πώς το ευρωπαϊκό σχέδιο θα παραμείνει βιώσιμο για πολύ.
Στη θέση του πρωθυπουργού
Ποιο θα ήταν το πρώτο πράγμα, που θα κάνατε, ως πρωθυπουργός της Ελλάδας, προκειμένου να έχετε άμεσα αποτελέσματα και το πρώτο για να έχετε μακροπρόθεσμο αποτέλεσμα;
Παντελίδης: Νομίζω ότι η κυβέρνηση του Αλέξη Τσίπρα θα πρέπει να διαφυλάξει την πολιτική υποστήριξη των δικών της ανθρώπων, για ένα νέο σχέδιο μιας νέας Ελλάδας, στο πλαίσιο μιας Ευρώπης, που αλλάζει, επανιδρύεται. Είμαστε στην αρχή μιας πολιτικής μάχης. Ο κ. Γκάλμπρεϊθ ανέφερε, νωρίτερα, το στόχο των αρχών της ΕΕ και των θεσμών, που είναι η κυβερνητική αλλαγή. Αυτό σημαίνει ότι η ίδια η δημοκρατία δοκιμάζεται. Πιστεύω ότι ο ΣΥΡΙΖΑ, το έφερε αυτό στην επιφάνεια και αρχίζει να αποκαλύπτεται, να γίνεται προφανές σε όλη την Ευρώπη. Περιμένουμε νέους αγώνες σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες και το συντονισμό αυτών των αγώνων. Αυτό το οποίο ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να κάνει τώρα, είναι να αναπτύξει περισσότερο το σχέδιο της οικονομικής αναδόμησης στην Ελλάδα. Να αμφισβητήσει τους περιορισμούς, που έχουν τεθεί από τις πολιτικές των κανόνων. Πιστεύω ότι εάν το κάνει αυτό, θα δείξει όχι μόνο αντίσταση στη λιτότητα, αλλά θετικά σημάδια αυτού που χρειάζεται να κάνουμε σε τοπικό και ευρωπαϊκό επίπεδο. Νομίζω ότι ο αγώνας τώρα αρχίζει και ο ΣΥΡΙΖΑ έχει κάνει μια πολύ καλή αρχή.
Κορίν Μορέλ Νταρλώ: Νομίζω ότι είναι πολύ βασικό αυτό που έκανε η κυβέρνηση, δηλαδή η πιστωτική διαχείριση, η επίτευξη εύκολου στόχου σε μικρό χρονικό διάστημα, δίνοντας έντονα μηνύματα στον λαό. Σημαντικά είναι όλα αυτά τα επείγοντα μέτρα, τα οποία πήρε η κυβέρνηση Τσίπρα, για την ΕΡΤ, για τους άπορους. Πιστεύω ότι ένα από τα πρώτα μέτρα θα ήταν η ριζική αναθεώρηση του φορολογικού συστήματος. Χρειαζόμαστε μια οικονομική επανάσταση αναδιανομής του χρήματος. Όταν πρέπει ο άνθρωπος να παλεύει σε καθημερινή βάση μόνο για να πληρώνει το ενοίκιο, τότε είναι πολύ δύσκολο να σκεφτεί για το μέλλον, να σκεφτεί για την κλιματική αλλαγή, να σκεφτεί όλες αυτές τις μεγάλες προκλήσεις.
