"Λύση" κυπριακού εδώ και τώρα θέλουν οι ΗΠΑ

Με τον εκπρόσωπο του κατοχικού καθεστώτος στην Κύπρο Μεχμέτ Αλί Ταλάτ επρόκειτο να συναντηθεί χθες η Υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Χίλλαρυ Κλίντον, στην τελευταία από τις αναρίθμητες πλέον «σφαλιάρες» που έρχονται απανωτές - χωρίς αντίδραση - σε Λευκωσία και Αθήνα. Από μία Ουάσιγκτον που προφανώς εκτιμά ότι όσες περισσότερες τέτοιες «σφαλιάρες» δίνει, τόσο πιο δεδομένες κάνει Λευκωσία και Αθήνα. ‘Ισως, ο κ. Ομπάμα, να πιστεύει ότι το ξύλο βγήκε από τον παράδεισο, τουλάχιστο στη δική μας περίπτωση…

Ο εκπρόσωπος του ΟΗΕ (ΗΠΑ) στην Κύπρο Αλεξάντρ Ντάουνερ υποστήριξε ότι οι άμεσες ξένες παρεμβάσεις δεν θα είναι αποτελεσματικές για την «επίλυση του κυπριακού», αφήνοντας όμως να αναρωτιόμαστε τι γίνεται με τις έμμεσες. Γιατί το «Λύστε το κυπριακό και λύστε το τώρα», είναι ο άξονας της αμερικανικής πολιτικής στην περιοχή μας, υπογραμμίζουν διπλωματικοί παρατηρητές στην Ουάσιγκτον, αλλά και μια πληθώρα εκθέσεων των σημαντικότερων αμερικανικών και διεθνών think tanks, που, αυτοί τουλάχιστον, όταν λένε λύση εννοούν λύση παραπλήσια της απορριφθείσης το 2004. Γιατί, λένε, πρέπει να «ξεμπλοκάρει» ο δρόμος της Τουρκίας προς την ΕΕ, αλλά και γιατί η ‘Αγκυρα, θα αποκτήσει, ήδη από τώρα, μέσω ρυθμίσεων παραπλήσιων του σχεδίου Ανάν, θεσμική και πολιτική επιρροή στο εσωτερικό της ‘Ενωσης. Και για να «ελεγχθεί», ει δυνατόν, ο ελληνικός χώρος στο σύνολό του, αφού, όπως σημείωνε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Εξωτερικών Υποθέσεων προ διετίας, Ελλάδα και Κύπρος είναι οι «Δούρειοι ‘Ιπποι» της Μόσχας στην ΕΕ. Είναι χαρακτηριστικό επ’ αυτού και δημοσίευμα του βρετανικού Observer σύμφωνα με τον οποίο, η Ουάσιγκτον υποσχέθηκε στην Τουρκία να συνηγορήσει για την ενσωμάτωσή της, ήδη από τώρα, στην Ευρωπαϊκή Αμυντική Υπηρεσία, αμυντικό βραχίονα της ΕΕ, παρόλο που δεν είναι μέλος της ‘Ενωσης. Αν όμως η διεύρυνση ενταφίασε μάλλον το όνειρο μιας μελλοντικής ευρωπαϊκής ανεξαρτησίας, η τουρκική εμπλοκή κινδυνεύει να αποδειχθεί η χαριστική βολή, φοβούνται τώρα σε Παρίσι, Βιέννη και Βερολίνο (όχι όμως στην Αθήνα).

Αν στο κυπριακό η αμερικανική διπλωματία τείνει να «εξισώσει» το ψευδοκράτος με την Κυπριακή Δημοκρατία (αρνούμενη μάλιστα ότι υπάρχει στρατιωτική κατοχή στην Κύπρο), στο ζήτημα της Θράκης «εξισώνει», για πρώτη φορά, τα αιτήματα για επαναλειτουργία της Χάλκης, με τις τουρκικές απαιτήσεις σχετικά με τη μουσουλμανική μειονότητα στην Ελλάδα. Μετά την κ. Χίλλαρυ και ο ίδιος ο Αμερικανός Πρόεδρος φέρεται ότι τα μετέφερε στον Πατριάρχη, κατά την «ντροπαλή» συνάντησή τους στην Κωνσταντινούπολη προ ημερών, συνδέοντας μάλιστα δύο απολύτως άσχετα ζητήματα. Αν η Ουάσιγκτον αποδέχεται τη σύνδεσή τους, ουδείς ‘Ελληνας διπλωμάτης ή πολιτικός υπενθυμίζει, κατ’ ιδίαν ή δημοσίως, ότι η μεν μουσουλμανική μειονότητα στην Ελλάδα ευημέρησε, ενώ η ελληνική στην Τουρκία εξεδιώχθη βιαίως και απαλλοτριώθηκε η περιουσία της. Η τύχη των Ελλήνων στην Τουρκία, η κατοχή στην Κύπρο και το casus belli στο Αιγαίο, με ευθύνη της ελληνικής διπλωματίας και πολιτικής ηγεσίας, απουσιάζουν και από την ευρωπαϊκή διπλωματία και από την ευρωπαϊκή πολιτική.

