H TΟΥΡΚΙΑ "ΑΙΡΕΙ" ΤΟ "CASUS BELLI" ΚΑΙ ΤΟ ΕΒΡΑΪΚΟ ΛΟΜΠΥ ΑΠΟΒΙΒΑΖΕΤΑΙ ΣΤΗΝ ΚΥΠΡΟ

Του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου




Για απάλειψη της αναφοράς στο casus belli απέναντι στην Ελλάδα από το Πολιτικό ‘Eγγραφο του τουρκικού Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας, που θα συνταχθεί και εγκριθεί το ερχόμενο φθινόπωρο, έκανε λόγο ο τουρκικός τύπος τόσο της κυβέρνησης όσο και της αντιπολίτευσης. Η είδηση προκάλεσε αίσθηση στην Αθήνα, αφού η τουρκική απειλή πολέμου, σε περίπτωση επέκτασης των ελληνικών χωρικών υδάτων, συνιστά, εδώ και 15 χρόνια, την πιο επίσημη και απροσχημάτιστη εκδήλωση τουρκικής επιθετικότητας απέναντι στη χώρα μας.

Πρέπει βέβαια να επισημανθεί στο σημείο αυτό ότι η απάλειψη από το ‘Eγγραφο της αναφοράς στο casus belli, έχει ασφαλώς μια πολιτική σημασία, αν υλοποιηθεί, δεν συνεπάγεται όμως και άρση του ίδιου του casus belli, το οποίο δεν έχει διατυπωθεί δια του Εγγράφου του Συμβουλίου, εσωτερικού κρατικού εγγράφου του τουρκικού κράτους, αλλά με απόφαση της Μεγάλης Τουρκικής Εθνοσυνέλευσης. ¨Όπως υπογραμμίζουν στελέχη του ελληνικού Υπουργείου Εξωτερικών, τόσο από την άποψη του τουρκικού εσωτερικού δικαίου, όσο και του διεθνούς δικαίου, η απόφαση της Εθνοσυνέλευσης υπερέχει οποιουδήποτε άλλου εγγράφου και πρέπει αυτή να καταργηθεί, για να καταργηθεί και το casus belli. Μια απάλειψη της αναφοράς στο ‘Eγγραφο θα ήταν οπωσδήποτε μια θετική εξέλιξη, ένα καλό σήμα, δεν θα έλυνε όμως το πρόβλημα.

Σύμφωνα με την εκδοχή της Τζουμχουριέτ, το νέο έγγραφο που τώρα τελεί υπό διαμόρφωση, “η Ρωσία, το Ιράν, το Ιράκ και η Ελλάδα παύουν να συνιστούν απειλή” για την Τουρκία. Η διατύπωση αυτή συνιστά σε μεγάλο βαθμό απλή αναγνώριση της πραγματικότητας – σε ότι αφορά τη χώρα μας όχι μόνο απειλή δεν συνιστά, αλλά και είναι τελείως αμφίβολο αν ποτέ θα αποφάσιζε να χρησιμοποιήσει το δικαίωμα που της παρέχει η Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, επεκτείνοντας στα 12 μίλια τα χωρικά της ύδατα. Συνιστά επίσης και υιοθέτηση της νέας προσέγγισης του Ερντογάν στην εξωτερική πολιτική, που υπαγορεύεται εν πολλοίς και από εσωτερικούς λόγους – να υποβαθμίσει τις εξωτερικές απειλές, ώστε να αφαιρέσει ατού από τη κεμαλική στρατιωτική γραφειοκρατία με την οποία συγκρούεται.

Συνιστά εν τέλει και έναν εξορθολογισμό της τουρκικής στρατηγικής, υπογραμμίζουν αναλυτές στην ‘Aγκυρα, αφού, όντως, η πραγματική και κρίσιμη απειλή για το τουρκικό κράτος μπορεί να προέλθει, όπως ορθώς υπογραμμίζεται και στη νέα εκδοχή του σχεδίου, από το κουρδικό εθνικό κίνημα. Στην πραγματικότητα, και πέραν όλων των άλλων, η Τουρκία χρειάζεται τις καλύτερες δυνατές σχέσεις με όλους τους γείτονές της, προκειμένου να στρέψει τις δυνάμεις της εναντίον των Κούρδων και να τους απομονώσει από διεθνή στηρίγματα, ή και από την απλή δυνατότητα ακόμα και της πιο περιορισμένης χρήσης του εδάφους γειτονικών χωρών.