Γκάλμπρεϊθ: Θα έδινα βασικά τις ίδιες απαντήσεις. Θα άρχιζα από το ίδιο σημείο, ότι η κυβέρνηση έχει διασφαλίσει την υποστήριξη του ελληνικού λαού και έχει διατηρήσει αυτή την υποστήριξη για 4 πολύ δύσκολους μήνες. Πιστεύω ότι αυτό το γεγονός έχει μεγάλη σημασία. Δίνει στην ελληνική θέση τη δυνατότητα να επιβιώσει στους δύσκολους καιρούς που έρχονται. Είναι πολύ σημαντικό σε αυτό το σημείο να διατυπώσει μια προγραμματική στρατηγική για το πως θα προχωρήσει. Μια τέτοια στρατηγική πρέπει, βεβαίως, να αναγνωρίζει το γεγονός ότι δεν είναι όλες οι χώρες ίδιες, ότι οι στρατηγικές, που αρμόζουν σε μία χώρα, δεν αρμόζουν απαραίτητα σε μια άλλη. Αυτό είναι ένα τεράστιο φιλοσοφικό ιδεολογικό μειονέκτημα της πολιτικής του μνημονίου. Εφαρμόζεται η ίδια πρακτική για όλες τις χώρες και είναι βασισμένη στην εντελώς λανθασμένη υπόθεση ότι οι ίδιες πολιτικές θα δουλέψουν με τον ίδιο τρόπο σε διαφορετικά μέρη. Η Ελλάδα δεν είναι Γαλλία, δεν είναι Ισπανία, έχει τα δικά της πλεονεκτήματα, τη δική της θέση στην παγκόσμια οικονομία και μια στρατηγική για την ανάπτυξη πρέπει να ανταποκρίνεται στα χαρακτηριστικά της Ελλάδας και του ελληνικού λαού.
Επίσης, είναι πολύ σημαντικό για την κυβέρνηση, να συνεχίσει την προσπάθειά της να παρουσιάσει τις θέσεις της στον ευρύτερο κόσμο, καθώς το ζήτημα της δεν είναι ένα θέμα, του οποίου η σημασία περιορίζεται μόνο στην Ελλάδα ή ακόμα και στην Ευρώπη. Είναι σημαντικό να δει κάποιος, εάν μπορεί να έχει μια βιώσιμη δημοκρατική κυβέρνηση και οικονομική ανάπτυξη σε χώρες, οι οποίες συνδέονται μεταξύ τους και ιδίως μικρές χώρες, οι οποίες αποτελούν μέρος ευρύτερων συστημάτων, όπου αναπόφευκτα το κέντρο της εξουσίας βρίσκεται μακριά απ’ αυτές.
Η δύναμη της δημοκρατίας είναι πολύ ισχυρή αν είναι γνήσια
Αν η αριστερά δεν πετύχει στην Ελλάδα θεωρείτε πιθανό να ενισχυθούν στην Ευρώπη η άκρα δεξιά και οι φασίστες;
Γκάλμπρεϊθ: Φασισμός έχει υπάρξει στην Ευρώπη. Εάν δεν αναπτυχθεί ένα διαχειρίσιμο σύστημα κοινωνικής οικονομίας ο φασισμός παρέχει μία εναλλακτική λύση στην οποία προστρέχουν πολλοί.
Κορίν Μορέλ Νταρλώ: Η ανάλυση που κάναμε στο κόμμα της Αριστεράς πριν μερικά χρόνια στη Γαλλία καταλήξαμε στο «ή εμείς ή αυτοί». Είναι μία σύγκρουση ανάμεσα στα αριστερά πολιτικά μας σχέδια και τις ακροδεξιές απλές, πολύ απλές εναλλακτικές λύσεις οι οποίες φυσικά είναι πολύ επικίνδυνες. Αυτός είναι και ο λόγος που δουλεύουμε τόσο σκληρά για να διαμορφώσουμε ένα εναλλακτικό σχέδιο το οποίο δεν θα είναι μόνο αποδεκτό αλλά και εφικτό. Η κύρια μάχη είναι η πολιτιστική μάχη την οποία πρέπει να κερδίσουμε. Νομίζω ότι αυτές είναι από τις μεγαλύτερες πολιτικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε. Όλα τα παραδοσιακά μεγάλα κόμματα τελειώνουν πια, οπότε το μέλλον θα είναι «ή εμείς ή αυτοί» Έχουμε αυτή την ευθύνη.