Στην ίδια την Κύπρο στο μεταξύ, ο νεοεκλεγείς (μετά τις έμμεσες κατηγορίες Χριστόφια κατά του ανθυποψηφίου του) Γραμματέας του ΑΚΕΛ ‘Αντρος Κυπριανού, εκπρόσωπος της «ρεαλιστικής» σχολής («δεν μπορεί να λυθεί το κυπριακό χωρίς τον διεθνή παράγοντα»), συναντήθηκε με τον Νίκο Αναστασιάδη του ΔΗΣΥ, επικεφαλής αντιπροσωπειών των δύο κομμάτων. Η πρώτη αυτή επίσκεψη του ΑΚΕΛ στα γραφεία του ΔΗΣΥ μετά το 1976, θύμισε σε ορισμένους παρατηρητές μια «κυπριακή εκδοχή» του «ιστορικού συμβιβασμού» που επεχείρησε προ δεκαετιών το Ιταλικό ΚΚ του Μπερλίνγκουερ. Τη συνάντηση φέρεται να υπαγόρευσε η ανάγκη «ενότητας» για τη λύση του κυπριακού, αν όμως ο κ. Χριστόφιας υπεσχέθη προεκλογικά μη επαναφορά του σχεδίου Ανάν, ο κ. Αναστασιάδης ήταν ο φανατικότερος θιασώτης και υπερασπιστής του.

Αν το ΑΚΕΛ πλησιάζει τον ΔΗΣΥ, πυκνώνουν εντός των συμμάχων του οι τριβές για το αν πρέπει να συνεχισθεί η κυβερνητική συνεργασία με το ΑΚΕΛ. Το θέμα έθεσε ο αντιπρόεδρος του ΔΗΚΟ Νικόλας Παπαδόπουλος, γιος του πρώην Προέδρου και ανερχόμενο «αστέρι» της κυπριακής πολιτικής και θα συζητηθεί στη Κεντρική Επιτροπή μετά το Πάσχα. Κατά τον κ. Παπαδόπουλο, ο Πρόεδρος διαπραγματεύεται σε βάση που δεν έχει συμφωνηθεί με τους συμμάχους του, με αποτέλεσμα να φεύγουν ανικανοποίητοι οι ψηφοφόροι του ΔΗΚΟ προς άλλες κατευθύνσεις. Ο κ. Παπαδόπουλος διαφωνεί με την εκ περιτροπής προεδρία του νέου κράτους και άλλες προτάσεις της ελληνικής πλευράς. Αλλά και από τους σοσιαλιστές της ΕΔΕΚ ακούγονται διαμαρτυρίες γιατί ο κ. Χριστόφιας ενημερώνει τα πολιτικά κόμματα της Κύπρου, περιλαμβανομένων των συμμάχων του, κατόπιν εορτής, αφού δηλαδή έχουν υποβληθεί και έχουν τρόπον τινά δεσμεύσει την ελληνική πλευρά οι προτάσεις του. Ο κ. Ομήρου απέκλεισε πάντως, επί του παρόντος, αποχώρηση από την κυβέρνηση.

Να σημειωθεί ότι οι εξελίξεις στο κυπριακό και γενικότερα στα ελληνοτουρκικά και ελληνοαμερικανικά ανησύχησαν και τους ομοϊδεάτες του κ. Χριστόφια στην Αθήνα. Προ ημερών, ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ Παναγιώτης Λαφαζάνης προειδοποίησε με άρθρο του ότι ο ελληνισμός αντιμετωπίζει το φάσμα μιας εθνικής κρίσης ακόμα χειρότερης από την οικονομική και κοινωνική που βιώνουμε, ενώ εξέφρασε τον φόβο του ότι στην Κύπρο συζητείται μια λύση «χειρότερη από το σχέδιο Ανάν». Την αντίθεσή του στο σχέδιο αυτό υπενθύμισε πρόσφατα και ο ίδιος ο Αλέκος Αλαβάνος. Και στην Κουμουνδούρου και στον Περισσό, ελπίζουν ότι δεν θα βρεθούν ποτέ ενώπιον ενός σχεδίου που θα τους θέσει οδυνηρά διλήμματα, προκαλώντας ενδεχομένως και στην ελληνική αριστερά εσωτερικές διαφωνίες. Το φάντασμα άλλωστε της Ζυρίχης και του Λονδίνου, όσο κι αν απωθείται, παραμένει πάντα ενεργό στο «πίσω μέρος» του μυαλού των πολιτικών μας, στοιχειώνει τρόπον τινά όλο το φάσμα της ελληνικής πολιτικής…