Υψηλά ιστάμενοι αξιωματούχοι πάντως των ελληνικών Υπουργείων Εξωτερικών και ‘Aμυνας παραμένουν επιφυλακτικοί. Υπογραμμίζουν ότι δεν μπορούν να σχολιάζουν διαρροές σε εφημερίδες και χρειάζεται να δουν και τι όντως τελικά θα εγκριθεί. Υπενθυμίζουν εξάλλου, ότι η τουρκική έμπρακτη συμπεριφορά στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο συνιστά ουσιαστικά και επιβεβαίωση σειράς τουρκικών διεκδικήσεων και απαγόρευση ντε φάκτο στην Ελλάδα να ασκήσει την κυριαρχία της. Θα ήταν ασφαλώς πολύ καλό, λένε, να παύσουν να μας απειλούν και επισήμως με πόλεμο, εν τέλει όμως το πρόβλημα για την Ελλάδα είναι ότι παρεμποδίζουν την κυριαρχία της. ‘Aλλωστε, όπως υπογραμμίζει ανώτερος ελληνας στρατιωτικός, η επιθετικότητα δεν τεκμαίρεται μόνο από τα έγγραφα, αλλά και από την πρακτική διάταξη των ενόπλων δυνάμεων. Με τουρκικό στρατό κατοχής στην Κύπρο και τον μεγαλύτερο αποβατικό στόλο του κόσμου απέναντι από τα ελληνικά νησιά στο Αιγαίο, παραμένει κανείς κάπως επιφυλακτικός, αν μη τι άλλο, απέναντι στις προθέσεις της ‘’Αγκυρας. Επιπλέον, η κατάσταση αυτή αναγκάζει την Αθήνα να διατηρεί ένα καταστρεπτικά υψηλό επίπεδο εξοπλισμών…

Το μότο Νταβούτογλου για μηδενικά προβλήματα με τους γείτονες είναι μια θαυμάσια προοπτική, υποστηρίζουν οι ίδιοι αναλυτές, το ερώτημα όμως, που ήδη ανέδειξε η σχεδόν αποτυχία της τουρκοαρμενικής προσέγγισης, είναι οι όροι υπό τους οποίους αντιλαμβάνεται ο Τούρκος Υπουργός Εξωτερικών τα μηδενικά προβλήματα, γιατί φυσικά ένας τρόπος να έχει κανείς μηδενικά προβλήματα, είναι αν οι γείτονες της Τουρκίας αποδεχθούν τις θέσεις της! Αν π.χ. η Αθήνα παραιτηθεί του δικαιώματος επέκτασης των χωρικών της υδάτων ή ανακήρυξης ΑΟΖ, ή δεχθεί να ασκήσει τα δικαιώματά της κατά περιορισμένο τρόπο που να ικανοποιεί τις απαιτήσεις της Αγκυρας, δεν υπάρχει φυσικά λόγος να υπάρχει casus belli, η κατάργησή του όμως σε αυτή την περίπτωση δεν θα ήταν υποχώρηση της Τουρκίας, αλλά μάλλον της Ελλάδας. Ο Τούρκος Υπουργός, στο βιβλίο του για το “Στρατηγικό Βάθος”, εκφράζει με ήκκιστα διπλωματικό τρόπο, περισσότερο ίσως από οποιονδήποτε προκάτοχό του, ακριβώς γιατί δεν δεσμεύεται, όπως εκείνοι, από την ανάγκη υπεράσπισης της παράδοσης της κεμαλικής διπλωματίας, την προτίμησή του τόσο στην αλλαγή του στάτους κβο της Λωζάννης για το Αιγαίο, όσο και στην ανάγκη ελέγχου της Κύπρου. Το πραγματικό ερώτημα στο οποίο καλείται να απαντήσει η Αθήνα, είναι πως θα μπορούσε να προκύψει μια διαφορετική αντιμετώπιση της Τουρκίας προς την Ελλάδα, όχι πως θα γινόταν πιο ευέλικτη και πολιτικά ευφυής η επιδίωξη των παραδοσιακών επιδιώξεων της Αγκυρας, τονίζουν οι ίδιοι αναλυτές.



Το αμερικανοεβραϊκό λόμπυ “αποβιβάζεται” στην Κύπρο
Μεγάλη κινητικότητα στο τρίγωνο Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ


Σε μια πολύ ασυνήθιστη κίνηση ο Ελληνας πρωθυπουργός έδωσε στο Ισραήλ την άδεια να χρησιμοποιήσει για άσκηση τους ρωσικούς πυραύλους Eς 300, που βρίσκονται στην Κρήτη, αναφέρει η συνήθως πολύ καλά ενημερωμένη ισραηλινή ιστοσελίδα Debka, ενώ αξιωματούχοι στην Αθήνα αρνούνται να επιβεβαιώσουν ή να διαψεύσουν την είδηση. “Παρακολουθούμε με μεγάλη προσοχή τις εξελίξεις”, ήταν από την πλευρά τους, το σχόλιο ρωσικών στρατιωτικών πηγών. Η εξάσκηση με τους Ες 300 έχει σημασία για το Ισραήλ για την περίπτωση μιας επίθεσης κατά του Ιράν, στην ανάγκη της οποίας, ή, εναλλακτικά, ενός ναυτικού αποκλεισμού, αναφέρθηκε αυτή την εβδομάδα, για πρώτη φορά, ένας Υπουργός της κυβέρνησης Νετανιάχου.