Παντελίδης: Αυτό δείχνει τους κινδύνους τους οποίους παίρνουν οι αρχές της ΕΕ για να προστατέψουν την καθεστηκυία τάξη και τα οικονομικά τους συμφέροντα. Η κατάρρευση της κυβέρνησης της Ελλάδας, για παράδειγμα, μπορεί να απελευθερώσει φασιστικές πολιτικές δυνάμεις. Δεν νομίζω ότι θα συμβεί αυτό, η πρόσφατη πολιτική εμπειρία μας, η νέα αυγή στην Ελλάδα, δείχνει ότι η τάση είναι προς τα αριστερά. Υποτίθεται ότι είναι ενάντιοι στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές αλλά δεν έχουν εναλλακτική λύση, ο μόνος στόχος τους είναι η καταστροφή της δημοκρατίας. Γι’ αυτό η πρόκληση για την αριστερά τώρα είναι να διατηρήσει την υποστήριξή του κόσμου και να φανεί ικανή να δημιουργήσει νέες συμμαχίες, να θέσει νέους στόχους τόσο τοπικά όσο και σε Ευρωπαϊκό επίπεδο.
Γκάλμπρεϊθ: Η δύναμη της δημοκρατίας είναι πολύ ισχυρή αν είναι γνήσια. Στην Νότια Αμερική όπου είχαμε τέτοια φαινόμενα ακολούθησε μεγάλος εκδημοκρατισμός, τεράστια μείωση της φτώχιας, βελτίωση του επιπέδου ζωής, ένα γενικό χτίσιμο της κοινωνικής οικονομίας, στοιχεία τα οποία δεν υπήρχαν πριν. Εάν κάποιος έχει γνήσιες δημοκρατικές εναλλακτικές λύσεις, οι οποίες να σημαίνουν κάτι, σε σχέση με τα είδη των θεσμών και των πραγμάτων που υπόσχονται αυτοί, τους στόχους και τις προτεραιότητές τους, τις ανθρώπινες αξίες τους, τις κοινωνικές και οικονομικές αξίες τους, τότε νομίζω ότι υπάρχει μία λογική πιθανότητα ότι οι προοδευτικές δυνάμεις του κόσμου θα επικρατήσουν και ότι οι φασιστικές δεν θα είναι τόσο δυνατές. Είναι αυτό που βλέπετε να συμβαίνει στην Ελλάδα όπως είπατε.
Κίνημα αλληλεγγύης που θα συνδέσει τους αγώνες
Γκάλμπρεϊθ: Κύριε Παντελίδη, βλέπετε κινήσεις στην Κύπρο, ώστε γίνει μέρος μιας ευρύτερης συμμαχίας και αλληλεγγύης, που θα αναπτυχθεί σε όλο το νότο, στην ευρωπαϊκή περιφέρεια τους επόμενους μήνες;
Παντελίδης: Πιστεύω ότι αυτή είναι η ελπίδα. Υπάρχουν όλες οι δυνατότητες για αυτή την πολιτική συνένωση με τις εναλλακτικές δυνάμεις της Αριστεράς στην Ευρώπη, επειδή η οικονομική κατάσταση στην Κύπρο, που οφείλεται στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές, οδηγεί σε αδιέξοδο. Θα υπάρξει απάντηση και καθήκον της Αριστεράς στην Κύπρο είναι να παρουσιάσει αυτή την απάντηση και να την προτείνει με προγραμματικό τρόπο. Να τη συνδέσει με τους αγώνες, που γίνονται στην Ελλάδα, στην Ισπανία στην Ιρλανδία, σε όλη την Ευρώπη. Αυτός είναι ο στόχος, για τον οποίο θα εργαστούν οι πολιτικές δυνάμεις της Αριστεράς στην Κύπρο στην επόμενη περίοδο.