Τον δυνάμει εκρηκτικό χαρακτήρα της κατάστασης στην Κύπρο, ήρθε εξάλλου να υπογραμμίζει η ενέργεια Κυπρίου Εθνοφρουρού που πέρασε σε μη επανδρωμένο τουρκικό φυλάκιο και απέσπασε τουρκική σημαία. Το περιστατικό καταδικάστηκε από τα πολιτικά κόμματα και θεωρείται μεμονωμένο, αλλά δείχνει πόσο εύκολο είναι, αν οι πολιτικές συνθήκες στο νησί το επιτρέψουν, να πραγματοποιηθούν διάφορα «γεγονότα» που θα εκτρέψουν την πολιτική διαδικασία, από την αναγκαία νηφάλια συζήτηση μεταξύ των πολιτών της Κυπριακής Δημοκρατίας για το είδος του κράτους στο οποίο θέλουν να ζουν. ‘Αλλωστε, στην κυπριακή ιστορία αυτός υπήρξε ο προνομιακός τρόπος δράσης των ξένων μυστικών υπηρεσιών, είτε μέσω της ΤΜΤ, είτε μέσω της ΕΟΚΑ Β’.

Η πολιτική κουλτούρα του νησιού συνοψίζεται συχνά στο «άλλα λέμε, άλλα εννοούμε, άλλα κάνουμε», με αποτέλεσμα το 80% των πολιτών, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, να μην καταλαβαίνει τι είναι η «διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία με πολιτική ισότητα» στην οποία θα κληθεί να ζήσει! Από τον καιρό της εισέτι ανερμήνευτης αποδοχής από τον Μακάριο της ανεξαρτησίας, μέσω μιας συνέντευξης σε μια Βρετανή δημοσιογράφο, μέχρι τα ‘Όχι που σημαίνουν Ναι και τα Ναι που σημαίνουν ‘Όχι, πολλοί Κύπριοι πολιτικοί έχουν τη συνήθεια, αντί να αναλαμβάνουν το κόστος της ευθείας πολιτικής διεκδίκησης ενός κάπως κανονικού κράτους, να στήνουν υποτιθέμενες «παγίδες» στις οποίες τελικά πέφτουν μόνο οι ίδιοι.
Το 2004 απεδείχθη ότι το 76% των Ελληνοκυπρίων ετάσσοντο κατά μιας λύσης την οποία όμως απεδέχετο η πολιτική ηγεσία Κύπρου και Ελλάδας. Κάποια στιγμή πρέπει όμως να ευθυγραμμισθούν λόγια και πράξεις, διπλωματία και εσωτερικός πολιτικός λόγος, ηγεσία και «ελίτ», μέσω μιας σαφήνειας που ταιριάζει περισσότερο στις ευρωπαϊκές φιλοδοξίες της τελευταίας και λιγότερο στα κατάλοιπα της τουρκοκρατίας ή της αποικιοκρατίας, λέει καλός γνώστης της κυπριακής ιστορίας. ‘Αλλωστε δεν μιλάμε ακριβώς για την τιμή της βενζίνης ή τα ραπανάκια, αλλά για το αν θα υπάρχει και τι είδους κράτος στην Κύπρο, θέμα αποφασιστικής σημασίας για το μέλλον Κύπρου και Ελλάδας, που έκρινε μάλιστα την ελληνική πολιτική ιστορία στον 20ό αιώνα. ‘Ισως, λέει μέλος του κυπριακού Εθνικού Συμβουλίου στον «Κ.τ.Ε», «θάταν καλύτερα να κάναμε τώρα ένα δημοψήφισμα μεταξύ των Ελληνοκυπρίων για το τι επιτέλους θέλουμε και τι στο καλό εννοούμε ως λύση του κυπριακού»