Στο μεταξύ, η ιδέα μιας τριμερούς συνάντησης Νετανιάχου-Παπανδρέου-Χριστόφια συζητήθηκε στις ελληνοισραηλινές συνομιλίες της περασμένης εβδομάδας, χωρίς όμως να έχει ληφθεί ακόμη καμμιά απόφαση, υπογραμμίζουν καλά ενημερωμένες διπλωματικές πηγές. Για πρώτη φορά εξάλλου εμφανίσθηκαν στο Συνέδριο Αποδήμων Κυπρίων εκπρόσωποι του αμερικανοεβραϊκού λόμπυ. Η εμφάνισή τους προκάλεσε αντιφατικά αισθήματα στη Μεγαλόνησο, όπου άλλοι μεν ελπίζουν ότι η συμμαχία με το εβραϊκό στοιχείο θα δυναμώσει τον διεθνή συσχετισμό δυνάμεων υπέρ της Κύπρου, άλλοι δε ανησυχούν ότι μπορεί να δοθεί η εντύπωση μιας πολύ πομπώδους, ελάχιστα διακριτικής προσέγγισης, που μπορεί να δώσει την εντύπωση μιας τυχοδιωκτικής πολιτικής χωρίς αρχές – αλλά και χωρίς συγκεκριμένα ανταλλάγματα για την κυπριακή και ελληνική πλευρά.


Από την ελληνική πλευρά έπεσαν ακόμα δύο ιδέες, η υποστήριξη και από το Ισραήλ της Ολυμπιακής Εκεχειρίας και η ενδεχόμενη ανάπτυξη ελληνικών και κυπριακών ειρηνευτικών δυνάμεων στη Μέση Ανατολή, αμφότερες όμως απερρίφθησαν χωρίς πολύ συζήτηση από τιν ισραηλινή πλευρά, υποστηρίζουν οι ίδιες πηγές.

Στο μεταξύ την Αθήνα, τη Λευκωσία και το Ισραήλ επισκέφθηκε ο David Harris της American Jewish Committee, που συναντήθηκε με τον κ. Παπανδρέου στην ελληνική πρωτεύουσα. Ο κ. Harris πραγματοποιεί αναγνώριση εδάφους στα τρία κράτη και εξετάζει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες. Από την πλευρά του, ο Yπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ κ. Λίμπερμαν αναφέρθηκε στην ανάγκη σύσφιγξης των σχέσεων με Κύπρο, Ελλάδα, Βουλγαρία καιΡουμανία.

Τόσο το αμερικανοεβραϊκό λόμπυ, όσο και το Ισραήλ, επιδιώκουν να βρουν τρόπους αντίδρασης στη διαφαινόμενη ρήξη με την Τουρκία, να την πιέσουν και να την υποκαταστήσουν, όσο και αν είναι αυτό δυνατό. Από την πλευρά της η Ουάσιγκτον ενθαρρύνει έντονα την ανάπτυξη των σχέσεων Λευκωσίας και Αθήνας με το Ισραήλ, ταυτόχρονα όμως δεν έχει απομακρυνθεί ούτε κεραία από τη βασική της πολιτική στην περιοχή, την έμφαση δηλαδή στην ανάγκη ταχείας επίλυσης των ελληνοτουρκικών ζητημάτων και του κυπριακού, ώστε να διευκολυνθεί η ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ, αναφέρουν καλά πληροφορημένες διπλωματικές πηγές στην Ουάσιγκτον. Οι Ηνωμένες Πολιτείες θέλουν συμμαχία Ελλάδας και Κύπρου με Ισραήλ, θέλουν όμως ταυτόχρονα και ελληνοτουρκική φιλία και προσέγγιση.

Ανώτερος αξιωματούχος του κυπριακού Υπουργείου Εξωτερικών εμφανίζεται πάντως έντονα σκεπτικιστής ως προς όλη αυτή την κινητικότητα. Ασφαλώς είναι τεράστια η δύναμη του αμερικανοεβραϊκού λόμπυ και είναι καλύτερα να τάχει κανείς καλά και όχι άσχημα με αυτό, το ερώτημα όμως παραμένει με ποιο στόχο, με ποιο κόστος και με ποια ανταλλάγματα. Ο ίδιος πιστεύει ότι μετά την αποτυχία να βρεθεί λύση με τον Ταλάτ και την ανατροπή του τελευταίου, η επίσημη κυπριακή πολιτική βρίσκεται σε αδιέξοδο, πόσο μάλλον που ο ίδιος ο Πρόεδρος Χριστόφιας διαπραγματεύεται επί βάσεως που βρίσκει αντίθετα τα υπόλοιπα πολιτικά κόμματα και τον πληθυσμό του νησιού!

Χαρακτηριστικό του στρατηγικού κομφούζιου που επικρατεί είναι το γεγονός ότι η κυπριακή παροικία στις ΗΠΑ κατέβαλε ιδιαίτερη προσπάθεια για να στείλει η Χίλαρυ Κλίντον μήνυμα στο συνέδριο της κυπριακής διασποράς, όταν όμως έστειλε απογοητεύθηκε. Η Αμερικανίδα Υπουργός Εξωτερικών, όπως ήταν αναμενόμενο, δεν έκανε διάκριση Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων και κάλεσε τους Ελληνοκυπρίους να υιοθετήσουν τις “σκληρές αποφάσεις” που απαιτούνται.

Kόσμος του Επενδυτή, 28.08.2010
Konstantakopoulos.blogspot.com