Κορίν Μορέλ Νταρλώ: Κύριε Γκάλμπρεϊθ, θα ήθελα να μάθω, αν η κλιματική αλλαγή έχει επηρεάσει την οικονομική σας σκέψη και με ποιον τρόπο;
Γκάλμπρεϊθ: Η αναγνώριση ότι οι οικονομικές μελέτες είναι ενσωματωμένες σ’ έναν υλικό κόσμο, είναι κάτι το οποίο θέτει μία πολύ σημαντική διανοητική πρόκληση για τους περισσότερους οικονομολόγους. Ουσιαστικά, όλη η επιστήμη είναι απομακρυσμένη από τον υλικό κόσμο και στο επίπεδο του θέματος των πόρων και στο θέμα του περιβάλλοντος. Αλλά είναι προφανές ότι αν θέλει κάποιος να έχει την ελάχιστη πιθανότητα να σώσει την βιόσφαιρα, όπως την γνωρίζουμε, από ιδιαίτερα ριζικές και γρήγορες αλλαγές, πρέπει να τροποποιήσει το μοντέλο των πόρων με ένα θεμελιακό τρόπο. Δεν μπορείς απλά να το κάνεις με έναν υποκριτικό μηχανισμό, ο οποίος εξαρτάται από τις τιμές της αγοράς.
Παντελίδης: Κύριε Γκάλμπρεϊθ, πιστεύετε ότι χρειάζεται μια εναλλακτική στρατηγική για την ευρωπαϊκή περιφέρεια, ώστε να αντιμετωπίσει την άνιση ανάπτυξη; Ποιος είναι ο ρόλος της βιομηχανικής πολιτικής; Πολλές από τις δομικές ανισορροπίες, που παρατηρούνται στην Ευρώπη, δεν οφείλονται σε διαφορές στους μισθούς και στο κόστος, αλλά σε διαφορετικές βιομηχανικές και παραγωγικές δομές και κατά συνέπεια υπάρχει ανάγκη δημιουργίας μίας νέας κατανομής της εργασίας.
Γκάλμπρεϊθ:Η Ευρώπη έχει οικοδομηθεί εδώ και δεκαετίες ως μία ενιαία οικονομία της ηπείρου, όπως π.χ. η Νότια Αμερική. Σ’ αυτή την οικονομία υπάρχει η τάση, οι βιομηχανικές δραστηριότητες να πηγαίνουν προς το κέντρο και στην Ευρώπη το αποτέλεσμα ήταν να μετακινηθούν προς τα βιομηχανικά κέντρα της Γερμανίας, της Γαλλίας και άλλων χωρών της Βόρειας Ευρώπης. Σ’ αυτό το πλαίσιο, κάθε διαδικασία βελτίωσης των προϊόντων και τεχνολογικής ανάπτυξης, επίσης, τείνει να συγκεντρώνεται στο βορρά. Μια άλλη παράμετρος είναι η αγροτική οικονομία, η οποία σήμερα έχει εκβιομηχανιστεί και άρα ακολουθεί την ίδια τάση συγκέντρωσης προς το βορρά. Αυτό που χρειάζεται, είναι μία «ηπειρωτική» στρατηγική, η οποία θα παρέχει μία οικονομική βάση για την επιτυχή ανάπτυξη των χωρών του νότου, της περιφέρειας και η οποία θα βασίζεται σε περισσότερους άξονες. Η βιομηχανική παραγωγή είναι ένας εξ αυτών, αλλά υπάρχουν και άλλοι τομείς, που μπορεί να βασιστεί και τους οποίους χρειάζεται μία προχωρημένη παγκόσμια οικονομία. Αυτοί οι τομείς μπορούν να αναπτυχθούν στην περιφέρεια. Αναφέρω για παράδειγμα την εκπαίδευση, τη φροντίδα υγείας, υπηρεσίες για ηλικιωμένους, τον υψηλό πολιτισμό, την τέχνη και ένα σωρό πράγματα, τα οποία είναι τμήμα του επιπέδου ζωής μίας πλούσιας περιοχής. Δεν μπορείς να έχεις απόλυτη ισορροπία των συναλλαγών από όλες τις χώρες σε σταθερή βάση. Θα έχεις περίσσευμα σε μια περιοχή και έλλειμμα σε άλλη. Κάποιος πρέπει να έχει ένα μηχανισμό, ο οποίος θα μοιράζει τα εισοδήματα για την ανακύκλωση της αγοραστικής δύναμης, ώστε κάθε μέρος αυτής της οντότητας να είναι σταθερό. Αν δεν παρέχεται αυτό, τότε η οικονομική ενσωμάτωση δεν θα επιτευχθεί, οι άνθρωποι θα μεταναστεύσουν από τον νότο στο βορρά, όπως έχουν κάνει πολλές φορές στην ιστορία.
Γκάλμπρεϊθ: Θα σας κάνω την ίδια ερώτηση, που έκανα και στον κύριο Παντελίδη. Μπορούμε να ελπίζουμε σε μία κίνηση αλληλεγγύης στη Γαλλία, η οποία θα ενωθεί με αυτές, που αναπτύσσονται στην Ελλάδα, την Ισπανία, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία προς ένα διαφορετικό δρόμο για την Ευρώπη;
Κορίν Μορέλ Νταρλώ: Ναι! Ενώ μιλάμε εδώ, στους Δελφούς, στην Ελλάδα, οι Γάλλοι σύντροφοί μας διαδηλώνουν στο Παρίσι, στη Λυών, σε πολλές διαφορετικές γαλλικές πόλεις, υποστηρίζοντας την Ελλάδα. Νομίζω ότι υπάρχει ένα κίνημα αλληλεγγύης, το οποίο αρχίζει να απλώνεται στη Γαλλία και ο κύριος λόγος γι αυτό είναι επειδή οι άνθρωποι χρειάζονται νίκες, χρειάζονται να πιστεύουν ότι μπορούν να κερδίσουν, χρειάζονται θετικά μηνύματα για να βγουν στους δρόμους και να κινητοποιηθούν. Η νίκη του ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα και οι νίκες του Ποδέμος στην Ισπανία, οι μεγάλες διαδηλώσεις για το δικαίωμα στο νερό στην Ιρλανδία, όλα αυτά διευκολύνουν τις καμπανιές αλληλεγγύης και την επανεκκίνηση των κινημάτων, τα οποία είχαν λίγο κουραστεί στη Γαλλία.
Η Πρωτοβουλία των Δελφών
Δεκάδες διεθνείς προσωπικότητες του ακαδημαϊκού κόσμου, της δημοσιογραφίας και της πολιτικής από την ΕΕ, την Ελβετία, τη Ρωσία, τη Βόρεια Αμερική και την Ινδία συμμετείχαν, το περασμένο Σαββατοκύριακο, σε διεθνή συνάντηση, που έγινε στην Αράχωβα με τον τίτλο «Η Πρωτοβουλία των Δελφών» και θέματα συζήτησης τις εναλλακτικές για τον «ευρωφιλελευθερισμό» καθώς και ζητήματα γεωπολιτικής.
Συντονιστής της συνάντησης ήταν ο συγγραφέας και δημοσιογράφος Δημήτρης Κωνσταντακόπουλος, οργανωτές και υποστηρικτές το «Ίδρυμα Λυσσαρίδη», το ρωσικό «Ίδρυμα για την Παγκοσμιοποίηση και τα Κοινωνικά Κινήματα», το «Παγκόσμειο Εναλλακτικό Φόρουμ», το ελληνικό «Ίδρυμα Ερευνών για την Ανάπτυξη και τη Διακυβέρνηση» και η ιστοσελίδα www.agora-dialogue.com.
Την Παρασκευή, με κείμενο που δόθηκε στη δημοσιότητα και υπογράφουν όλοι οι συμμετέχοντες, ασκείται δριμεία κριτική στην πολιτική των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και θεσμών απέναντι στην Ελλάδα, ενώ εκφράζουν παράλληλα την «αμέριστη και χωρίς όρους» συμπαράστασή τους στον αγώνα του ελληνικού λαού για την αξιοπρέπειά του, την κοινωνική και εθνική του επιβίωση.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.